آناتومی کتف
کتف یا اسکاپولا استخوانی است نسبتاً عریض، که درقسمت بالای بازو قرارگرفته و بخشی از مفصل بزرگ شانه محسوب می‌شود و مشخصه اصلی آن این است که پوششی ازماهیچه، آن را دربرگرفته است. این ساختار سه بعدی در بخش پشتی قفسه سینه قرار دارد و از طرف پشت بر روی دنده های شماره ۲ تا ۷ قرار می گیرد. ۱۷ عضله مختلف به روی استخوان کتف متصل شده اند. درقسمت بیرونی کتف حفره گلنونید قرار دارد. در واقع گلنونید محلی است کم عمق، که به استخوان بازو متصل شده و مفصل شانه را به وجود می آورد. بخش درونی حفره گلنونید از جنس غضروف است. علاوه بر گلنونید دو زائده استخوان مانند آکرومیون (بالای حفره گلنونید) و کوراکونید (جلوی حفره ی گلنونید) قرار دارد.
بخش های مختلف استخوان کتف
استخوان کتف، از دو سطح قدامی و خلفی تشکیل شده که سطح قدامی که سطح دنده‌ای هم خوانده می‌شود، به علت فرورفتگی کمی که دارد یک حفره به نام ساب اسکاپولار را ایجاد می‌کند و روی آن چند خط استخوانی مایل مشاهده می شود که حالت برجسته دارند و به خطوط عضلانی معروف هستند این خطوط در واقع محلی است که الیاف عضله ساب اسکاپولاریس به آن متصل می شود.
در قسمت خلفی یا پشتی کتف یک تیغه نازک سه گوش وجود دارد که مانند یک حایل دو بخش فوق خاری یا سوپراسپیناتوس و تحت خاری یا اینفراسپیناتوس را در ناحیه کتف به وجود آورده است.
استخوان کتف علاوه بر دو سطح قدامی و پشتی دارای سه کنار فوقانی، داخلی و خارجی و همچنین سه زاویه فوقانی، تحتانی وخارجی است.
بخش کنار فوقانی کتف دارای اندازه کوچک نسبت به دو کنار دیگراست و یک بریدگی به نام سوپرا اسکاپولار یا فوق کتفی بر روی آن قرار دارد. کناره داخلی که نازک است با بخش داخلی کتف یک زاویه می سازد. کناره خارجی بر خلاف دو کناره دیگر ضخیم است و باعث جداسازی عضلات ترس مینور (ماهیچه گرد کوچک) و ماژور (ماهیچه گرد بزرگ) عضله ساب اسکاپولاریس می شود.
علل شایع درد کتف
درد در ناحیه کتف، به عنوان یک درد گمراه کننده است. زیرا دلایل زیادی برای این مسئله وجود دارد. قبل ازهرموضوعی آنچه اهمیت دارد این است که محل وعلت دقیق درد شناسایی شود زیرا ممکن است درد علت ساده‌ای داشته باشد مثلاً بدخوابیدن یا استفاده نادرست از کتف و شانه هنگام فعالیت یا بلند کردن اجسام سنگین و... یا اینکه نشانه ی یک بیماری خطرناک مثل بیماریهای قلبی- عروقی، سرطان ریه و... باشد. در ضمن باید مشخص شود که دقیقاً کدام استخوان کتف دچار درد شده است. زیرا برخی از بیماری ها مانند بیماری های مربوط به کیسه صفرا باعث ایجاد درد در کتف راست می شوند درحالی که مشکلات قلبی عروقی بیشتر به صورت درد کتف چپ خود را نشان می دهند.
یکی از شایع ترین علت های درد کتف چپ دلایل اسکلتی - عضلانی می باشند که خود می‌تواند به دلایل مختلف برای فرد ایجاد شود مانند خوابیدن به شکل ناصحیح و فشار آوردن به یک طرف بدن، حرکت ورزشی سنگین و یا بلند کردن اجسام به شکل ناصحیح.
