ارتوپد اطفال؛ نویدبخش زندگی بدون درد برای کودکان بیمار
وجود هر گونه مشکلات و ناهنجاری ساختاری در ماهیچه‌ها و استخوان‌های کودکان نیازمند بررسی جدی توسط یک دکتر ارتوپد ترجیحاً ارتوپد اطفال است. الزام تشخیص و درمان این اختلالات در کودکی جهت ممانعت از بروز مشکلات جدی در آینده است. برای همین منظور مراجعه به یک متخصص ارتوپد کودکان که نسبت به ساختار فیزیکی کودکان آشنا بوده، بتواند مشکلات آتی را پیش بینی کرده و راه حلی برای درمان ارائه نماید که به فرآیند رشد کودک کوچکترین لطمه‌ای وارد نکند، امری ضروری است. در صورت وجود مشکلات ساختاری عدم مراجعه به موقع به ارتوپد اطفال می‌تواند منجر به آسیب جدی به ستون فقرات و سیستم اسکلتی-عضلانی فرد، ناتوانی در تحرک، ناتوانی در ایستادن یا راه رفتن، ضعف و در شرایط پیچیده‌تر فلج فرد گردد. مرکز فوق تخصصی و تخصصی ما با گردآوری بهترین پزشکان متخصص ارتوپد کودکان فراهم آوری سیستم مراقبتی طراحی شده برای کودکان و آگاهی از مشکل کودک نسبت به ارائه یک رویکرد درمانی موفق اقدام می‌کند.
آنچه در این مقاله می خوانید:
ارتوپدی اطفال شاخه‌ای از علم پزشکی است که به درمان مفاصل، ماهیچه‌ها و استخوان‌های کودکان اختصاص دارد و ارتوپد اطفال پزشکی است که در درمان این نواحی در کودکان از نوزادان تازه متولد تا نوجوانان تخصص دارد. یک فوق تخصص ارتوپد کودکان که جراح ارتوپد حوزه اطفال نیز نامیده میشوند قادرند در صورت لزوم عمل جراحی انجام دهند اما انواع دیگری از درما‌ن‌ها از جمله گچ گیری یا آتل کردن اندام را نیز ارائه می‌دهند. از آنجایی که بدن یک کودک همچنان در حال رشد است، آرایش مفصل، ماهیچه و استخوان آنها نسبت به بزرگسالان بسیار متفاوت است. معمولاً در صورت بروز مشکل، کودکان توسط متخصص اطفال به پزشک متخصص ارتوپد اطفال ارجاع داده میشوند.
در طی دوران کودکی بدن کودکان به طور مداوم در حال تغییر است و از همین رو بسیار بدیهی است که والدین دردهای رشد را با ناهنجاری اشتباه بگیرند. بنابراین، پیش از هر گونه اقدامی ضروری است به متخصص مراجعه کنید. پزشکان ارتوپد اطفال فقط کودکانی را درمان می‌کنند که در سیستم اسکلتی-عضلانی دچار ناهنجاری بوده یا آسیب دیده‌اند. از آنجا که کودکان بیماریهای جسمی متفاوتی دارند، رویکردهای درمانی مشکلات آنها نیز نسبت به بزرگسالان متفاوت خواهد بود.
به بیانی ساده‌تر، متخصصان ارتوپد اطفال، بدن کودکان را بخوبی می‌شناسند، بچه‌ها صرفاً بزرگسالان کوچک نخواهند بود. استخوان‌های در حال رشد و مراحل مختلف رشد کودکان چالش‌های متفاوتی را ایجاد می‌کند. پزشکان فوق تخصص می‌دانند در خصوص بروز مشکل برای کودکان به دنبال چه چیزی باشند، قادر به پیش بینی مشکلات و می‌توانند با سیستم مراقبتی که برای کودکان یا نوجوانان طراحی شده، در جهت بهترین نتیجه کار کنند. این گروه از متخصصین ارتوپد کودکان می‌دانند که چگونه با بچه‌ها، نوجوانان و خانواده‌هایشان رفتار کنند، و این یکی از مهمترین دلایلی است که کودکان و نوجوانان مبتلا به جراحات یا بیماریهای ارتوپدی نباید در بیمارستان بزرگسالان درمان شوند.
احتمال آسیب در صفحات رشد به مراتب از نواحی دیگر بیشتر بوده و سلول‌ها قادرند به دلیل ماهیت رشد سریع خود به مرور زمان خود را ترمیم کنند. با این حال نمی‌توان آسیب آن را نادیده گرفت. از همین رو پزشک ارتوپد اطفال باید پس از بررسی اطمینان حاصل نماید که صفحه رشد کودک دچار هیچ گونه آسیبی نشده و یا در صورت آسیب به سرعت تحت درمان قرار گیرد.
علت تاکید روی ازریابی و درمان صدمات وارده به صفحه رشد، به دلیل احتمال بروز ناهنجاری‌های رشد از جمله بسته شدن زودتر از موعد صفحه و یا رشد غیرطبیعی استخوان صدمات ناشناخته‌ای است که به صفحه رشد وارد می‌شود.
جراح ارتوپد اطفال آن دسته از پزشکان ارتوپدی هستند که طبق انتخاب خود درمان و مراقبت از کودکان را در مرکز فعالیت پزشکی خود قرار می‌دهند.
