تعویض مفصل زانو

اگر به دلیل آرتروز و یا آسیب دیدگی شدید کارکرد زانوی شما با مشکل مواجه شده باشد، احتمالاً در انجام فعالیت های ساده مانند پیاده روی یا بالا رفتن از پله دچار سختی می شوید. یا حتی نشستن یا دراز کشیدن شما با احساس درد همراه است. اگر درمان های غیر جراحی و محافظه کارانه مانند استفاده از داروها و یا گرفتن عصا در دست هنگام راه رفتن دیگر کمکی نمی کند، ممکن است تعویض مفصل زانو برای شما یک گزینه مناسب باشد. جراحی تعویض کامل مفصل زانو یک روش کارآمد و امن برای التیام درد ، درمان ناهنجاری پا و بازگرداندن شما به فعالیتهای طبیعی است.

جراحی تعویض زانو برای اولین بار در سال 1968 انجام شد. از آن زمان تاکنون پیشرفت های بسیاری در بهبود مواد سازنده مفصل زانو و روشهای جراحی اتفاق است. جراحی تعویض مفصل یکی از موفق ترین و نتیجه بخش ترین روشها در دنیای پزشکی است. طبق آژانس تحقیقات و کیفیت بهداشت و درمان ایالات متحده بیش از شصت هزار تعویض مفصل زانو در هر سال صورت می پذیرد.

تعویض مفصل زانو چیست؟

روش ارتوپدی تعویض مفصل زانو، آرتروپلاستی کامل زانو (Total knee arthroplasty) نامیده می شود. جراح ارتوپد برای پایان بخشیدن به درد بیمار، رفع خشکی و سفتی زانو و بازگرداندن عملکرد طبیعی مفصل آسیب دیده زانو را با نوع دست ساز آن جایگزین می کنند.

چه زمانی تعویض مفصل زانو راه حل مناسبی است؟

استئوآرتریت مزمن و آرتریت روماتوئید معمولاً باعث اختلال درعملکرد زانو  بیماران می شوند و منجر به آسیب جدی مفصلی میشوند. این آسیب گاهی تا حدی پیش میرود که به تعویض مفصل زانو(TKA) نیاز پیدا می کنند . گاهی اوقات، افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید شدید ممکن است در سنین پایین به TKA نیاز پیدا کنند. همچنین گاهی آسیب فیزیکی یا عفونت عامل خرابی زانو است. 

مزایای عمل جراحی تعویض کامل مفصل زانو

هدف از جراحی TKA چه تعویض کامل زانو انجام شده باشد چه تعویض جزئی زانو با حداقل احتمال تهاجم،تنها تسکین درد و ترمیم عملکرد به زانوست. اکثریت (بیش از 90 درصد) از کل بیماران تعویض زانو پس از بهبودی از عمل، تسکین قابل توجهی یا کامل از درد را تجربه می کنند. اکثریت بیمارانی که تا قبل از عمل بدون عصا قادر به حرکت نبودند، میتوانند بعد از جراحی بدون عصا قدم بزنند. کاملاً محتمل است که کسی را بشناسید که عمل تعویض مفصل زانورا انجام داده باشد و طوری راه برود که شما حدس نمیزنید که او زمانی نیاز به جراحی داشته است!

غالباً با انجام جراحی سفتی و سختی زانوی  ناشی از آرتروز نیز تسکین می یابد. پس از عمل مسافتی که می توانید طی کنید به دلیل کاهش درد و سفتی افزایش می یابد. این جراحی همچنین لذت بردن از فعالیتهای تفریحی منطقی مانند گلف، رقصیدن، مسافرت و شنا را برای شما به ارمغان می آورد.