در ادامه برخی از عوامل ایجاد درد در کتف را عنوان می کنیم؛
آرتروز
آرتروز شانه و گردن و حتی آرتروز ستون فقرات می تواند به شکل درد درناحیه کتف خود را نشان دهد. دراین بیماری، غضروف های سر استخوان ها که نقش ضربه گیر دارند دچار تحلیل می شوند در نتیجه ورم و درد شانه ایجاد می شود. این بیماری بیشتر در مردان و همچنبن ورزشکارانی که در معرض ضربه و فشار قرار دارند شایع تراست.
یک نوع آرتروز دیگر وجود دارد که در مفصل آکرومیوکلاویکولار (اخرمی – ترقوه ای) رخ می دهد وبیمار هنگام حرکت بازو به سمت سینه و همچنین موقع خوابیدن دچار درد می شود. پوکی استخوان هم می تواند این عارضه را ایجاد کند. همچنین، درحالت دیگر ممکن است دیسک های گردنی دچار شکستگی شوند و در نتیجه فشردگی اعصاب در این ناحیه و یا مشکلات نخاعی مثل تنگی کانال نخاعی می تواند باعث ایجاد درد در این ناحیه باشد.
درد کتف چپ و بیماری های قلبی- عروقی
درد کتف چپ با منشا قلبی عروقی در بسیاری از افراد مشاهده شده است. بیماری هایی مانند پریکاردیت و یا تنگی دریچه آئورت به صورت درد در ناحیه کتف چپ خود را نشان می‌دهند. اما سوال اساسی این است که ازکجا متوجه شویم که درد کتف چپ مربوط به مشکلات قلبی است؟
از آنجاییکه درد کتف چپ به دلایل مختلف می تواند ایجاد شود لذا توجه به علائم بسیارحائز اهمیت است.
علائم درد کتف چپ با منشا قلبی عروقی
یکی از فاکتورهای مهم تشخیصی شدت درد و مدت زمان درد می باشد. به طور مثال اگر درد در مفاصل بازو و ناحیه فک باشد و بیشتراز یک دقیقه طول بکشد وهمراه با علائم دیگر مانند عرق سرد، حالت سرگیجه و احساس تنگی نفس باشد ممکن است به احتمال زیاد حاکی از وجود بیماری قلبی در شما باشد. البته این مشکل باید توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار بگیرد تا دقیقاً علت آن مشخص گردد. درد کتف چپ در افرادی که دچار سکته ی مغزی شده اند نیز بسیار شایع می باشد.
درد کتف چپ ناشی از سرطان
بسیاری ازسرطان ها مانند مزوتلیوما باعث ایجاد درد در کتف می شوند مانند تومورهای pancoast که در بخش های بالایی ریه بوجود می آید وعلائم بالینی آن به صورت درد در ناحیه کتف بروز پیدا می کند.
علائم اولیه ی بسیاری از بیماریهای ریوی دیگر ممکن است به صورت درد در ناحیه کتف، خود را نشان دهند. از جمله این بیماریها، از کار افتادن ریه یا پنوموتوراکس و یا لخته خونی که در پا به وجود آمده و سپس به ریه می رود و بیماری آمبولی پالموناری را به وجود می‌آورد.
به دلیل اهمیت نشانه ها و درد کتف از کنار آن به آسودگی عبور نکنید . حتماً جهت پیگیری علت درد و درمان با پزشک متخصص مشورت کنید. متخصصین ما در کلینیک تخصصی فوق تخصصی دکتر میر با سابقه ی طولانی شما را در یافتن ریشه درد یاری خواهند کرد. تماس با کلینیک تخصصی دکتر میر
بیماری شینگلز و درد کتف
یک بیماری دیگری به نام شینگلز یا هرپس زوستر وجود دارد که به علت ویروس آبله مرغان در افراد بزرگسال به وجود می آید و می تواند باعث بروز درد کتف شود. البته چند روز پس از بروز درد علائم بالینی آشکار می شود و همین مسئله می تواند باعث تشخیص اشتباه شود.
