دکتر متخصص انحراف ستون فقرات ؛ پیشگیری از بدشکلی‌های آتی ستون فقرات و دردهای شدید کمری
از آنجا که ستون مهره‌ها مجموعه‌‌ای از مهره‌ها و دیسک‌‌هایی است که وظیفه‌ی محافظت از نخاع را بر عهده دارند، هر گونه انحراف در ستون مهره‌ها نیازمند مراجعه به متخصص ستون فقرات یا دکتر متخصص انحراف ستون فقرات است تا از بروز دردهای شدید کمری و آسیب‌های پایدار آتی ممانعت نماید.
بنابراین ستون مهره‌ها عضو مهمی از بدن هستند و مشکلات این بخش احتمالاً عوارض زیادی را برای فرد به همراه داشته باشد. مراجعه زودهنگام به مراکز فوق تخصصی منجر به درمان آسان کلیه اختلالات ستون مهره‌ها شده و بیمار نیازمند جراحی نخواهد بود.
فهرست مطالب
انحرافات ستون مهره‌ها و اهمیت مراجعه به دکتر متخصص
ستون فقرات باید دارای یک انحنای اندک باشد تا بتواند فشار حرکات روزمره را خنثی نماید. اگر این انحنای طبیعی زیادتر از حد نرمال باشد، فضای درون کانال فقرات دچار تنگی خواهد شد. هم چنین بیمار دچار درد شده و این انحنای غیرطبیعی به صورت بدشکلی‌هایی مانند اسکولیوز، لوردوز و کیفوز خود را نشان می‌دهد.
دکتر متخصص انحراف ستون فقرات بهترین روش درمانی را پس از معاینه و بررسی‌های دقیق تجویز می‌نماید. البته بعضی از انحراف‌های ستون مهره‌ها قابل درمان نبوده و برای اصلاح نیاز به جراحی دارند.
بهتر است در صورت داشتن هر گونه مشکل به متخصص ارتوپدی مراجعه کرده تا با توجه به شرایط فردی بیمار بهترین روش درمانی را تجویز نماید. باید به این نکته توجه داشت در صورت مراجعه زودهنگام به بهترین جراح انحراف ستون فقرات در کلینیک‌های تخصصی، این عارضه با روش‌های غیر جراحی اصلاح خواهد شد. اما در صورت عدم مراجعه زودهنگام روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی، تغییر سبک زندگی و ورزش موثر نبوده و فرد ناچار به جراحی می‌باشد.
ستون فقرات سالم دارای یک انحنای طبیعی بوده که این انحنا در جذب فشار مربوط و حرکت بدن کمک کننده است. انحنای استخوان فقرات در بخش بالایی و پایینی سبب نگه داشتن وزن سر و جذب ضربه می‌گردد.
در حالت طبیعی، باید مهره‌ها از پشت به صورت یک خط صاف باشد که در وسط پشت بدن قرار دارد. اما وقتی مشکلات ستون مهره‌ها بروز می‌کند، انحنای طبیعی مهره‌های کمری و گردنی شدید دچار بی‌نظمی‌‌ها و بد شکلی‌هایی می‌شود. این بدشکلی‌‌ها در قالب کیفوز، اسکولیوز و لوردوز بروز پیدا می‌کنند.
- کیفوز
کیفوز یا گوژپشتی به انحنای شدید فقرات در بخش فوقانی بدن می‌گویند که ناحیه بالایی ستون مهره‌ها دچار یک انحنای جزئی می‌گردد. اگر انحنای مهره‌ها بیش از حد طبیعی خود باشد، قوز واضحی در بالای استخوان فقرات فرد مبتلا به کیفوز مشاهده می‌شود.
بخش پشتی بدن افراد مبتلا به کیفوز برجسته و گرد می باشد. کیفوز سبب افزایش فشار روی استخوان فقرات می شود و درد را در این ناحیه تشدید می‌کند. در صورتی که فشار کیفوز به ریه‌ها نیز وارد گردد، ممکن است به مشکلات تنفسی نیز منجر شود.
