درد سیاتیک ، درمان درد سیاتیک

علائم، علل و درمان درد ساتیک

درد سیاتیک (Sciatic Pain) و بیماری هایی از این قبیل که بسیار شایع بوده و برای درصد بالایی از افراد پیش می آید، اگر به موقع شناخته نشده و روش های صحیح درمان درد سیاتیک در پیش گرفته نشود، می تواند تبدیل به یک مشکل بزرگ شوند. تقریباً 40 درصد از افراد جامعه به نوعی با این درد آشنا بوده و با آن درگیر هستند. بسیاری از مواقع با یک تشخیص به موقع و مراجعه بهنگام به پزشک متخصص ارتوپد می توان جلوی عوارض زیاد این درد را گرفت. اما این امر مستلزم آگاهی افراد و اطلاع آنها از علل ایجاد درد سیاتیک، علائم آن و البته روش های درمانی آن است.

سیاتیک چیست؟

سیاتیک نام یک سندرم است که با درد شروع می شود. این یک درد عصبی است که در مسیر عصب سیاتیک به وجود می آید. عصب سیاتیک طولانی ترین و بزرگترین عصب بدن است که از ستون فقرات با ضخامت زیاد شروع و تا انگشتان دست ادامه می یابد. از پایین نیز بعد از عبور از بالای باسن و ران تا زیر زانو ادامه پیدا می نماید. عصب سیاتیک برای هر کدام از پای راست و چپ متفاوت می باشد.

درد سیاتیک شایع ترین نشانه این بیماری است اما جدا از آن این درد می تواند باعث بی حسی، تیر کشیدن، سوزش و سفتی یا ضعف در پای شما شود. درد سیاتیک می تواند از خیلی خفیف تا خیلی شدید متغیر باشد. اما خوشبختانه این درد با احتمال زیادی بسیار بالایی قابل درمان و بهبودی است.

علائم سیاتیک را بشناسیم تا برای درمان درد سیاتیک قدم برداریم

درد سیاتیک انواع مختلفی دارد و بسته به نوع درد علائم آن نیز می تواند متفاوت باشد. اما شایع ترین علائم درد افتراقی سیاتیک عبارتند از:

• درد مزمن و شدید در ناحیه باسن
• درد در ناحیه پشت پا
• دردی که بیشتر در مسیر عصب سیاتیک امتداد دارد
• کمر درد
• درد همراه با سوزش در ناحیه کمر و پشت پاها
• ضعف عضلانی در پاها
• بی حسی
• درد سیاتیک تنها در یک پا رخ می دهد
• درد ناگهانی در نواحی عصب سیاتیک

اگر از هر یک ار علایم بالا رنج میبرید میتوانید ضمن اطمینان از تشخیص دقیق علت درد، برای درمان درد سیاتیک به متخصصین ارتوپد ما در کلینیک تخصصی فوق تخصصی دکتر میر مراجعه کنید. تماس یا کلینیک دکتر میر

علل ایجاد درد سیاتیک

دلایل زیادی برای درد سیاتیک و ایجاد آن وجود دارد که هر کدام علائم متفاوتی را نیز به وجود می آورند. شایع ترین علل درد سیاتیک عبارتند از:

دیسک کمر (Herniated disc)

یکی از شایع ترین دلایل درد سیاتیک دیسک بین مهره های کمر است. اگر مرکز نرم و ژله ای مهره ها از طریق لایه بیرونی مهره های کمر که معمولاً بسیار سفت و لاستیکی هستند(آنالوس) به هر دلیلی مانند افزایش سن و یا آسیب دیدگی و یا پارگی بیرون آید و واراد کانال نخاع شود اصطلاحاً فتق دیسک بین مهره ای(Herniated) نامیده می شود.

5 جفت ریشه عصبی درون ستون فقرات وجود دارند که منشأ عصب سیاتیک بوده و این عصب ها در اثر ایجاد دیسک کمر پاره شده و یا فشار زیادی را تحمل می نمایند و گاهی هم ملتهب می شوند که منجر به درد در افراد می شود. 