عمل تعویض کامل مفصل زانو چگونه انجام می‌شود؟

تعویض مفصل زانو معمولاً در افراد 60 سال و بالاتر انجام می شود. اگر کسی در سن پایین تر به این عمل نیاز پیدا کند یقینا دچارآرتریت شدید است که زندگی روزمره اش را مختل کرده است. در حین تعویض مفصل زانو ، جراح ارتوپد غضروف و استخوان آسیب دیده را از مفصل زانو خارج می کند. جراح سپس پروتزهای ساخت دست انسان را در جای مناسب انتهای پایین استخوان ران قرار می دهد.  بخشی که جایگزین انتهای فوقانی استخوان ساق پا یا همان تیبیا میشود معمولاً از پلاستیک قوی و یا فلز ساخته میشود.  قطعه ای که جایگزین قسمت پشتی زانوی یا پاتلا می شود، معمولاً از پلاستیک قوی ساخته می شود.  بیمار در طی عمل جراحی احساس درد نخواهد کرد و طول عمل حدود دو ساعت است.

بعد از عمل احتمالاً بیمار سه تا پنج روز در بیمارستان می ماند. روز بعد از عمل از بیمار خواسته می شود به کمک یک واکر اقدام به قدم زدن کند. همچنین برای تقویت مفصل جدید بعد از عمل به چند جلسه فیزیوتراپی برای تقویت مفصل توسط پزشک توصیه میشود. برخی از افراد پس از ترک بیمارستان، برای مدت کوتاهی به یک مرکز توانبخشی مراجعه میکنند تا زودتر به مفصل جدیدشان عادت کنند.  بهبودی کامل می تواند سه ماه تا یک سال بطول بیانجامد.

شرح عمل

جراح برای تعویض ابتدا کشکک زانو را از جای خود خارج میکند. سپس انتهای استخوان ران و استخوان ساق پا ی شما را برش داده تا پروتز را در آن جا دهد. قسمت زیرین زانو برشی به طول هشت تا ده اینچ میخورد تا فضای کافی برای قطعات جدیدی که در آنجا متصل میشوند خالی شود. یک قسمت پروتز به انتهای تحتانی استخوان ران و قسمت دیگر به انتهای فوقانی ساق  متصل می شود. سپس قطعات با استفاده از سیمان مخصوص یا پیچ به هم وصل می شوند.  

برای اطمینان خاطر از نتیجه بخشی و درمان قطعی مشکلات زانو با متخصصین ما در کلینیک تخصصی دکتر میر تماس بگیرید. برای تماس اینجا کلیک کنید.

عوارض جانبی جراحی تعویض مفصل زانو

در هر عملی در کنار مزایایی که به کمک بیمار می آید، ممکن است عوارضی هم بهمراه داشته باشد. بیشتر این عوارض ارتباط مستقیم با مفصل تعویضی زانو است. از جمله ی این عوارض میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• شکستگی مفصل زانوی تعویضی بعد از افتادن از ارتفاع یا تصادف ،
• دررفتگی کامل یا جزئی از زانو جدید
• درد ناشی از لغزش و سایش مفصل جدید،
• عفونت مفصل
• شل شدن اجزای پروتز
• ایجاد لخته ی خونی در رگ ( ترومبوز وریدی عمقی ) بالا یا پایین زانو. این لخته ها معمولاً کمی پس از جراحی تعویض مفصل زانو ایجاد می شوند.

سایر عوارض احتمالی

ممکن است مفصل تعویضی از جای خود در برود و به اعصاب، ماهیچه ها و رگ های مجاور آسیب برساند و عملکرد آنها را مختل کند. سرخرگ پشت‌زانویی شریان پوپلیتئال (Popliteal artery)  که وظیفه ی خونرسانی به کا شما را دارد ممکن است آسیب دیده یا بسته شود. این وضعیت یک فوریت پزشکی است و نیاز به تشخیص و رسیدگی خیلی سریع دارد. علائم آن درد ، سرد و بیرنگ شدن قسمت پایینی پا ، نبض ضعیف یا هیچ و تورم پا است.