از عوامل ایجاد کیفوز از دید دکتر متخصص انحراف ستون فقرات می‌توان به بیماری شوئرمن، آرتریت، آسیب دیدگی‌های مهره‌ها، پوکی استخوان، افزایش سن، سرخوردگی دیسک، تومور، عفونت فقرات و ضعف عضلات قسمت فوقانی بدن اشاره کرد.
اگر کیفوز با خستگی، مشکلات تنفسی و درد همراه باشد، فرد باید به متخصص ارتوپد مراجعه نماید. معمولا پزشکان بریس را برای افراد مبتلا به کیفوز شدید با انحنای حداقل 45 درجه تجویز خواهند کرد.
جهت تشخیص میزان دقیق انحراف از تصویربرداری استفاده می‌گردد. در برخی موارد بهترین جراح انحراف ستون فقرات برای درمان کیفوز، عمل کیفوز شوئرمن را تجویز می‌نماید. هدف از این جراحی، کاهش ناهنجاری کیفوز، بهبودی تراز کلی ستون مهره‌ها و تسکین درد بیمار می‌باشد.
درد در افراد مبتلا به کیفوز بیش از 75 درجه، با کمک مسکن کاهش نخواهد یافت و این عارضه باعث ایجاد مشکلات عصبی، قلبی یا تنفسی در آنها می‌گردد که تنها با جراحی می‌توان این مشکل برطرف می‌شود. نوزادانی که با این مشکل به دنیا می‌آیند، معمولا نیاز به جراحی خواهند داشت و جراحی در بدو تولد می تواند به اصلاح مشکلات فقرات این نوزادان کمک شایانی نماید.
- اسکولیوز
اسکولیوز به معنای انحنای غیرعادی مهره‌ها می‌باشد. چنانچه انحنایی به شکل حرف C یا S از یک سمت به سمت دیگر فقرات دیده شود، ممکن است فرد دچار اسکولیوز باشد.
در بیشتر موارد اسکولیوز علت مشخصی نداشته اما با این وجود عواملی چون فلج مغزی، آتروفی عضلانی، عفونت فقرات و نقص‌های مادرزادی در ایجاد اسکولیوز نقش خواهند داشت.
بهترین پزشک ارتوپد فقرات روش درمانی اسکولیوز را با در نظر گرفتن شرایط فردی بیمار و نوع و میزان عدم تراز در ستون مهره‌ها انتخاب می‌کند. استفاده از بریس و جراحی از متداول‌ترین روش‌های درمانی کجی در استخوان فقرات می‌باشند.
استفاده از بریس، سبب صاف شدن و بهبودی کامل استخوان فقرات نمی‌شود، اما از تشدید آن جلوگیری خواهد کرد. در صورتی که عدم تراز فقرات در مراحل اولیه توسط دکتر متخصص انحراف ستون فقرات تشخیص داده شود، استفاده از بریس کمک کننده خواهد بود.
روش‌های درمان کج بودن ستون مهره‌ها در حالت کلی شامل نظارت و مراقبت، استفاده از بریس و جراحی می‌باشد. همه افراد مبتلا به این عارضه نیاز به جراحی ندارند، اما در بعضی افراد، ممکن است جراحی بهترین گزینه برای درمان اسکولیوز باشد.
اسکولیوز ممکن است در اثر ناهنجاری مانند اختلاف طول پاها ایجاد شده باشد که در این صورت با درمان این ناهنجاری بهبود می‌یابد و نیازی به جراحی نمی‌باشد. زیرا استخوان فقرات در این افراد انحرافی ندارد. اسکولیوز عصبی-عضلانی که در اثر رشد غیرطبیعی استخوان‌‌های مهره‌ها رخ می‌دهد، بیشترین شانس را برای وخیم شدن خواهد داشت.
معمولا نظارت بهترین جراح انحراف ستون فقرات و استفاده از بریس موثر نخواهد بود و اکثر افراد جهت جلوگیری از وخیم‌تر شدن انحراف در ستون مهره‌ها نیاز به جراحی خواهند داشت. فقرات در حالت عادی انحنایی جزئی در بخش فوقانی و تحتانی است که این انحنا چنان چه انحراف زیر 20 الی 25 درجه باشد، به هیچ درمانی نیازی نمی‌باشد. در صورتی که انحراف بیش از 40 درجه باشد این احتمال وجود دارد که پزشک متخصص عمل جراحی را تجویز نماید.
