بررسی علت، درمان و تشخیص سیاه‌شدن، فرورفتن "ناخن پای دیابتی"
منظور از "ناخن پای دیابتی" چیست؟ ناخن پا در افراد دیابتی به وضعیتی اطلاق میشود که ناخن پا در افراد دیابتی تغییراتی نشان می‌دهد. دیابت و ناخن پا می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات پاهای دیابتی و عوارض ناشی از دیابت باشد. برای جلوگیری از ایجاد مشکلات پاهای دیابتی، مراقبت‌های منظم از پا و ناخن‌ها و کنترل قند خون بسیار مهم است. مراقبت از پاها در بیماران دیابتی می‌تواند به جلوگیری از بروز ناخن در پاهای دیابتی کمک کند.
بیماران دیابتی به دلیل کاهش حساسیت پا، ممکن است به‌راحتی زخم‌ها و عفونت‌ها را تشخیص ندهند. درمان ناخن در پای دیابتی بستگی به علت سیاه‌شدن ناخن دارد. اگر مشکل قند خون و سیاهی ناخن پا دارید، توصیه می‌کنیم به دکتر متخصص عفونت ناخن پا مراجعه کنید زیرا عدم درمان این عارضه عواقب جدی‌تری به دنبال دارد تا پایان این مطالب همراه ما باشید تا با نحوه درمان و مراقبت‌های آن آشنا شوید.
آنچه در ادامه میخوانید:
drmirorto
ناخن‌های سالم، صاف و دارای رنگ ثابت به نظر می‌رسند ولی در اثر بیماری‌های مختلف مانند دیابت، این ناخن‌ها دچار تغییر شکل، رنگ یا حتی جداشدگی می‌شوند. دیابت یکی از بیماری‌هایی است که در آن مشکلات و زخم‌‌های پا به‌خصوص در ناخن اهمیت فراوانی دارد.
اما چرا در افراد دیابتی این موضوع اهمیت بیشتری دارد و چه ارتباطی بین دیابت و ناخن پا وجود دارد؟ در واقع هنگامی که خراش، زخم یا مشکلی در پای این افراد به وجود می‌آید برخلاف افراد سالم روند بهبودی بسیار ضعیف است زیرا به دلیل دیابت، آسیب عصبی و گردش خون ضعیفی دارند. در نتیجه زخم‌هایی که ایجاد می‌شوند، عفونت به وجود می‌آید و به لایه‌های عمیق‌تر نفوذ می‌کند.
در نهایت این موارد ممکن است کار به قطع عضو و سایر مشکلات برسد. از دیگر مشکلاتی که ناخن پای دیابتی را درگیر می‌کند می‌توان مواردی زیر را نام برد: یکی از حالت‌های نامناسب که در ناخن پای دیابتی ایجاد میشود، هیپرتروفی ناخن‌ها و چنگالی شدن آن‌ها است.
در این زمان ضخامت ناخن به میزان زیادی افزایش پیدا می‌کند درنتیجه حالت آن بدشکل خواهد شد. برای اینکه ضخامت ایجاد شده را کمتر کنید باید به پزشکان متخصص مراجعه کنید. درصورتی‌که این امر نادیده گرفته شود، رشد ناخن به سمت بافت‌های اطراف آن خواهد بود و جراحت‌های مختلفی را ایجاد خواهد کرد.
ناخن‌های چرخیده یکی دیگر از مشکلات افراد دیابتی است که در این حالت ناخن به میزان زیادی انحنای طرفی خود را از دست می‌دهد و این موضوع باعث تیز و دردناک شدن ناخن خواهد شد. نکته مهم در این مشکل، شیارهای مربوط به ناخن است که در اکثر موارد باید توسط یک پنس ضدعفونی شده تمیز شود.
در برخی موارد به علت ضربه‌های مختلف یا کفش نامناسب، در زیر ناخن فرد، خون‌مردگی ایجاد میشود و رنگ ناخن به بنفش، کبودی یا قرمزی متمایل می‌گردد. در این وضعیت درد بدی را فرد حس می‌کند که برای کاهش درد باید توسط یک پزشک متخصص،خون‌مردگی موجود در زیر ناخن را خارج کرد.