خار استخوان یا استخوان رُست (osteophytes)

رستهای استخوانی نتیجه رشد استخوان های اضافه در ناحیه مفاصل هستند که اصطلاحاً استئوفیت (osteophytes) یا خار استخوان نامیده می شوند. خار استخوانی معمولاً در لبه مفاصل رشد میکند و نواحی مثل ستون فقرات، پا ، دست، شانه و لگن را میتواند درگیر کند. استخوان های رشد کرده در این مفاصل بدلیل ایجاد محدودیت حرکتی درد بیماری هایی مانند آرتروز و سیاتیک را بیشتر می کند و در اثر کنده شدن میتواند موجبات تورم مفاصل را ایجاد کند.

سندروم پیریفورمیس (Piriformis syndrome)

ایجاد این سندروم کمتر شایع بوده و درد سیاتیک های گزارش شده به این علت بسیار نادر هستند. پیریفورمیس یک ناحیه عضلانی در زیر عضلات گلوتئال یا سرینی (gluteal muscles) باسن است. وظیفه اصلی این عضله چرخش بیرونی باسن و تثبیت مفصل ران است. عصب سیاتیک دقیقاً از زیر این عضله عبور کرده و هر گونه اسپاسم عضلانی یا تورم در این عضله باعث ایجاد فشار در عصب سیاتیک شده و منجر به درد سیاتیک می شود. و این سندرم در اصل در نتیجه فشرده شدن عصب سیاتیک اتفاق می افتد.

تنگی کانال نخاعی در ناحیه کمر یکی از علل درد سیاتیک

کانال نخاعی از بین مهره های ستون فقرات به مسیر خود ادامه می دهد. تنگ شدن این کانال می تواند فشار زیادی روی اعصاب آورده و منجر به کمر درد، بی حسی و ضعف عضلانی در پاها و درد سیاتیک شود. این درد در بیشتر اوقات تنها در زمان هایی که فرد سرپا باشد بروز کرده و نشانه ای دیگری از خود به جای نمی گذارد. افراد مسن بیشتر از جوانان درگیر این نوع از علل درد سیاتیک هستند.

برای درمان درد دیسک کمر و تنگی کانال نخاع به متخصصین ما در مرکز جامع ارتوپدی دکتر میر مراجعه کنید . تماس یا کلینیک دکتر میر

اسپوندیلولیستزیس یا لغزش مهره ها (Spondylolisthesis)

اسپوندیلولیستزیس نوعی بیماری در ستون فقرات است که در آن یکی از مهره ها بیش از حد به جلو رانده می شود و شکل کلی ستون فقرات را به هم می زند. این تغییر حالت موجب فشار به عصب سیاتیک شده و باعث درد سیاتیک شود. مهره های 4 ام و 5 ام ستون فقرات بیشتر از سایر مهره ها در معرض این تغییر فرم قرار می گیرند. به این ترتیب که مهره 4 روی مهره 5 به جلو لغزیده و اعصاب را تحت فشار قرار می دهد. آرتروز هم می تواند باعث ایجاد این آسیب در ستون مهره ها باشد.

تومورهای نخاعی یکی از علل درد سیاتیک

درد سیاتیک می تواند ناشی از تومورهای ایجاد شده در نخاع و یا در ریشه های عصبی باشد.

تروما (Trauma) در ستون فقرات

تروما و ایجاد آسیب در ستون فقرات ناشی از تصادفات رانندگی و یا برداشتن جسم سنگین نیز می تواند منجر به درد سیاتیک شود.

افزایش سن

درد سیاتیک در افراد مسن بسیار شایع تر بوده و دلیل اصلی آن متداول بودن مواردی همچون تروما و دیسک کمر در این افراد است.

ساکروایلئیت (sacroiliitis)

التهاب ساکروایلیاک در یک یا هر دو مفصل چپی و راستی ساکروایلیاک یا مفصل خاجی خاصره‌ای (sacroiliac joints) رخ می دهد. این مفاصل ستون فقرات را به استخوان لگن متصل می نماید. ناکارآمدی  و اختلال عملکرد مفصل خاجی خاصره‌ای  بر روی سیاتیک اثر می گذارد و نشانه هایی مشایه سیاتیک بر جای می گذارد. هرچند درد سیاتیک ناشی از مفصل خاجی خاصره‌ای مثل سیاتیک حقیقی ناشی از فشردگی عصب در ستون فقرات نیست.