چه کسی پس از جراحی مفصل زانو ، باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشد؟

• در صورت بروز درد که منجر به ناپایداری در زانو می شود، با پزشک خانواده یا متخصصین ارتوپدی ما در کلینیک تخصصی دکتر میر تماس بگیرید. این به طور کلی یک مشکل فوری است اما اضطراری نیست.
• اگر متوجه روند کند بهبودی ، افزایش تورم ، تب شدید پس از جراحی شدید با پزشک خود تماس بگیرید.
• اگر بعد از عمل دچار شکستگی یا دررفتگی بعد از افتادن شدید به  اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
• هر گونه تورم جدید، دردی که قبلاً تجربه نکردید در هنگام استراحت، قرمزی زیر زانو که شاید نشانه ترومبوز وریدی عمقی باشد را با پزشک معالج خود در میان بگذارید.
• قرمزی یا گرمی در مفصل میتواند نشانگر عفونت باشد که باید فوراٌ توسط پزشک  بررسی شود.

روش‌های تشخیصی مشکلات پس از عمل تعویض مفصل

معاینات بالینی و پرتونگاری ایکس پایه ی تشخیص متخصصین است. اگر دچار عفونت شده باشید درد ناشی از آن با استراحت از بین نمی رود و باعث احتباس مایعات در مفصل زانو می شود. پزشک می تواند مایعات داخل مفصل آسیب دیده را با سوزن و سرنگ بیرون بکشید به این روش پونکسیون مفصلی یا آرتروسنتز (Arthrocentesis) گویند. استخراج مایعات باعث کاهش درد می شود اما مهمتر این است که آن مایعات برای معاینه به آزمایشگاه فرستاده شده و در صورت وجود عفونت در مورد نحوه درمان تصمیم گیری شود. همچنین در کنار آن آزمایش خون نیز انجام میشود. اگر احتمال وجود لخته ای در بالای زانو باشد پزشک آزمایش سونوگرافی دوپلر را برای ارزیابی جریان خون ناحیه انجام میدهد.

پزشک ممکن است ونوگرافی پا را نیز پیشنهاد دهد. در این آزمایش، به رگ رنگ تزریق شده و اشعه ایکس نشانه های لخته خون در رگ پا را نشان میدهد . بدون رنگ، رگها تحت اشعه ایکس ظاهر نمی شوند.

گزینه‌های درمانی مرتبط با مشکلات بعد از جراحی تعویض مفصل

اگر استخوانی شکسته باشد، پزشک ابتدا پا را ثابت کرده و بعد از آن ممکن است عمل جراحی را مجدد انجام دهد. اگر بعد از جراحی مفصل عفونت کند باید از آنتی بیوتیک استفاده شود. ممکن است کار به شستن مفصل ویا تعویض مفصل بیانجامد.

پزشکان هرگونه جابجایی مفصل را فوراً سر جای خود برمیگردانند تا احتمال آسیب به عصب ها و رگ های خونی را پایین بیاورند. اگر وجود لخته تأیید شد از داروهای ضد انعقادی مانند هپارین یا آنوکساپارین  استفاده خواهد شد.

بعد از عمل تعویض مفصل زانو همواره با پزشک معالج خود در ارتباط باشید. برنامه ویزیت و فیزیوتراپی ارتوپدی خود را پس از عمل جراحی بطور مرتب دنبال کنید. 

اگر مشکلات اضطراری به وجود آمد، به بخش اورژانس بروید و یا با متخصصین ارتوپد ما در کلینیک تخصصی دکتر میر تماس بگیرید. برای تماس اینجا کلیک کنید.

بهبودی پس از تعویض مفصل چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

بیشتر افراد طی سه تا شش ماه پس از تعویض مفصل زانو به عملکرد طبیعی خود برمی گردند. کسانی که پس از عمل فیزیوتراپی را جدی میگیرند نتیجه بهتری از عمل می گیرند. اگر همچنان بعد از عمل راه رفتن ناپایدار دارید باید از واکر یا عصا کمک بگیرید.