افراد دیابتی باید بیشتر از بقیه مراقب سلامت پا و ناخن‌هایشان باشند زیرا به دلیل آسیب‌های عصبی و گردش خون ضعیفی که دارند در بیشتر مواقع ناخن‌ها سفت و حتی سیاه می‌شوند. در برخی موارد که ناخن‌ها سیاه هستند، ممکن است علت آن مبتلا شدن به عفونت‌های قارچی باشد.
زمانی که عفونت‌های قارچی یک ناخن را درگیر میکنند، به‌مرور به سایر ناخن‌ها نیز سرایت میکنند و باعث ایجاد مشکلات بسیار جدی می‌شوند. اهمیت این موضوع در افراد دیابتی چندبرابر است و مبتلا شدن به آن یک علامت هشداردهنده به‌حساب می‌آید. در واقع یکی از قسمت‌هایی که در افراد دیابتی بسیار مهم است، سلامت پاها و ناخن‌ها هستند.
اما سؤال اینجاست که عفونت قارچی به چه دلیلی در افراد دیابتی رخ می‌دهد؟ در واقع به دلیل اینکه جریان خون این افراد بسیار ضعیف است، پس توانایی مبارزه‌کردن با عفونت‌های باکتریایی و قارچی بسیار کاهش می‌یابد. از طرفی به دلیل آسیب‌های عصبی به وجود آمده، در پاها حس کمتر میشود پس ممکن است درد کمتری را احساس کنند درنتیجه باید به‌صورت روزانه پاهای خود را بررسی کنید تا در صورت بروز قارچ یا سیاهی ناخن، خیلی سریع به‌پیش پزشک بروید.
برای درمان سیاه‌شدن ناخن پای دیابتی باید ابتدا پزشک علت این سیاهی را تشخیص دهد، اگر به دلیل بیماری دیابت بود بیمار باید میزان قند خون خود را کنترل کند اما اگر به دلایلی همچون ضربه، تروما، عفونت قارچی و غیره بود روش‌های درمانی مختلفی بکار گرفته خواهد شد. به‌عنوان‌مثال هنگام سیاهی ناخن به دلیل ضربه می‌توان از کمپرس آب سرد استفاده کرد. یا اگر سیاهی ناخن به دلیل کفش نامناسب هنگام ورزش باشد باید به دنبال یک کفش ایده‌آل و استاندارد بود تا از فشارهای وارده بر انگشتان کاست.
یکی از مشکلات شایع ناخن، فرورفتن آن در گوشت است. این حالت بسیار دردناک و زجرآور می‌باشد، به‌نحوی‌که باعث تورم، قرمزی و حتی عفونت خواهد شد. این وضعیت در افراد دیابتی خطرناک‌تر از سایر افراد است و در اکثر مواقع انگشت شست نسبت به سایر انگشتان بیشتر به این مشکل دچار میشود. این حالت معمولاً در مرحله‌های آغازین با مراقبت‌های خانگی قابل‌درمان است اما در مراحل پیشرفته‌تر و به‌خصوص در افراد دیابتی، باید سریعاً به پزشک معالج مراجعه کرد.
اما چه علت‌هایی باعث بروز این مشکل می‌شوند؟ برخی از رایج‌ترین دلایل مربوطه شامل:
استفاده از کفش‌های غیراستاندارد به مدت طولانی باعث ایجاد فشار بر روی پاها میشود.
کوتاهی نامناسب یا بیش از اندازه ناخن پای دیابتی
مشکلات ژنتیکی مانند انگشتان با انحراف غیرطبیعی
رعایت‌نکردن بهداشت و سلامت پاها مانند رطوبت و آلودگی بین انگشتان
شستی که دچار آسیب‌دیدگی شده و به شکل نامناسب درون کفش قرار گرفته است
علائم این مشکل معمولاً به شکل حساسیت غیرطبیعی هنگام لمس قسمتی از ناخن است. همچنین در قسمت اطراف ناخن شما قرمزی و ورم را مشاهده خواهید کرد یا در برخی موارد، شاهد عفونت در قسمت‌های اطراف ناخن هستید. در این مرحله شما باید به متخصص مربوطه مراجعه کنید تا از عوارض احتمالی و خطرناک بیماری در امان باشید.