آرتروز در مهره های پایین ستون فقرات

ایجاد آرتروز در مهره های پایین ستون فقرات نیز می تواند دلیلی برای ایجاد درد سیاتیک باشد.

بارداری

بارداری هم می تواند باعث افزایش درد سیاتیک شده و عاملی هم در به وجود آمدن آن باشد.

تشخیص اولین قدم برای درمان درد سیاتیک

درد سیاتیک ممکن است هنگام ایستادن برای مدت طولانی احساس شود. این درد برخی اوقات شعله ور شده و تبدیل به یک منبع درد دائم در بدن فرد می شود. البته این مکانیسم های درد به دلیل اصلی ایجاد سیاتیک در فرد بر می گردد. نکات زیادی برای تشخیص سیاتیک وجود دارد اما هر دردی نشانه سیاتیک نیست و دردهای ناحیه کمر و پاها می توانند سرمنشا دیگری نیز داشته باشند. تشخیص سیاتیک از روی درد به راحتی نبوده و برای آن حتماً باید به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه شود. دکتر ارتوپد بعد از بررسی سوابق و پرونده پزشکی شما تست های اولیه ای برای تشخیص را انجام خواهد داد. تست های اولیه تشخیصی معمولاً شامل تست قدرت عضلات، انعطاف پذیری و رفلکس آنها خواهد بود.

در مرحله بعد اگر علائم درد سیاتیک ادامه دار بوده و پزشک شک هایی روی جابجایی مهره ها در ستون فقرات داشته باشد، سی تی اسکن و MRI هم از گزینه های بعدی برای تشخیص سیاتیک توسط پزشک خواهند بود. البته این تصویربرداری معمولاً به ناحیه درد مربوط نبوده و بیشتر برای کنترل سلامت ستون فقرات صورت می پذیرد.

درمان درد سیاتیک

درمان درد سیاتیک مراحل مختلف و گزینه های مختلفی دارد. بسته به علت ایجاد درد سیاتیک درمان آن نیز معمولاً متفاوت خواهد بود. اما در یک رویکرد کلی پزشکان و متخصصان ارتوپد در ابتدا تمایلی به انجام روش های جراحی برای درمان درد سیاتیک نداشته و بیشتر سعی دارند از روش های غیرجراحی برای رفع این درد استفاده نمایند.

جراحی روش تهاجمی درمان درد سیاتیک

جراحی آخرین مرحله درمانی درد سیاتیک است که معمولا بیماران به نقطه ای که نیاز یه عمل باشد نمی رسند. علایم این بیماری و درد شایع معمولا معمولا طی دوره هایی عود میکند و خودش خود بخود رفع میگردد. هرچند در شرایطی که پزشک جراحی را ضروری و فوری تشخیص دهد روش جراحی برای درمان به نام دیسککتومی در اولویت قرار گرفته و بلافاصله باید انجام پذیرد. در روش جراحی یک برش کوچک ایجاد می شود تا فتق دیسک کمر که عامل فشار وارد شده به عصب سیاتیک است از بین برود و معمولاً بیمار همان روز هم به خانه باز می گردد.

درمان دارویی

درمان های دارویی زیر نیز از روش های دیگر درمان درد سیاتیک هستند:

• استفاده از داروهای ضد درد
• داروهای شل کننده عضلات
• فیزیوتراپی
• تزریق استروئید (steroid injections)

روش های طبیعی درمان درد سیاتیک

علاوه بر داروهای عنوان شده در بند قبل روش های درمانی طبیعی نیز وجود دارد که به بیمار کمک می نماید بدون استفاده از داروهای شیمایی نسبت به درمان درد سیاتیک اقدام نماید.

درمان های خانگی

اولین درمان استراحت است تا فشار و تنش از روی عصب برداشته شود. کمپرس سرد با یخ را میتوانید طی یکی دو روز انجام دهید و هر بار حدود 20 دقیقه چندبار در روز بر روی ناحیه دردناک گذاشته و روز سوم از کمپرس گرم (بصورت لامپ گرمایشی یا پدهای حرارتی یا کمپرس) استفاده کنید تا احساس رهایی از درد را داشته باشید. همچنین انجام تمریناتی مثل یوگا و یا شنا کردن در آب جزء درمان های خانگی بشمار میرود.