التهاب بورسیت
التهاب بورسیت یک بیماری التهابی مفصل شانه است. در این بیماری بورس ها ( کیسه های پراز مایع ) مانند یک ضربه گیردر اطراف مفصل ها قرار دارند تا عضلات و استخوان ها درهنگام حرکت دچار ساییدگی نشوند. وقتی این بورس ها دچار التهاب شوند اندازه ی آنها افزایش یافته و فضای بین سلولی کمتری برای حرکت تاندون ها و عضلات فراهم می کنند. در نتیجه درد و بی حرکتی شانه ایجاد می شود.
تاندونیت از علل درد کتف
تاندونیت نیز یک بیماری التهابی است که در آن تاندون روتاتورکاف در اثر صدمات وارد آمده ملتهب شده و باعث ایجاد درد در شانه می شود. شخص ممکن است قدرت حرکت شانه خود را از دست دهد. در مراحل اولیه، تاندون ملتهب و قرمز است که به مرور در صورت رسیدگی نکردن به مشکل، ضخیم شده و به رنگ تیره در می آید. در شرایط حاد ممکن است پارگی اتفاق بیفتد که در این صورت نیاز به عمل جراحی خواهد بود.
شانه منجمد یا یخ زده
علائم اولیه این بیماری به صورت سفتی ماهیچه و محدودیت حرکت، خود را نشان می دهد و بیمار در حرکت دادن دست ها به پشت دچار مشکل می شود. دراین بیماری، بافت پیوندی موجود در مفصل شانه، ضخیم شده و دچار التهاب می شود. بیماران دیابتی و زنان میانسال بیشتر از سایر افراد در معرض این عارضه قرار دارند.
علت های مربوط به شکم و لگن
در برخی موارد مشکلات مربوط به ناحیه شکم مانند جراحی ها، مشلات معده مانند ریفلاکس و زخم معده، بیماری های کبدی، سنگ صفرا و بیماری اولسرپپتیک می تواند باعث بروز درد درناحیه شانه می شود.
اختلالات روتاتور کاف و درد کتف
روتاتورکاف ها در واقع دسته ای از عضلات و تاندون ها هستند که اطراف مفصل شانه را احاطه کرده اند و باعث استحکام و ثبات مفصل شانه می شوند. هرگونه التهاب یا پارگی تاندون ها و آسیب های عضلانی در اثر فعالیت شدید و یا ضربه ی ناگهانی می تواند باعث احساس درد و ناراحتی شدید در کتف شود.
سندرم توراسیک اوت لت (خروجی قفسه ی سینه)
توراسیک اوتلت(Thoracic outlet syndrome) در واقع به فضای بین استخوان ترقوه و دنده ی اول گفته می شود که محل عبور عروق واعصاب متعدد می باشد. هرعاملی که باعث کوچک شدن یا فشرده شدن این محل شود باعث فشار شدید بر روی عروق و اعصاب و در نتیجه علائمی مانند: گزگز و مورمور و درد پخش شونده در ناحیه گردن به سمت کتف و بازو می شود و اگر بیماری پیشرفت کند علائم شدیدتر مانند کبودی و تورم نیز دیده می شود.
سایر بیماری هایی که موجب درد کتف می شوند
بسیاری از بیماری های دیگر مانند روماتیسم پلی میالژی (سفتی و التهاب همراه با درد در مفصل)، بیماری MS، درماتومیوزیت ( التهاب بافت همبندی)، پارگی یا آسیب غضروف مفصلی شانه، بیماری زونا و بیماری های عفونی مختلف می توانند به صورت سوزش و درد کتف خود را نشان دهند.
علائمی که همراه با درد کتف ممکن است تجربه کنید!
