راهنمای جامع ارتباط درد پاشنه پا و رماتیسم
روماتیسم پاشنه پا یکی از انواع مختلف بیماری روماتیسم به شمار می‌آید. روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی التهابی است که میتواند نواحی مختلف بدن را درگیر کند. با وجود اینکه هیچ روش قطعی برای درمان روماتیسم وجود ندارد، تشخیص آن در مراحل اولیه مهم است؛ چراکه تشخیص زودهنگام بر بهبود و کنترل روماتیسم تأثیر بسزایی دارد.توصیه میشود که در صورت داشتن علائم به دکتر فوق تخصص درد پاشنه مراجعه کنید.
مچ پا از 30 مفصل تشکیل شده که در افراد مبتلا به این بیماری، این مفاصل در ناحیه کف و پاشنه پا دچار التهاب میشوند. التهاب معمولاً به‌صورت متناوب در نواحی مختلف پا تکرار میشود. با این حال حتی در زمان‌هایی که بیماری خاموش است میتواند باعث تخریب مفاصل و آسیب‌دیدگی‌های دائمی شود و بر کیفیت زندگی فرد اثر نامطلوب بگذارد. در این مقاله سعی کرده‌ایم اطلاعات کاملی درباره این بیماری شامل علائم، دلایل ایجاد، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه دهیم.
آنچه در این مقاله می خوانید:
علائم روماتیسم پاشنه پا
تورم و درد مفاصل از اصلی‌ترین علائم روماتیسم مفصلی هستند. التهاب معمولاً در مفاصل کوچک‌تر دست و پا دیده میشود و مفاصل دو طرف بدن را به یک اندازه درگیر میکند. در موارد شدید این بیماری میتواند شکل ظاهری و عملکرد پاها را تحت تأثیر قرار دهد. در ادامه به شایعترین علائم این نوع رماتیسم اشاره می‌کنیم:
خستگی و احساس ناراحتی در پا
خستگی و احساس کمبود انرژی علامت اولیه بسیاری از بیماریها از جمله روماتیسم است. این خستگی با خستگی معمولی تفاوت داشته و اغلب بیماران آن را طاقتفرسا توصیف میکنند. افراد مبتلا به روماتیسم احساس کمبود انرژی زیادی را تجربه کرده که این کمبود انرژی به دلیل صرف شدن میزان نسبتا زیادی از انرژی برای مبارزه بدن با التهاب است.
درد و سفتی مفاصل
درد و سفتی مفاصل پا خصوصاً پس از یک دوره بیتحرکی و یا خواب شبانه از علامت‌های شایع روماتیسم هستند. علائم ذکرشده میتوانند در هر نقطه بدن بروز کند اما بیشتر مفاصل دست و پا را درگیر میکند. در این بیماری سفتی مفاصل و بافتها در ناحیه کف پا باعث درد پاشنه شده و راه رفتن را برای بیمار سخت میکند. علاوه بر زمان فعال بودن بیماری این علائم میتواند زمانی که بیماری کنترل شده همچنان برای مفاصل آسیب‌زا باشند.
تب
التهاب در بدن معمولاً با درجات مختلف تب همراه است. در زمان فعال بودن بیماریهای التهابی مانند این نوع روماتیسم ممکن است بیمار دچار تب خفیف (5/37 تا 9/37 درجه سانتیگراد) شود که معمولاً با رفع التهاب در بدن از بین میرود. بر اساس مطالعات انجام‌شده، تب بیشتر در افرادی دیده میشود که التهاب شدیدتری در بدن‌شان وجود دارد و این التهاب اثرات شدیدی بر روی مفصل و پوشش‌های مفصلی می‌گذارد.