به دلیل ماهیت منحصر به فرد مراقبت‌های پزشکی و جراحی کودکان ضروری است این دسته از پزشکان ارتوپد در حیطه کودکان آموزش‌های پیشرفته‌تری را بیاموزند.
جراحان ارتوپد اطفال پزشکانی هستند که علاوه بر دریافت مدرک پزشکی در حوزه ارتوپدی، یک دوره رزیدنتی جراحی ارتوپدی را گذرانده و آموزش فوق تخصصی تکمیلی در حوزه ارتوپدی کودکان و ناهنجاری ستون فقرات کودکان نیز دریافت کرده‌اند.
به بیانی دیگر می‌توان گفت اصطلاح پزشک ارتوپد اطفال به شاخه‌ای از پزشکی اطلاق می‌شود که هم به بیماری‌ها و هم آسیب‌های سیستم اسکلتی-عضلانی می‌پردازد. این بدان معنی است که نه تنها به خود اسکلت بلکه به مفاصل، تاندون‌ها، ماهیچه‌ها، رباط‌ها و اعصاب نیز مربوط می‌شود.
ارتوپدی به عنوان یک اصطلاح به جراحی ارتوپدی اشاره دارد، هرچند جراحی فقط یکی از انواع مختلف درمان در دسترس برای آن دسته از افرادی است که نیاز به توجه ارتوپدی دارند. به همین منوال جراح ارتوپد اطفال، متخصص ارتوپدی است که تمرکز درمانی خود را روی اطفال قرار داده و در صورت نیاز یک کودک برای جراحی جهت درمان آسیب‌های وارده به سیستم اسکلتی-عضلانی از جمله اعصاب، ماهیچه‌ها، مفاصل، رباط‌ها و تاندون‌ها اقدام خواهد کرد.
اختلالات موجود در اسکلت و عضلات در کودکان کاملاً متفاوت از بزرگسالان است. از آنجایی که کودکان همچنان پروسه رشد خود را طی می‌کنند، احتمالاً واکنش بدن آنها به صدمات، عفونت‌ها و بدشکلی‌ها کاملاً متفاوت از آن چیزی است که در یک فرد بالغ دیده می‌شود.
گاهی، آنچه توسط ارتوپد اطفال در مراحل اولیه تشخیص در کودک یک مشکل تلقی می‌شود، فقط به تغییرات رشد مرتبط است که با گذشت زمان برطرف می‌شود. یک مثال خوب از این موضوع، به داخل گذاشتن پنچه پا حین راه رفتن در یک کودک نوپا است. برخی از مشکلات مرتبط با رشدی که کودکان در استخوان‌ها و مفاصل خود دارند، حتی در بزرگسالان رخ نمی‌دهد. علاوه بر این، معمولاً ارزیابی و درمان اتخاذ شده یک دکتر ارتوپد کودکان برای آنها در شرایطی مشابه با بزرگسالان کاملاً متفاوت خواهد بود.
کودکانی که از مشکلات پیچیده مربوط به اطفال رنج می‌برند به بهترین وجه توسط یک تیم پزشکی-جراحی کنترل میشوند. جراحان ارتوپد اطفال مشکلات اسکلتی-عضلانی کودکان را تشخیص، درمان و مدیریت می‌کنند، این مشکلات شامل:
-
♦ ناهنجاری‌های اندام و ستون فقرات که در بدو تولد یا بعد از آن در زندگی مشاهده می‌شود (از جمله پای چنبری، اسکولیوز، تفاوت طول دست یا پا)
-
♦ اختلالات مربوط به راه رفتن از جمله لنگیدن
-
♦ شکستگی استخوان
-
♦ عفونت‌ها و تومورهای استخوان یا مفاصل
بنابراین یک پزشک ارتوپد اطفال ابتدا باید نسبت به رد ارتباط مشکلات ساختاری به عنوان تاثیر تغییرات مرتبط با رشد اقدام کرده و پس از حذف این احتمال به دنبال مشکلات زمینه‌ای جدی‌تر باشد.
با شروع دوران نوزادی، بدن کودکان رو به رشد کودکان و به ساختاری تبدیل می‌شود که آنها را به عنوان بزرگسالان تعریف می‌کند. این امر به ارزیابی و درمان این بیماران خاص ابعاد منحصر به فردی می‌بخشد.
جراحان ارتوپد اطفال درک عمیقی از این مسئله دارند که چنین بیمارانی در حال حاضر در کدام مرحله از رشد خود هستند و طبق آن یک برنامه درمانی طراحی می‌کنند که کمترین تأثیر را بر رشد آینده آنها داشته باشد.
بنابراین یک جراح فوق تخصص ارتوپد کودکان علاوه بر درک مشکل بیمار خود و ارائه راهکار درمانی مربوطه می‌بایست نسبت به ارائه یک رویکرد درمانی مناسب در راستای رشد کودک اقدام نماید.
از آنجایی که پزشکان متخصص ارتوپد اطفال دارای تخصص هستند، اکثر کودکان برای مشکلات خود توسط متخصصین اطفال به ارتوپد حوزه اطفال ارجاع داده میشوند.