شاید بپرسید که آیا این مشکل عارضه خطرناکی هم به دنبال دارد؟ بله، درصورتی‌که این فرورفتگی نادیده گرفته شود، عفونت پیشروی زیادی پیدا می‌کند و به بافت یا حتی استخوان‌های قسمت زیرین نفوذ پیدا می‌کند و در آخر استخوان دچار عفونت حاد خواهد شد. این موضوع در افراد دیابتی بسیار جدی و خطرناک است و ممکن است درمانی بسیار سخت‌تر داشته باشد.
برای پیشگیری از مشکلات و عوارض فرورفتن ناخن در گوشت پا می‌توانید چندین مورد ساده را رعایت کنید. به‌عنوان‌مثال، ناخن‌هایتان را نه بیش از حد کوتاه کنید و نه بیش از اندازه بلند؛ درواقع در این موارد، فشار کفش بر روی انگشتان باعث تغییر مسیر رشد ناخن و بقیه مشکلات میشود.
نکته مهم بعدی، استفاده از کفش‌های مناسب و راحت است زیرا این مورد در افراد دیابتی بسیار خطرناک به‌حساب می‌آید؛ چون دارای آسیب‌های عصبی هستند که باعث عدم حس‌کردن فشار و تنگی کفش‌هایشان خواهند شد. افراد دیابتی باید به‌صورت روزانه پاهای خود را بررسی کنند تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
پس از درک درست از مفاهیم فرورفتن ناخن در گوشت و عوارض خطرناک آن، باید به سراغ روش‌های درمانی موثر و استاندارد در این مشکل برویم. اگر ناخن کمی داخل گوشت فرورفته است و به میزان کمی دچار چرک شده باشد، پزشک متخصص می‌تواند لبه‌های ناخن را به‌آهستگی بلند کند، سپس در قسمت زیر آن از نخ دندان یا پنبه استفاده کند.
این فرایند باعث جلوگیری رشد ناخن در گوشت خواهد شد. اگر می‌خواهید این روش را در خانه امتحان کنید باید پا درون آب قرار بگیرد و به شکل روزانه پنبه یا نخ دندان عوض شو. در مواردی که ناخن در گوشت به طرز شدیدی فرورفته است و چرک، قرمزی یا ورم در اطراف آن وجود دارد، پزشک مجبور به برداشتن قسمتی از ناخن خواهد شد البته برای کاستن درد بیمار، از قبل به او بی‌حسی موقت تزریق میشود.
اگر این اتفاق به شکل پیوسته برای یکی از انگشتان فرد رخ دهد، پزشک مجبور به برداشتن قسمتی از بافت زیرین ناخن همراه با خود ناخن خواهد شد. البته علاوه بر این می‌توان از لیزر یا آنتی‌بیوتیک‌های وسیع‌الطیفی که وجود دارد برای درمان و رفع مشکل استفاده کرد. پس از اینکه روش‌های درمانی مربوطه توسط پزشک متخصص صورت گرفت، بیمار برای بهبودی کامل بهتر است تا چند روز پاهای خود را در حالت روبه‌بالا قرار دهد و سعی کند تنها در مواقع ضروری آن‌ها را حرکت دهد.
در این زمان حتماً از کفش‌های مخصوص و طبی استفاده کنید تا اثر درمان چندبرابر شود. از طرفی پزشک به بیمار توصیه‌هایی مانند قراردادن روزانه انگشتان در آب‌نمک، مصرف داروهای موثر خواهد کرد تا از عفونت‌های بعدی جلوگیری کند.