کایروپراکتیک (Chiropractic)

این یک روش غیر تهاجمی (غیر جراحی) و بدون دارو است. هدف از این روش درمانی کمک به توانایی بالقوه بدن برای درمان خودش است. بطور کلی ، کایروپراکتورها با برداشتن فشار از روی عصب سیاتیک و بازگرداندن حرکت طبیعی به کمر ، لگن و باسن بیمار باعث بهبود درد او میشوند. از آنجا که اساس علمی این درمان بر این حقیقت استوار است که حرکت محدود فقراتی منجر به درد و کاهش عملکرد می شود.

نوع درمان کایروپراکتیک پیشنهادی به علت سیاتیک بیمار بستگی دارد. یک برنامه درمانی سیاتیک ممکن است شامل چندین درمان مختلف مانند درمان های یخ / سرما ، تحریک الکتریکی یا TENS ، امواج اولتراسوند و تنظیمات ستون فقرات (که گاهی به آن دستکاری ستون فقرات نیز گفته می شود) باشد. کارشناسان حرفه ای این درمان باید هنر بکارگیری از مهارت بالا و دقت عمل زیاد را همزمان داشته یاشند. گاهی علت سیاتیک از حوزه ی این درمان خارج است. در زیر جزئیات بیشتری در مورد این روشهای درمانی کایروپراکتیک آورده شده است.

یخ تراپی

کمک گرفتن از یخ و سرما برای کاهش التهاب و این نوع درد است.

تحریک الکترونیکی (transcutaneous electrical nerve stimulation) برای درمان درد سیاتیک

نسخه خانگی TENS یا تحریک عصب الکتریکی از راه عمق پوست،  از طریق یک دستگاه قابل حمل کوچک که با باتری تغذیه می شود تحریک عضله را موجب می شود. با تغییر شدت جریان الکتریکی درد های کم تا زیاد کنترل شده و اسپاسم عضلانی کاهش می یابد. نسخه های بزرگتر از دستگاههای خانگی TENS توسط کایروپراکتورها ، فیزیوتراپی ها و سایر متخصصان توانبخشی مورد استفاده قرار میگیرد.

اولتراسوند

سونوگرافی ایجاد می کند که بوسیله ی امواج صوتی گرمای ملایمی ایجاد و در اعماق بافت های نرم (مانند عضلات) نفوذ می کند. امواج فرا صوت گردش خون را بالا میبرد و به کاهش اسپاسم  و گرفتگی عضلات ، سفتی، التهاب  و درد کمک می کند.

دستکاری ستون فقرات یا spinal adjustments

دستکاری ستون فقرات هسته ی درمانی کایروپراکتیک را تشکیل میدهد. دستکاری ستون فقرات محدودیت حرکتی ستون فقرات را برداشته و بدنه ی مهره ها را که با خارج شدن از جای صحیح خود (subluxation) موجب بیماری شده اند را به محل قرار گیری صحیح اولیه خود در ستون مهره ها بازمیگرداند. این درمان آسیب به عصب مسئول التهاب ، اسپاسم عضلانی ، درد را برطرف کرده و یه از بین رفتن سایر علائم مرتبط با این عارضه کمک می کند. این روش درمانی نباید هرگز با درد همراه باشد. ثابت شده است که دستکاری ستون فقرات روشی بی خطر و مؤثر است.

سایر درمان های کلینیکی

از دیگر درمان های مؤثر برای کاهش و درمان درد سیاتیک میتوان به فیزیوتراپی و انجام حرکات کششی خاص و طب سوزنی اشاره کرد.

اگر از درد در ناحیه پاها و کمر رنج میبرید برای اطلاع دقیق از ریشه درد و تشخیص صحیح و به موقع آن میتوانید به متخصصین ما در مرکز جامع تخصصی فوق تخصصی دکتر میر مراجعه کنید. تماس با کلینیک دکتر میر

پیشگیری از درد سیاتیک بهتر از درمان درد سیاتیک

هرچند درد سیاتیک دردی نیست که به طور کامل بتوان از آن پیشگیری نمود اما روش هایی وجود دارد که می تواند احتمال بروز مجدد درد را کاهش دهد.