دامنه ارتوپدی اطفال بسیار گسترده است به عنوان مثال مواردی چون ناهنجاری مرتبط در روند رشد، اسکولیوز، شکستگی استخوان، عفونت استخوان و مفاصل، پای چنبری، هر نوع مشکل در راه رفتن، آسیب‌های ورزشی، مشکلات ستون فقرات، جراحی‌های مچ پا یا پا، مشکلات اعصاب، بدشکلی اندام پا و دست، مشکلات حرکتی، آپوفیزیت یا بیماری سیور، کف پای صاف، قوس بیش از حد کف پا، مشکل ازگو اشلاتر، تحلیل غضروف و استخوان، اختلالات محوری ژنوواروم (پای پرانتزی)، ژنووالگوم (پای ضربدری)، دررفتگی مادرزادی، اختلال پرتس، اختلالات متافیز و اپی فیز، آتروز مفصلی و غیره برخی از نمونه مشکلاتی است که توسط ارتوپد اطفال درمان خواهد شد.
برای رسیدن به درمان موفقیت آمیز در خصوص مشکلات اسکلتی-عضلانی در کودکان انتخاب یک دکتر ارتوپد کودکان متبحر ضروری است. بهترین متخصص برای مراجعه یک متخصص ارتوپد در حوزه اطفال است که نه تنها بتواند به خوبی مشکل کودک را تشخیص دهد، بلکه در ارائه راهکارهای درمانی مناسب متبحر بوده و بتواند از بروز مشکلات آتی نیز پیشگیری نماید.
اگر به دنبال یافتن یک متخصص مجرب در حوالی خیابان پیروزی هستید و می‌خواهید بدانید یک ارتوپد در حیطه کودکان متبحر چه خصوصیاتی باید داشته باشد با ما تا انتهای مقاله همراه شوید.
شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که تفاوت یک پزشک ارتوپد با ارتوپد حوزه کودکان در چیست و چه خصوصیاتی یک پزشک ارتوپد اطفال را از سایر متخصصین ارتوپد متمایز می‌سازد.
همانطور که پیشتر گفتیم بسیاری از جراحان ارتوپد پس از طی دوره رزیدنتی خود برای تکمیل فلوشیپ در طیف گسترده‌ای از تخصص‌ها از جمله جراحی ستون فقرات، جراحی دست، پزشکی ورزشی، تعویض کامل مفصل (ران و زانو)، ارتوپدی کودکان، پا و مچ پا، و آنکولوژی ارتوپدی تحصیلات خود را ادامه خواهند داد.
از همین رو می‌توان گفت یک متخصص ارتوپد کودکان باید:
-
♦ دارای دانش کافی در خصوص آناتومی خاص بدن کودکان باشد.
-
♦ بخوبی با مشکلات اسکلتی-عضلانی کودکان آشنایی داشته و از بیماری خاص آنها آگاه بوده و بین مشکلات جدی ساختاری و مشکلات مرتبط با رشد تمایز قائل شود.
-
♦ با رویکردهای درمانی مناسب هر یک از معضلات کودکان آشنا بوده و بهترین روش را برای بهبود وضعیت کودک انتخاب کند.
-
♦ نسبت به پیشگیری مشکلات جدی‌تر ناشی از اختلالات ساختاری کودکان هوشیار بوده و بهترین تصمیم را اتخاذ نماید.
همانطور که می‌دانید یکی از بهترین مراکز برای مراجعه در خصوص مشکلات مرتبط با کودکان بیمارستان مفید است. در این بیمارستان برای مشکلات اسکلتی-عضلانی کودکان نیز پزشکان خوبی در حوزه تخصص ارتوپد اطفال وجود دارد که می‌توانید برای درمان و پیگیری بیماریهای کودک خود به آنها مراجعه نمایید.
کلینیک ارتوپدی بیمارستان کودکان مفید بواسطه دکتر ارتوپد اطفال خود نوزادان، کودکان و نوجوانان را با انواع بیماریهای ارتوپدی و اسکلتی-عضلانی که در بدو تولد وجود داشته (مادرزادی) و یا به صورت تصادفی و حین انجام یک ورزش یا در دوران کودکی رخ داده، درمان می‌کند.
در این بیمارستان اقدامات مختلفی از جمله درمان صدمات گرفته تا کمک به بیماران جوان برای بهبود عملکرد خود و کاهش خطر آسیب دیدگی مجدد آنها توسط ارتوپد اطفال صورت می‌گیرد.
مشکلات ارتوپدی که توسط یک فوق تخصص ارتوپد کودکان قابل پیگیری است را به اختصار شرح دهید:
-
♦ اسکولیوز: این بیماری که یکی از اختلالات مربوط به انحراف ستون فقرات یا کجی آن است در نتیجه عواملی چون پوکی استخوان، شکستگی ناشی از فشار در ستون فقرات و ساییدگی و تخریب دیسک ممکن است بروز کند و می‌تواند منجر به درد و لنگش در کودکان شود.
-
♦ شکستگی استخوان: دیگر مسئله که ضرورت مراجعه به دکتر ارتوپد اطفال را دوچندان می‌سازد، شکستگی و ترک برداشتن استخوان‌های کودک در اثر حوادثی چون زمین خوردن، تصادف، افتادن از ارتفاع و غیره است که در صورت عدم درمان مناسب و به موقع می‌تواند در آینده منجر به مشکلات عدیده‌ای از جمله بدجوش خوردن، جوش نخوردن، عدم تحرک و غیره برای کودک شود.