عفونت ناخن در اثر عوامل مختلفی همچون، کوتاه‌نکردن ناخن، ضعیف‌بودن سیستم ایمنی، عدم رعایت نظافت و... به وجود می‌آید. عفونت ناخن دیابتی با علائمی مانند تغییر رنگ به شکل قهوه‌ای، زرد و سفید، تورم و قرمزی، درد، خونریزی قابل رویت است. برای درمان این مشکل، باید در مرحله نخست، علت آن را شناسایی کرد.
یکی از علل به‌وجودآورنده عفونت ناخن، وجود قارچ، باکتری یا ویروس است که درصورتی‌که این عاملین مستقر شوند و سپس تکثیر پیدا کنند باعث بروز عفونت خواهند شد. از دیگر علل بروز عفونت، فرورفتن ناخن در گوشت پا است. درواقع هنگامی که ناخن درون گوشت پا رشد می‌کند باعث ملتهب و قرمزشدن و در نتیجه بروز عفونت در ناخن خواهد شد.
معمولاً افرادی که دچار دیابت یا ضعف سیستم ایمنی هستند و داروهای قوی را مصرف میکنند، عفونتی که در پاها ایجاد میشود ممکن است به دیگر نقاط بدن آن‌ها پخش شود. پس این افراد باید به‌صورت جدی‌تر به عفونت ناخن توجه داشته باشند.
معمولاً این عارضه در تمامی سنین اتفاق می‌افتد و دارای یک‌سری نشانه‌های ابتدایی است که عبارت‌اند از:
وجود بوی بد در ناخن پا
تغییر شکل در ناخن و پوسته‌پوسته شدن
خونریزی، شکنندگی و احساس درد
افزایش ضخامت ناخن
خروج عفونت و چرک از زیر ناخن یا کناره‌ها
تغییر رنگ ناخن
زمانی که شما با علائم به‌وجودآورنده این مشکل آشنا شدید، نوبت به آشنایی با روش‌های پیشگیری است. برای جلوگیری از مبتلا شدن به عفونت ناخن پای دیابتی بهتر است جوراب‌ها زودبه‌زود تعویض شوند یا از جوراب‌هایی که ضدتعریق هستند استفاده کنید؛ زیرا در بروز عفونت پا بسیار موثر واقع می‌شوند. یکی دیگر از روش‌های کاربردی و عالی پیشگیری از عفونت پا، تمیزی و شست‌وشوی منظم پاها است. البته پس از اینکه شست‌وشو انجام گرفت، باید از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید.
استفاده از ناخن‌گیر و کوتاهی استاندارد ناخن‌ها در بازه‌های زمانی مشخص روش کاربردی دیگر است. سعی کنید به‌هیچ‌عنوان در مکان‌های عمومی، پابرهنه راه نروید زیرا دارای انواع باکتری و کثیفی است. حتماً از کفش‌های مناسب که دارای تهویه خوبی هستند استفاده کنید؛ معمولاً ایده‌آل‌ترین کفش برای شما، کفش‌های چرمی هستند که دارای تنفس خوبی برای پاهای شما است.
از پوشیدن کفش‌های بسیار قدیمی نیز اجتناب کنید زیرا درون آن‌ها انواعی از باکتری‌ها تجمع پیدا کرده‌اند و باعث بروز عفونت‌های متعددی خواهد شد. اگر قصد پوشیدن کفش‌های قدیمی را دارید، حتماً قبل از استفاده درون آن‌ها را کامل ضدعفونی کنید.
برای تشخیص نوع و علت عفونت ناخن باید ابتدا به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک معمولاً بخشی از عفونت را برمی‌دارد و به آزمایشگاه جهت پی‌بردن به نوع و علت مشکل ارسال می‌کند. در واقع علل مختلفی ممکن است باعث بروز عفونت در ناخن شوند؛ پس باید به‌صورت دقیق بررسی شود.
در مرحله بعدی باید سراغ درمان عفونت ناخن پای دیابتی برویم؛ این مرحله بسیار دشوار است زیرا نوع درمان وابسته به عواملی مانند نوع قارچ یا ویروس، علت به‌وجودآمدن عفونت و شدت عفونت به وجود آمده است. اکنون برخی از درمان‌های رایج و موثر را ذکر خواهیم کرد.