تورم و گرما در مفاصل
زمانی که این بیماری فعال است، به دلیل آسیب و ضخیم شدن پوشش مفاصل و افزایش مایع مفصلی بافتهای کف پا متورم میشوند. گاهی‌اوقات پوست روی مفاصل ملتهب و قرمز دیده میشود، خصوصاً در ناحیه کف پا که با سطح زمین در تماس است. داغی مفاصل نیز نشانه التهاب فعال بوده که معمولاً پس از کنترل علائم پیشرفت بیماری برطرف میشود. برخی اوقات در نواحی درگیر، گرما به‌تنهایی و بدون تورم و قرمزی مشاهده میشود.
بیحسی و گزگز پاها
یکی دیگر از علائم روماتیسم پاشنه پا بیحسی و گزگز در ناحیه پاشنه و کف پاهاست. التهاب تاندونها در این نواحی به اعصاب پا فشار وارد کرده و این فشار موجب بیحسی و احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش در ناحیه مچ و کف پا میشود. این مشکل در ناحیه مچ دست شایع‌تر بوده که سندرم تونل کارپال نام دارد.
کاهش دامنه حرکتی عضو درگیر
التهاب در مفاصل درگیر، تاندونها و یا رباط‌ها میتواند باعث تغییر شکل و ناپایداری آن‌ها شود. درصورت عدم کنترل بیماری و پیشرفت آن در خم و راست کردن بعضی مفاصل مشکل خواهید داشت. انجام تمرینات فیزیوتراپی و کاردرمانی، همچنین تمرین‌های ورزشی سبک میتواند به افزایش انعطاف‌پذیری عضو کمک کرده و دامنه حرکتی آن را افزایش دهد. فراموش نکنید که انجام هرگونه حرکت ورزشی در طول بیماری میبایست با مشورت پزشک صورت گیرد.
از دست دادن تعادل بدن
در این بیماری استخوانها و مفاصل پاشنه و کف پا از فرم اولیه خود خارج شده و تغییر شکل میدهند. از بین رفتن قوس پا باعث ایجاد درد و مشکل در حرکت کردن در مسیرهای ناهموار و درنتیجه از دست دادن تعادل بدن در زمان حرکت کردن میشود.
سایر علائم درد پاشنه پا و روماتیسم
علاوه بر علائم اصلی که در بخش قبل برای تشخیص این عارضه بیان گردید؛ علائم دیگری نیز در این خصوص وجود دارد، که موارد زیر را در بر می گیرد:
-
♦ کاهش وزن و اشتها
-
♦ خشکی چشم‌ها، دهان و زبان
-
♦ تودههای سخت روماتوئیدی در نواحی مختلف بدن مثل آرنج و دست‌ها
-
♦ درد قفسه سینه
-
♦ آسیبهای عصبی یا پوستی
علل ایجاد روماتیسم در پاشنه پا
همانگونه که بیان شد، روماتیسم یک بیماری خودایمنی التهابی است. در بیماریهای خودایمنی، سیستم ایمنی پفرد به بافتهای سالم بدن حمله میکند و باعث آسیب به این بافتها میشود. در این نوع روماتیسم سیستم ایمنی بدن به بافتهای نرم، مفاصل و استخوانهای پا حمله کرده و باعث ایجاد التهاب و ورم و حتی شکستگیهای ناشی از فشار در اثر نرم شدن استخوانها در این بیماری میشود. برای این بیماری می‌توان دلایل و علت‌های مختلفی را بیان نمود. عوامل خطرساز برای این عارضه شامل موارد زیر است:
-
♦ سن: علائم بیماری روماتیسم معمولاً در سنین بالای 40 سال بروز پیدا میکند اما میتواند در افراد با سنین پایین‌تر نیز دیده شود.
-
♦ جنسیت: خطر ابتلا به انواع مختلف روماتیسم، از جمله روماتیسم در پاشنه پا، در زنان حدود سه برابر مردان است.
-
♦ ژنتیک: مطالعات مختلف تأثیر عوامل ژنتیکی را در ابتلا به روماتیسم نشان داده‌اند. افراد باسابقهی خانوادگی روماتیسم بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
-
♦ عوامل شیمیایی و محیطی: عوامل نامساعد محیطی در بروز بسیاری از بیماریها از جمله روماتیسم نقش دارند. این عوامل در افرادی که مستعد ابتلا به روماتیسم هستند ممکن است به بروز رماتیسم پاشنه پا نیز بینجامد.