-
♦ عفونت استخوان و مفاصل: از دیگر مشکلات پیش روی کودکان که نیازمند مراجعه به پزشک ارتوپد اطفال است، بروز عفونت در استخوان و مفاصل است. این مسئله به دلیل افزایش میزان جریان خون غیرعادی در نواحی چون استخوان بازو، شانه، باسن، زانو و مچ می‌باشد و همین مسئله منجر به تجمع باکتری و بروز عفونت خواهد شد. از علائمی که یک متخصص ارتوپد اطفال در تشخیص عفونت استخوان و مفصل استفاده می‌کند می‌توان به درد، تب و محدودیت حرکتی و غیره اشاره کرد.
-
♦ پای چنبری: نوعی مشکل مرتبط با بدشکلی فرم پای کودکان است که طی آن مچ پای کودک به داخل می‌چرخد و کف پا به سمت یکدیگر خواهد بود. علل بروز این مشکل گاهی ژنتیکی است و گاهی ناشی از ناهنجاری اسکلتی و گاهی ناشی از اختلال عصبی-عضلانی است. علائم آن شامل چرخش روی پا به سمت داخل، چرخش پاشنه به داخل، مشخص بودن قوس پا و غیره خواهد بود. برای چنین مشکلی هم نیاز به مراجعه به ارتوپد اطفال است.
-
♦ آسیب ورزشی: برخی مواقع آسیب نوجوانان ناشی از ورزش و بازی خواهد بود. این آسیب می‌تواند شامل آسیب دیدگی استخوانی، ماهیچه، لیگامان و رباط و غیره باشد. بنابراین ضروری است در صورت بروز چنین مشکلاتی حتماً به پزشک ارتوپد اطفال مراجعه نمایید.
-
♦ مشکلات اعصاب دست و پا: هر گونه آسیب عصبی در نوزادان می‌تواند در آینده منجر به بروز مشکلات جدی شود، به عنوان مثال فلج اِرب شناسایی شده توسط یک ارتوپد اطفال که در اثر آسیب عصبی به شبکه بازویی بروز کرده و قادر به ایجاد ضعف و یا فلج کامل دست است. علائم شامل آویزان بودن یک یا دو دست کنار بدن، ضعف و فلج دست، ناتوانی در گرفتن اجسام و غیره خواهد بود.
-
♦ آپوفیزیت و بیماری سیور: به التهاب صفحات رشد را گویند که بیشتر در استخوان پاشنه رخ می‌دهد که موجب درد در آن ناحیه می‌گردد. رشد سریع استخوان‌های نوجوانان نسبت به تاندون و عضلات فرد منجر به کوتاه ماندن طول عضله پشت ساق نسبت به درشت نی خواهد شد و همین امر باعث تحریک این عضلات و تاندون آشیل خواهد شد. این مشکل نیز نیازمند مراجعه به ارتوپد اطفال است.
-
♦ کف پای صاف: عارضه‌ای است که طی آن کف پای کودک حین ایستادن در وضعیت طبیعی نخواهد بود و فرد حین فعالیت درد شدیدی را تجربه می‌کند. وجود کف پای صاف در بزرگسالی قادر به ایجاد مشکلات جدی است. عدم مشاهده قوس در کف پا و صاف بودن یک طرفه یا دو طرفه آن، درد ناحیه انتهایی پا و قوزک پا، وجود تورم در ناحیه داخلی قوزک و غیره از علائم کف پای صاف خواهد بود که یک فوق تخصص ارتوپد کودکان بدان‌ها توجه خواهند کرد.
-
♦ کف پای قوس دار (سوپینیشن): نوعی ناهنجاری است که به ایجاد قوس بیش از حد در کف پا منتهی می‌شود و باعث ایجاد فضای زیادی زیر پا شده و انگشتان و پاشنه پا را به داخل می‌کشد و حین راه رفتن و ایستادن فشار مضاعفی روی توپ پا و مچ پا اعمال می‌شود. علائم قابل تشخیص آن توسط ارتوپد در حیطه کودکان شامل درد در مچ، کوتاهی قد پا، انگشتان خمیده و چنگالی و غیره خواهد بود.
-
♦ ازگود اشلاتر: این بیماری که به دلیل التهاب صفحه رشد زیر زانو به واسطه کشش و آسیب مکرر بروز می‌کند با درد و تورم و حساسیت به لمس همراه خواهد شد. برای چنین مشکلی نیز می‌توان به ارتوپد اطفال مراجعه کرد. علائم این بیماری شامل تشدید درد با ورزش و رفع آن با استراحت، بروز تورم در زیر زانو و غیره خواهد بود.
-
♦ تحلیل غضروف و استخوان (استئولیز): این بیماری که منجر به ساییدگی و تحلیل تدریجی استخوان‌ها می‌شود می‌تواند رفته رفته باعث ضعف استخوانی و مفاصل و در نتیجه شکستگی استخوان و آسیب مفصلی گردد که باید به موقع توسط یک دکتر ارتوپد کودکان تشخیص داده شود.
-
♦ ژنوواروم (پای پرانتزی): این بیماری در شرایطی رخ می‌دهد که زانوهای فرد در حالت ایستاده به بیرون زاویه پیدا کرده و از هم فاصله زیادی دارند، در ظاهر دو پا شکل یک پرانتز را برای بیننده تداعی می‌کنند. اصلی‌ترین علت این مشکل اختلالات مادرزادی و یا بیماری ریکتز یا همان نرمی استخوان ناشی از کمبود ویتامین D است. از آنجا که این اختلال در بزرگسالی می‌تواند مشکل ساز باشد در نتیجه مراجعه به ارتوپد اطفال برای درمان امری بدیهی خواهد بود.