اسکولیوز معمولا دردی در کمر ایجاد نخواهد کرد. اما در افراد مبتلا به کمر درد، فیزیوتراپی، ماساژ و انجام حرکات کششی در کاهش کمر درد موثر خواهد بود. درمان‌هایی که دکتر متخصص انحراف ستون فقرات ارتوپد در این شرایط تجویز می‌نماید، معمولاً داروهای تسکین دهنده درد مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی می‌باشد که قادر به اصلاح و درمان ناهم ترازی فقرات نخواهند بود.
- لوردوز
ستون فقرات در حالت نرمال دارای یک انحنا در بخش فوقانی بوده که این انحنا برای ضربه‌گیری، نگه داشتن وزن سر و خم شدن و حرکت منعطف ضروری خواهد بود.
لوردوز یا گودی کمر زمانی زمانی رخ می‌دهد که کمر بیش از حد انحنای رو به داخل دارد. از آن جایی که لوردوز هم گردن و هم پایین کمر را درگیر خواهد کرد، فشار بیشتری به مهره‌ها وارد کرده و فرد دچار درد و ناراحتی می‌گردد.
در صورتی که لوردوز به موقع توسط دکتر متخصص انحراف ستون فقرات درمان نگردد، منجر به از دست دادن توانایی حرکت کردن بیمار می‌شود.
عواملی چون آسیب دیدگی در قسمت پایین کمر، اضافه وزن و وضعیت اندامی نامناسب، پوکی استخوان، دیسکیت (التهاب در فضای بین مهره ای)، آکندروپلازی و اسپوندیلولیستزی (سرخوردگی مهره ها روی یکدیگر) سبب تشدید لوردوز می‌گردند.
در صورتی که لوردوز شدید نباشد، نیازی به درمان نخواهد داشت. متخصص ارتوپد روش درمانی را با توجه به علائم و شدت این عارضه در نظر خواهد گرفت و معمولا روش‌های درمانی مربوط به این عارضه شامل دارودرمانی، فیزیوتراپی، کاهش وزن، استفاده از بریس و در صورت موثر نبودن این روش‌ها و مرتبط بودن لوردوز به مشکلات عصبی جراحی می‌باشد.
هم چنین استفاده از کمربند طبی در شرایطی توصیه می‌گردد که انحنا رو به وخیم تر شدن بوده و یا فرد بیش از 30 درجه انحراف داشته باشد و در حال رشد باشد.
داشتن حالت اندامی صحیح و انحراف طبیعی استخوان فقرات سبب می‌شود که فرد به راحتی راه برود و هنگام حرکت و فعالیت‌های روزانه حداقل فشار و کشش به عضلات مهره‌ها وارد گردد. هم چنین سبب می‌شود که استخوان‌ها و مفاصل در وضعیت هم ترازی قرار گرفته، عضلات عملکرد بهتری داشته و احتمال ابتلا به آرتریت، درد مفصلی و خطر آسیب دیدگی کاهش می‌یابد.
بررسی مکرر و نظارت بر وضعیت فردی توسط دکتر متخصص ستون مهره‌ها پس از تشخیص کجی در ستون مهره‌ها، امری بسیار ضروری است.
در بسیاری از موارد عدم تراز استخوان فقرات بیمار فقط با نظارت دقیق دکتر متخصص انحراف ستون فقرات به خصوص در سنین کودکی با معاینات دوره‌ای و تصویر برداری قابل درمان خواهد بود. با توجه به اهمیت موضوع در صورت مشاهده هرگونه انحراف در استخوان فقرات بهتر است سریعاً به کلینیک‌های تخصصی مراجعه کرده تا در مراحل اولیه این عارضه درمان گردد.
در صورت عدم مراجعه زودهنگام به دکتر متخصص انحراف ستون فقرات و کلینیک‌های تخصصی ارتوپد ممکن است روش‌های غیرتهاجمی کمک کننده نباشند و تنها از طریق روش‌های تهاجمی این عارضه را درمان نماید.