یکی از بهترین روش‌های درمانی عفونت پا، استفاده از داروهای ضدقارچ است. روند بهبود توسط داروهای ضدقارچ سریع‌تر از داروهای موضعی است. طول درمان به‌وسیله این داروها معمولاً ۴ ماه می‌باشد؛ در طول این مدت ناخن پای بدون عفونت شروع به رشد مجدد می‌کند.
پزشک متخصص هنگام تجویز این دارو از بیمار آزمایشاتی جهت شناسایی مشکلات کبدی یا قلبی می‌گیرد. پس حتماً تحت نظارت پزشک این داروها را مصرف کنید. علاوه بر مصرف خوراکی داروهای ضدقارچ، کرم‌هایی نیز در این دسته وجود دارند که باید به انگشتان پاهایی که به عفونت دچار شده‌اند آغشته شود.
پزشک متخصص در برخی موارد برای درمان عفونت ناخن پای دیابتی از لاک ناخن مخصوص عفونت قارچی به نام سیکلوپیروکس CICLOPIROX استفاده میکنند. روش استفاده از این لاک به این شکل است که باید بیمار تمامی انگشتان را به لاک آغشته کند و به مدت هفت روز روی انگشتان باقی بماند سپس با الکل پاک شود و مجدداً لاک‌زده شود.
در طب سنتی به استفاده از ترکیب عسل و هویج اشاره شده است. در واقع به دلیل خاصیت آنتی‌بیوتیکی عسل و مرطوب‌کنندگی هویج از این ماده استفاده میکنند. این ماده باعث کاهش درد و حفاظت از ناخن در برابر قارچ و عفونت‌های گوناگون میشود. روش استفاده از این ماده ترکیبی به این شکل است که باید به مدت ۳۰ دقیقه بر روی انگشتان مورد نظر قرارداد و سپس با آب گرم شسته شود.
روش جراحی یکی از اقدامات نهایی برای درمان عفونت ناخن پای دیابتی است. این روش به دو شکل دائمی و موقتی انجام می‌گیرد. در روش موقت، ناخن پا برداشته میشود تا داروهای ضدقارچ به شکل مستقیم بر روی عفونت تاثیر بگذارند. اما در مواقعی که عفونت به شکل حاد رخ می‌دهد، پزشک ناخن را به‌صورت دائم برمی‌دارد.
سخن پایانی
ناخن پای دیابتی یکی از مهم‌ترین قسمت‌های بدن می‌باشد که در صورت بروز مشکل یا بیماری‌های گوناگون باید خیلی سریع به دنبال درمان و روش‌های تشخیصی مناسب بود. ناخن پای دیابتی ممکن است به دلایل مختلف دچار مشکلاتی مانند هیپرتروفی، ضخیم‌شدگی، انحنای غیرطبیعی، فرورفتن در گوشت، سیاهی، عفونت قارچی و غیره شود.
قارچ و عفونت ناخن پا در افراد دیابتی به دلیل تأثیرات دیابت بر سیستم ایمنی و توانایی بدن در مقابل عفونت‌ها، یک چالش مهم و جدی است. اگر به‌درستی مدیریت نشود این عفونت می‌تواند به عوارض جدی‌تری منجر شود. افراد دیابتی نیاز دارند که با آگاهی از علائم، پیشگیری و درمان مناسب، خطرات احتمالی قارچ ناخن پا را کاهش دهند.
پس اگر حالت غیرطبیعی در ناخن‌هایتان مشاهده کردید، فوراً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا برای شما آزمایش‌های مشخص را تعیین کند تا به علت عارضه پی ببرد. در پایان با بررسی ارتباط دیابت و ناخن پا و شناسایی علت، درمان موثر و کاربردی را برای شما تجویز کند. پزشکان متخصص سایت ما همواره آماده پاسخ‌گویی به سؤالات و مشکلات شما خواهند بود. در صورت وجود هرگونه مشکل یا درد غیرطبیعی می‌توانید به کلینیک ما مراجعه کنید.