-
♦ ژنووالگوم (پای ضربدری): این بیماری در شرایطی رخ می‌دهد که زانوهای فرد به داخل زاویه پیدا کرده و حین صاف ایستادن با یکدیگر برخورد می‌کنند. از علل بروز این بیماری که فوق تخصص ارتوپد کودکان بدان‌ها توجه خواهد کرد می‌توان به راشتیسم، صافی کف پا، زود راه افتادن کودکان و غیره اشاره کرد.
-
♦ دررفتگی مادرزادی لگن: به بیماری اطلاق می‌شود که طی آن سر استخوان ران به شکل نادرستی در حفره استابولوم قرارگیرد. این دررفتگی می‌تواند جزئی یا کامل باشد. برای چنین بیماری نیز ضروری است در اسرع وقت به پزشک ارتوپد در حیطه اطفال مراجعه کرد. علت مشخصی برای این مسئله وجود ندارد، علائم آن شامل محدودیت حرکتی استخوان ران، چین‌های نامتقارن در دو طرف کشاله ران (وجود چین بیشتر در طرف دررفته لگن) و غیره باشد.
-
♦ اختلال پرتس: جدی‌ترین علت سیاه شدن سر استخوان ران است که بواسطه بروز اخلال در فرآیند خونرسانی به سر استخوان ران در ناحیه فمور بروز می‌کند. این اختلال طبق نظر ارتوپد ویژه کودکان قادر به ایجاد درد، لنگش در کودکان و عامل اصلی ایجاد آرتروز و ساییدگی در بزرگسالی خواهد بود.
-
♦ اختلال متافیز: قسمتی از استخوان ران که بین دیافیز (وسط استخوان ران) و صفحه رشد قرار دارد را متافیز می‌نامیم و متافیز اسفنجی است. از دیگر مشکلاتی که ارتوپد اطفال نسبت به رد آن اقدام می‌کند، اختلال متافیز است.
-
♦ اختلال اپی فیز: قسمتی از استخوان ران که مابین صفحه رشد و سطح مفصلی واقع شده را اپی فیز می‌نامیم و اپی فیز نیز اسفنجی است.
برخی بر این باورند که کودکان همان بزرگسالان کوچک هستند، هر چند وقتی صحبت از استخوان‌ها می‌شود، قطعاً اینگونه نیست و در درمان مسائل ارتوپدی در کودکان باید ملاحظات خاصی را در نظر گرفت. از همین رو بهترین پزشک ارتوپد اطفال کسی است که این موارد را در نظر بگیرد و اولین گام پیش روی والدین مراجعه به یک پزشک ارتوپد مخصوص کودکان حاذق است.
کودکان اغلب به سرعت در حال رشد هستند و نواحی که استخوان در آن سریع‌تر رشد می‌کند و به صفحه رشد مشهور است، می‌تواند مستعد آسیب باشد. به علاوه استخوان کودک انعطاف‌پذیرتر است و قابلیت بازسازی در طول زمان را دارد.
از آنجایی که بهبود آسیب صفحه رشد بنا به رشد سریع این ناحیه، اغلب به سرعت روی می‌دهد، پزشک ارتوپد اطفال باید اطمینان حاصل کند که صفحه رشد آسیبی ندیده یا اگر به درمان خاصی برای آن نیاز است، نسبت به انجام آن درمان اطمینان حاصل کند.
از دیدگاه فوق تخصص ارتوپدی در حیطه کودکان آسیب‌های ناشناخته به صفحه رشد می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های رشد مانند بسته شدن زودهنگام صفحه رشد یا رشد غیر طبیعی استخوان شود.
به علاوه حائز اهمیت است که هر گونه نگرانی مربوط به سبک زندگی مرتبط با سن یا مشکلات طولانی مدت مربوط به یک بیماری ارتوپدی اطفال، به ویژه حین سنجیدن گزینه‌های درمانی در نظر گرفته شود. مثلا توجه به موارد ذیل از سوی فوق تخصص ارتوپد کودکان، یک متخصص ارتوپد اطفال را از پزشکی معمولی به پزشک حاذق تبدیل می‌کند.
-
♦ آیا کودک باید فعالیت‌های خود را محدود کند؟ اگر چنین است، چگونه و برای چه مدت باید این محدودیت را اعمال شود؟
-
♦ آیا کودک باید از ورزش‌های خاص، دویدن یا پریدن اجتناب کند؟
-
♦ آیا این وضعیت بر رشد و توسعه بیشتر تأثیر می‌گذارد؟
-
♦ آیا این وضعیت احتمالاً منجر به مشکلات طولانی مدت می‌شود یا نیاز به درمان بیشتر دارد؟
-
♦ آیا این مسئله می‌تواند به محدودیت‌های آینده منتهی شود؟
چنین سوالاتی مواردی است که پزشک ارتوپد اطفال پس از تشخیص مشکل از خود پرسیده و نسبت به این موارد اقدامات لازم را انجام دهد.
در یک کلینیک فوق تخصصی ارتوپدی ویژه کودکان، مراقبت‌های با کیفیتی برای بیماریهای تاثیرگذار بر عضلات، تاندون‌ها، مفاصل و استخوان‌های کودکان و نوجوانان ارائه می‌شود. پزشکان و کارکنان کلینیک از جدیدترین روش‌ها، تحقیقات و فناوری برای ارائه مراقبت‌های سطح بالا و مقرون به صرفه استفاده می‌کنند که متناسب با نیازهای کودکان بیمار طراحی شده است.