گرفتگی و ورم مفاصل، احساس درد به هنگام لمس کردن و حرکت دادن مفاصل از علائمی است که معمولاً با درد شانه همراه است. اما در صورتیکه علائم زیر رخ دهد نشانه ای برای جدی تر بودن مشکل است و لازم است علل آن توسط پزشک بررسی شود:
-
عدم توانایی در به کارگیری بازو یا حرکت دادن اجسام
-
عدم توانایی در بالا بردن دست
-
درد پایدار و همیشگی
-
درد به هنگام شب (و یا زمانی که در حال استرحت و بی حرکتی است)
-
بد فرم شدن، ورم و یا کبودی مفاصل شانه
-
بروز علائمی از عفونت در محل
انواع روش های درمانی درد کتف
از آنجایی که علل مربوط به درد کتف بسیار گسترده است و بیماری های متعددی می تواند این عارضه را ایجاد کند لذا توجه به سایر ریسک فاکتورها مانند سابقه بیماری، سن، جنس، وراثت و عوامل محیطی حائز اهمیت می باشد تا پس ازتشخیص صحیح، متناسب با آن درمان لازم صورت گیرد. ما در کلینیک جامع تخصصی فوق تخصصی دکتر میر با داشتن متخصصان خبره درمان مشکلات کتف و شانه شما را تضمین میکنیم. تماس 24 ساعته با کلینیک
در ادامه مقاله برای آکاهی بیشتر شما به برخی روشهای درمانی برای کاهش درد کتف و شانه اشارهمی کنیم:
درمانهای خانگی
استراحت
به اندازه کافی به عضلات و مفاصل کتف و شانه تان استراحت دهید. این کار نه تنها به هنگام آسیب دیدگی بلکه بعد از هر فعالیتی جهت کارکرد بهتر شانه لازم است.
استفاده از آتل یا شانه بند
آتل با ثابت نگه داشتن مفصل آن را از آسیب ها مصون می کند.
استفاده از کیسه یخ یا آب گرم
کیسه آب گرم و حوله یا پدهای گرمایی باعث نرم و شل شدن عضلات کتف می شوند. همچنین کیسه آب سرد و یخ التهاب بوجود آمده را کم می کند.
استفاده از مسکن ها برای التیام درد کتف
یکی از راههای درمانی، استفاده از داروهای غیراستروئیدی ضد التهاب است. همچنین از داروهایی مثل استامینوفن و ایبوبروفن برای تسکین درد در ناحیه شانه استفاده می شود.
درمان های تزریقی
تزریق کورتیزون
کورتیزون دارویی برای کاهش درد و تورم در بافت است که به صورت موقت درد را تسکین می دهد. توجه داشته باشید که در یک محل نباید به تعداد خیلی زیاد و به صورت ممتد تزریق انجام شود.
اوزون تراپی
در این روش با تزریق ترکیباتی از اوزون، اکسیژن لازم برای بازسازی بافت آسیب دیده، رباط و غضروف به بدن داده می شود. (برای اطلاعات بیشتر در این مورد به این مطلب مراجعه کنید.)
با مراجعه به کلینیک تخصصی دکتر میر پس از روش های تشخیصی برای یافتن علت درد کتف شما می توانید در صورت توصیه پزشک از کلیه ی امکانات مثل اوزون درمانی در همان مرکز بهره ببرید. تماس با ما
استفاده از روش PRP
در این روش بخشی از خون شخص را خارج و بعد از جداسازی و پردازش پلاکت خون مجدد آن را برای ترمیم بافت آسیب دیده در محل مورد درمان تزریق می کنند.
سایر درمانهای کاهنده درد کتف
ماساژ درمانی
در این روش با ماساژ دادن و باز کردن عضلات شانه محدوده حرکت عضله بیشتر شده و باعث می شود کارکرد آن بهتر شود. از انواع ماساژدرمانی میتوان به ماساژ سوئدی و ماساژ ورزشی اشاره کرد. نتایج تحقیقات نشان می دهد که ماساژ درانی در بازه زمانی کوتاهی اثر بسیار قوی دارد و بنابراین برای کاهش و تسکین درد کتف و شانه بسیار موثر است. همچنین مطالعات مشخص کرده است که بیشترین میزان تأثیر در کاهش درد، انجام جلسات مکرر ماساژ ورزشی است.