حفظ وزن ایده آل

اضافه وزن یکی از اصلی ترین علل بروز بیماری های درد زا در ناحیه ستون فقرات و پاها می باشد. تناسب اندام و نداشتن اضافه وزن می تواند یکی از روش های پیشگیری از این بیماری ها باشد. نداشتن چربی زیاد در نوار شکمی و ماهیچه ‌های قوی این ناحیه کمی از فشارهای وارد شده بر بدن را جذب کرده و مانع از وارد شدن درد زیاد به ناحیه کمر می شود.

انعطاف پذیری از فاکتور های پیشگیری و درمان درد سیاتیک

انعطاف پذیری بدن در ناحیه پاها و کمر و زانو باعث کاهش فشار ناشی از عوامل خارجی مختلف مانند برداشتن اجسام سنگین در این اعضا شده و احتمال بروز سیاتیک را کاهش خواهد داد.

خودداری از نشستن طولانی مدت

نشستن طولانی مدت بر روی صندلی سخت و یا حتی نرم می تواند باعث افزایش فشار در ناحیه باسن روی عصب سیاتیک بروز درد در این ناحیه شود. همچنین انجام مرتب حرکات کششی صحیح در طول روز باعث نرمی و انعطاف بدن می شود.

چگونه می توان جلوی بازگشت سیاتیک را گرفت؟

درد ایجاد شده ناشی از سیاتیک بعد از درمان ممکن است برگردد و هیچ تضمینی برای برگشت آن وجود ندارد. اما روش هایی وجود دارد که استفاده از آنها می تواند مانع از این برگشت شود. فعال بودن، ورزش کردن به صورت مرتب، شنا، پیاده روی و به طور کلی افزایش فعالیت های روزانه می تواند مانعی برای بازگشت درد ناشی از سیاتیک باشند. در طول روز سعی کنید که بدن خود را در شرایط نرمالی نگه دارید و زندگی سالم با حرکات طبیعی و صحیح داشته باشید. برای مثال اگر دائم در حال نشستن پشت کامپیوتر هستید از راحت بودن صندلی خود و طرز نشستن صحیح اطمینان حاصل نمایید.

در چه شرایطی مطمئن شویم که درد ناشی از سیاتیک است

• این درد معمولاً فقط چند هفته ادامه داشته و سپس بهبود می یابد. طول درمان این بیماری بسته به شدت آن بین 4 تا 6 هفته است.
• سرفه و عطسه می توانند باعث افزایش درد ناشی از آن باشند.

اگر :

• درد سیاتیک منجر به از دست رفتن کنترل مثانه و یا روده شده و درد شدید و بی حسی و ضعف عضلانی را در پی داشته باشد، به سرعت باید به دکتر ارتوپد مراجعه نمایید.
• درمان درد سیاتیک می تواند ترکیبی از روش های درمانی بیان شده در بند قبل باشد که به تشخیص پزشک تجویز می شود.

جمع بندی و نتیجه گیری

درد سیاتیک یکی از شایع ترین دردها در بدن افراد است که پیشگیری از آن تنها می تواند احتمال آن را کاهش دهد. سالم زندگی کردن و ورزش و تناسب وزن از ایده آل ترین روش های پیشگیری از این بیماری هستند. اما مهم ترین مسئله درباره سیاتیک آشنایی با علائم آن می باشد. بهترین زمان برای مراجعه به پزشک سه روز بعد از احساس علائم ناشی از سیاتیک خفیف و یا بلافاصله بعد از احساس درد شدید است. این علائم را بشناسید و سلامتی خود را در اولویت زندگی خود قرار دهید. با مراجعه به متخصص ارتوپدی هرچه سریع تر ریشه درمان را شناسایی و نسبت به درمان اقدام کنید.

متخصصین ارتوپدی ما در کلینیک تخصصی دکتر میر حامی شما در مسیر درمان و شفا هستند. تماس یا کلینیک دکتر میر