کودکانی که از مشکلات استخوان، عضله یا مفصل رنج می‌برند - از شکستگی گرفته تا تومور - مستحق درمان جامع توسط تیمی از متخصصان ارتوپد اطفال هستند که منحصراً در مراقبت از کودکان و نیازهای منحصر به فرد آنها تخصص دارند.
یک کلینیک تخصصی در حوزه ارتوپدی کودکان موظف به ارائه خدمات کامل به نوزادان تا نوجوانان می‌باشد. هدف چنین کلینیکی کمک به بیماران برای حفظ سطح رضایتمندی از فعالیت از دوران کودکی تا بزرگسالی با حفظ و بازیابی سلامت و عملکرد اسکلتی عضلانی است.
متخصصان ارتوپد کودکان در جنبه‌های منحصر به فرد درمان بیماری کودکانی که هنوز در حال رشد و تکامل هستند مهارت دارند و در بسیاری از موارد تجهیزاتی که استفاده می‌کنند، مخصوص کودکان طراحی شده است.
همانگونه که پیشتر اشاره کردیم پزشکان ارتوپد برای تکمیل تخصص خود ممکن است رشته‌های گوناگونی را برگزینند که یکی از این تخصص‌ها فعالیت در حوزه ارتوپد اطفال است.
از سوی دیگر برای کسب نتیجه بهتر پزشک ممکن است تمرکز خود را روی بخشی از شاخه ارتوپد مثلاً پا قرار دهد تا بتواند نتایج موفقیت آمیز بیشتری از تجارب خود کسب کند، هرچند که قطعاً چنین پزشکی در سایر شاخه‌ها نیز متخصص خواهد بود.
شناسایی و تشخیص مشکلات پا و مچ پا در کودکان دشوار است. کودکان همواره در حال حرکت هستند و پاهای آنها به سرعت رشد می‌کند و مشکلات کودکان اغلب به فعالیت و جهش رشد نسبت داده می‌شود.
امروزه پزشکان ارتوپد اطفال به این نتیجه رسیده‌اند که کودکان نیازهای مرتبط با پا و مچ پای خاصی دارند که نمی‌توان آنها را مانند نیازهای پا و مچ پای بزرگسالان درمان کرد. متخصصین کاملاً آگاه هستند که مشکلات پا و مچ پا در کودکان باید به سرعت تشخیص داده شده و جدی گرفته شوند.
برخی از شایع‌ترین بیماریهای پا و مچ پای که توسط یک فوق تخصص ارتوپد کودکان درمان می‌شود شامل: آسیب‌های تاندون آشیل، بونیون، بیماری انگشتان پا مانند انگشت چکشی، انگشتان بهم چسبیده (سینداکتیلی)، انگشتان اضافی (پلی داکتیلی)، پاچنبری، کف پای صاف، ناخن‌های فرو رفته در گوشت پا، زگیل، درد پاشنه، قوس پای زیاد/ پای گود، شکستگی/رگ به رگ شدن پا و مچ پا، آسیب‌های ورزشی پا و مچ پا، چرخش انگشتان به داخل پا/خارج پا، اختلالات/آسیب‌های رباط و تاندون، بیماری آرتروز پا و مچ پا، آسیب یا درد عصبی و غیره خواهد بود.
یک دکتر ارتوپد اطفال باید نسبت تمامی این موارد آگاه بود و احتمال هریک از این بیماری‌ها را با توجه به شرایط بیمار در نظر بگیرد.
طبق توصیه فوق تخصص ارتوپدی ویژه والدین باید به لنگیدن کودکان و شکایت آنها از درد پا و مچ پا دقت کرده و آن را جدی بگیرند تا در صورت وجود مشکلات ساختاری فوراً نسبت به درمان اقدام نمایند. به علاوه والدین باید به شرایطی که فرزندانشان به طور ناگهانی فعالیت بدنی و زمان بازی خود را کاهش می‌دهد، توجه کافی داشته باشند. این مسائل می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات پا و مچ پا باشد.
متخصصان در مرکز تخصصی ارتوپد اطفال ما مراقبت‌های شایسته و دلسوزانه‌ای ارائه می‌دهند، تا مشکل کودک را تشخیص داده و یک برنامه درمانی برای بهبود وضعیت کودکان تعیین می‌کنند.
متخصصان حاضر در بیمارستان ارتوپد کودکان به طور معمول مهارت بالایی در ارائه درمان‌های جراحی و غیرجراحی به بیماران جوان برای طیف وسیعی از اختلالات و آسیب‌های اسکلتی عضلانی کودکان از جمله ناهنجاری‌های اندام تحتانی، اختلالات عصبی-عضلانی و فلج مغزی، تغییر شکل ستون فقرات و اسکولیوز، تفاوت طول پاها، دیسپلازی مفصل ران، تومورهای ارتوپدی و آسیب‌های ورزشی دارند.
فرقی نمی‌کند که کودک نیاز به مراجعه به یک متخصص ارتوپد ساده داشته باشد یا یک جراح ارتوپد اطفال، تحت هر شرایطی در این بیمارستان‌ها نگاهی جامع به سیستم اسکلتی-عضلانی هر کودک خواهند کرد و به نیازهای رشدی خاص آنها توجه می‌کنند.