تمرینات ورزشی مخصوص درد کتف
قطعاً انجام هر حرکت ورزشی برای بهبود درد مناسب نخواهد بود. از حرکاتی که درد را بیشتر می کند بپرهیزید و حرکات را به صورت صحیح انجام دهید در غیر اینصورت آسیب بیشتری وارد خواهید کرد.
نمونه هایی از ورزشهای مناسب برای بهبود درد کتف و بازیابی قوای شانه عبارت است از:
تکیه زدن بر درب (Door Lean)
در چارچوب درب بایستید و دو بازوی خود را بالای سرتان قرار دهید و به دیوار تکیه دهید. خود را به آرامی به سمت جلو تکیه بزنید تا زمانیکه در جلوی شانه ها احساس کشش کنید. این وضعیت را برای 15 تا 30 ثانیه حفظ کنید. این تمرین را سه مرتبه انجام دهید. توجه داشته باشید این تمرین برای افرادی که سندرم گیر افتادگی شانه (Impingement syndrome) دارند مناسب نیست.
کشش شانه برای کاهش درد کتف
بایستید و شانه های خود را بالا ببرید. این حالت را برای 5 دقیقه نگه دارید. تیغه استخوان شانه را به عقب فشرده کنید و برای 5 ثانیه نگه دارید. تیغه استخوان شانه را به سمت پایین هل دهید و برای 5 ثانیه این حالت را حفظ کنید. ده مرتبه این نرمش را انجام داده و در بینشان استراحت کنید.
کشش متقاطع شانه (Cross-Body Shoulder Stretch)
بایستید یا بر بلندی بنشینید. یک بازو را بالاتر از آرنج با دست مخالف خود بکشید و آن را در مقابل بدن به سمت قفسه سینه هل دهید تا زمانی که در شانه احساس کشش کنید. مطمئن شوید که آرنج در زیر ارتفاع شانه قرار می گیرد. 30 ثانیه در این وضعیت بمانید و این حرکت را برای طرف دیگر تکرار کنید.
برای آشنایی بیشتر با تمرینات به این سایت مراجعه کنید.
طب سوزنی
در این روش پزشک سوزنهای بسیار ظریفی را در نقاط مشخص و تعیین شده و با عمق مشخص فرو می کند. تحقیقات نشان داده این روش تاثیر قابل توجهی در تسکین درد و بر گرداندن توانایی عضلات و مفاصل از جمله در ناحیه دست و کتف و گردن دارد. طب سوزنی برای مشکلات کتف حتما باید توسط پزشک متخصص انجام گیرد. زیرا انجام نادرست آن ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد.
فیزیوتراپی
ترکیبی از ماساژ درمانی، حرکات ورزشی و یک سری تکنیک های حرکتی دیگر است که فیزیوتراپ بسته به مورد، آنها را جهت تسکین درد و بازیابی دامنه حرکت عضلات به کار می گیرد.
توصیه آخر
در این مقاله راهکارهای کلی برای کاهش درد را عنوان کردیم. در اکثر مواقع احساس درد کتف و یا به طور کلی در ناحیه شانه قابل کنترل بوده و جایی برای نگرانی نیست. اما در صورتیکه دچار درد در این نواحی شدید و بعد از مدتی مشاهده کردید که درد کاهش پیدا نکرده و آزار دهنده شده، حتماً جهت درمان و تشخیص منشاء درد به پزشک متخصص مراجعه کنید. و مؤکداً از توصیه های افراد غیر متخصص و خود درمانی بپرهیزید.
ما در کلینیک دکتر میر با در اختیار داشتن بهترین متخصص ها از دانشگاههای برتر کشور آماده خدمت به شما عزیزان هستیم و با تشخیص صحیح، درمان، مشاوره و مراقبت های لازم تا بهبودی کامل شما را همراهی خواهیم کرد. تماس با ما