رویکردهای تشخیصی که یک متخصص ارتوپد اطفال برای مشکلات اسکلتی-عضلانی از آن بهره می‌گیرد، چیست؟
تست آزمایشگاهی
این روش در تشخیص برخی مشکلات از جمله بیماری اسکلتی-عضلانی ناشی از التهاب، آسیب عضلانی، آرتریت روماتوئید، لوپوس، اسپوندیلوآرتریت و پلی میالژیا نقش دارد. وجود برخی فاکتورها در خون نشان دهنده این مشکلات خواهد بود و از همین رو پزشک ارتوپد کودکان از این رویکردهای تشخیصی استفاده می‌کند.
تست تصویربرداری
انجام برخی آزمایشات تصویربرداری که در ادامه بدان‌ها اشاره شده نیز قادر است به ارتوپد حوزه اطفال در تشخیص مشکلات اسکلتی-عضلانی کمک شایانی کند.
-
♦ اشعه ایکس: دکتر ارتوپد کودکان از این روش برای تشخیص ناهنجاری در استخوان از جمله شناسایی نواحی دردناک، مشکوک به اختلال و تغییر شکل یافته از جمله تومور استخوانی، شکستگی، عفونت استخوان، دیسپلازی مفصل ران، آرتریت و آرتروز و غیره کاربرد دارد.
-
♦ سی تی اسکن و ام آر آی: این روش به پزشک ارتوپد اطفال در تشخیص شکستگی‌های ظریف و تعیین میزان و محل آسیب کمک می‌کند. ام آر آی نیز در تصویربرداری از رباط‌ها، تاندون‌ها و عضلات دقیق بوده و برای تشخیص آسیب بافت نرم از جمله پارگی‌ها بسیار کاربردی است.
-
♦ اسکن استخوان: این روش توسط پزشک فوق تخصص برای تشخیص شکستگی‌های استخوانی که توسط سی تی اسکن، ام آر آی و اشعه ایکس قابل تشخیص نباشد، رویکردی بسیار کاربردی است. از سوی دیگر پزشک ارتوپد اطفال برای تشخیص عفونت استخوان و تومور پخش شده در ناحیه دیگری از بدن که از سرطان نشأت گرفته، استفاده می‌کند.
-
♦ اولتراسونوگرافی: پزشک ممکن است برای تشخیص التهاب در نواحی پیرامون مفاصل و یا داخل آنها و یا وجود هر گونه پارگی و التهاب تاندون‌ها از روش اولتراسونوگرافی استفاده می‌شود.
-
♦ آرتروسکوپی: پزشکان ارتوپد اطفال از این روش می‌توانند جهت بیوپسی بخشی از بافت از جمله غضروف مفصل یا کپسول مفصل استفاده کنند و چنانچه لازم باشد برای اصلاح وضعیت بیماری جراحی انجام خواهد داد.
اختلالاتی که با این روش ارزیابی میشوند شامل مواردی از جمله التهاب غضای سینوویوم مفصل موسوم به سینوویت، پارگی در تاندون، غضروف یا غضروف و شلی بخش‌هایی از استخوان یا غضروف در اثر آرتروز مفصلی و آسیب دیدگی پیشین مفصل استفاده می‌کنند.
آزمایش نوار عصب عضله و هدایت عصبی
این روش‌ها توسط فوق تخصص ارتوپد کودکان برای بررسی عملکرد عصب‌های متصل به عضلات و شناسایی مشکل در عضله، اعصاب و اتصالات عصبی-عضلانی به کار گرفته می‌شود.
پزشکانی که دوره پزشکی عمومی را با موفقیت سپری کرده و موفق به دریافت مدرک دکترای عمومی شده‌اند و موفق شدند کلیه آزمون‌های مربوطه به تخصص ارتوپدی را با موفقیت سپری کنند، مدرک تخصصی ارتوپدی را دریافت می‌کنند.
برخی دیگر از این پزشکان با گذراندن دوره‌های تخصصی‌تر تمرکز خود را روی یک شاخه از ارتوپدی متمرکز می‌سازند. از همین رو آن دسته از پزشکان ارتوپدی که به دنبال اقدامات ارتوپدی فوق تخصصی در حوزه اطفال هستند، می‌بایست نسبت به دریافت فلوشیپ ارتوپدی اطفال اقدام کنند، این گروه از پزشکان ارتوپد در حیطه کودکان تلقی خواهند شد.
رویکردهای درمانی جراحی و غیر جراحی که ممکن است برای مشکلات اسکلتی-عضلانی کودکان از سوی ارتوپد اطفال ارائه شود در ادامه آمده است:
فوق تخصص ارتوپد کودکان، بسته به تشخیص خود در خصوص بیماری یک کودک رویکردهای اولیه درمانی ذیل را شروع خواهند کرد:
درمان‌های غیرجراحی پیشنهادی توسط ارتوپد مخصوص کودکان از جمله استفاده از بریس و یا اسپلینت؛ تزریق مواد مسکن، اوزون، کورتون و یا تزریق اپیدورال؛ فیزیوتراپی؛ کاردرمانی؛ داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی خوراکی و روان درمانی خواهد بود.
از سوی دیگر گاهی ضروری است پزشک فوق تخصص ارتوپد اطفال برای بهبود وضعیت ساختاری و یا اصلاح انحرافات محوری استفاده از کفی و کفش طبی، کمربند طبی، آرتز، گردنبد و حتی بالشت طبی را برای بیمار تجویز نماید.
درمان‌های جراحی دیگری که به احتمال بسیار از سوی پزشک ارتوپد اطفال برای کودکان ارائه می‌شود شامل جراحی بازسازی دست و پا؛ ترمیم عضله و اندام تحتانی؛ بلند کردن تاندون؛ بازسازی ستون فقرات؛ هر نوع جراحی اصلاحی؛ حذف هر نوع تومور سرطانی و غیرسرطانی و در نهایت اصلاح یا تعویض کامل مفصل خواهد بود.
از دیدگاه یک پزشک ارتوپد اطفال اختلالات اسکلتی-عضلانی به هر نوع بیماری اطلاق می‌شود که مفاصل، رباط‌ها، اعصاب، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را درگیر می‌کند. بیماریهای اسکلتی-عضلانی در کودکان و نوجوانان در حال افزایش است. چند نمونه از این نوع بیماری‌ها شامل آرتریت روماتوئید (RA)، شکستگی استخوان، تاندونیت، دیسپلازی رشدی مفصل ران، دیستروفی عضلانی و پوکی استخوان خواهد بود. تمامی این اختلالات بر عملکرد و تحرک تأثیر می‌گذارد. برخی از شایع‌ترین علل اختلالات اسکلتی-عضلانی در کودکان شامل تصادفات رانندگی، آسیب‌های روی داده در زمین بازی و آسیب‌های ورزشی است. به تشخیص یک متخصص ارتوپد مخصوص اطفال سایر عوامل موثر در اختلالات اسکلتی- عضلانی شامل چاقی، وضعیت نامناسب بدن و کمبود ویتامین D هستند.
از دیدگاه اکثر پزشکان فوق تخصص ارتوپد کودکان بسیاری از بدشکلی‌های پای کودکان که در بروز مشکلات حرکتی می‌توانند موثر باشند با استفاده از کفی و کفش طبی قابل درمان هستند. یکی از موثرترین تمهیدات پزشک ارتوپد اطفال تجویز این کفش‌ها و کفی‌های طبی دستساز برای جلوگیری از پیشرفت اختلالات و بهبود وضعیت کودک بیمار است.
بدفرمی پا قادر است بر بیومکانیک کلیه مفاصل از جمله مفصل زانو، ستون فقرات و هیپ بدن تاثیر بگذارد.
در صورت وجود مشکلات ساختاری در عضلات و استخوان‌های یک کودک از جمله صافی کف پا، کوتاهی یک پا، قوس بیش از حد در کف پا، پاچنبری و انحرافات پاشنه و مشکلاتی چون پای پرانتزی، پای ضربدری، بد شکلی ساق و غیره پزشک ارتوپد اطفال به احتمال زیاد استفاده از یک کفش طبی را توصیه می‌کند. خصوصیات کفش طبی مورد تائید ارتوپد مخصوص کودکان بی‌شک داشتن ساق بلند، داشتن دیواره جانبی محکم، داشته پاشنه، پنچه پهن و جادار، زیره قابل تغییر و رویه جادار خواهد بود. اهمیت استفاده از کفش ارتوپدی شخصی ساز توسط یک متخصص ارتوپد کودکان، طراحی خاص کفش طبق ساختار پای کودک و متناسب با مشکلات وی بوده و همین مسئله منجر به بهبود وضعیت کودک پس از گذشت زمان خواهد بود. از سوی دیگر پزشک ارتوپد اطفال حتی برای کودکان در حال رشد سالم نیز استفاده از کفی و کفش طبی را از آن جهت حائز اهمیت می‌داند که در سال‌های نخستین رشد کودک به دلیل نرمی استخوان‌ها و آسیب پذیری بیش از حد آن از برخورد اجسام به پا جلوگیری کرده و در برابر سرما و گرما از آن پیشگیری می‌نماید.
از منظر دکتر ارتوپد کودکان وجود علائم ذیل در کودکان می‌تواند نشان از ناهنجاری در پاها باشد، کودک همواره از خستگی گلایه کرده و مایل به راه رفتن نیست، کودک روی انگشتان پای خود و با پنجه راه می‌رود، کودک دارای ناهنجاری با وجود توانایی برای راه رفتن و ایستادن مایل به استفاده از زانوهاست. از همین رو ضروری است در صورت مشاهده هریک از این موارد در اسرع وقت به ارتوپد اطفال مراجعه کرد.
به دلیل ساختار اسکلتی متفاوت کودکان با بزرگسالان و حساسیت در عدم تحت الشعاع قرار گرفتن روند رشد آنها نمی‌توان در خصوص مشکلات و آسیب‌های ساختاری کودکان رویکردی مشابه بزرگسالان اتخاذ کرد. به همین منظور ضروری است برای درمان بهتر به پزشکی (ترجیحاً ارتوپد اطفال) آگاه به آناتومی بدن کودکان و تفاوت آن با بزرگسالان مراجعه کرد، شخصی که علاوه بر تشخیص و پیش بینی مشکلات نسبت به درمان و ارائه رویکرد مراقبتی متناسب با روند رشد یک کودک اقدام نماید.
بهترین گزینه در این خصوص پزشک ارتوپد اطفال خواهد بود. مرکز فوق تخصصی ارتوپدی ما با همکاری با بهترین پزشکان فوق تخصص ارتوپد کودکان و بهره‌مندی از تجهیزات روز دنیا در رتبه نخست ارائه خدمات درمانی موفق در این حوزه است.