-
♦ سبک زندگی: استفاده از رژیم غذایی سالم و پرهیز از مصرف مواد غذایی التهاب زا مانند غذاهای فراوری‌شده و سرخ‌کردنی، سوسیس و کالباس، نوشابه و شیرینی‌جات، نقش مهمی در حفظ سلامت بدن و پیشگیری از بروز بیماریهای خودایمنی دارد. همچنین کنترل استرس به‌عنوان یکی از علل زمینه‌ای ایجادکننده بیماریهای خودایمنی، به پیشگیری و درمان روماتیسم کمک‌کننده است. دود سیگار و قلیان حاوی چندین نوع مادهی سمی و عامل بروز بسیاری از بیماریهاست و میتواند یکی از عوامل خطرساز در این بیماری باشد، نکته آنکه قرار گرفتن در معرض این دود در افراد غیر سیگاری نیز اثرات مشابه با افراد سیگاری از خود برجا می‌گذارد.
تشخیص روماتیسم ناحیه پاشنه پا
معمولاً انجام یک آزمایش به‌تنهایی تائیدکننده ابتلای فرد به روماتیسم مفصلی نیست. پزشک علاوه بر معاینه فیزیکی و پرسیدن شرح‌حال فرد، در ارتباط باسابقه وجود این بیماری در افراد نزدیک از او سؤالاتی میپرسد. همچنین به‌منظور تشخیص دقیق بیماری، از ابزارهای متنوع تشخیصی از جمله آزمایش خون و تصویربرداری پزشکی استفاده میشود.
با اینکه انجام تصویربرداریهای پزشکی بهطورکلی در دفعات محدود بیخطر هست اما رعایت یکسری نکات، دست‌کم تا چند روز الزامی به نظر میرسد. همان‌طور که اشاره شد یکی از این نکات مهم استفاده از غذای خانگی و سبزیجات تازه به جای غذاهای ناسالم مانند سوسیس و کالباس و غذاهای سرخ‌شده است.
در این دوره از استعمال سیگار و قلیان به‌طورجدی پرهیز کنید، چراکه احتمال آسیب به DNA و بروز بیماری‌هایی مانند سرطان را زیاد میکند. رعایت نکات ذکرشده علاوه بر پیشگیری از آسیب به بدن، در بهبود و کنترل پیشرفت علائم روماتیسم نیز تأثیر بسزایی دارد.
درمان روماتیسم قسمت پاشنه پا
نکته کلیدی در روند درمان بیماریهای مربوط به پا استراحت است. محدود کردن فعالیت‌ها و پرهیز از ایستادن و پیاده‌روی‌های طولانی‌مدت در کنار سایر درمان‌ها به کاهش التهاب و درد پای شما کمک میکند. از جمله درمان‌های رایج برای این عارضه شامل موارد ذیل است:
سرمادرمانی
استفاده از کمپرس سرد معمولاً در فاز حاد علائم این بیماری یعنی درزمانی که حمله بیماری آغاز شده و درد شدیدی در پاها وجود دارد توصیه میشود. یکی دیگر از کاربردهای کمپرس سرد زمانی است که پاها بر اثر فعالیت زیاد دچار ورم و التهاب شده. در این موارد استفاده از سرمادرمانی به مدت 10دقیقه سه بار در روز میتواند اثرات مثبتی در رفع التهاب پا داشته باشد.
گرمادرمانی
قرار دادن کمپرس گرم در ناحیه کف پا باعث رفع گرفتگی‌های عضلانی و بهبود گردش خون و دامنه حرکتی در این ناحیه میشود. گرم کردن پاها در فاز حاد روماتیسم پاشنه پا و زمانی که علائم شدید است توصیه نمیشود اما در زمانهای دیگر میتواند تأثیر زیادی بر افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل و عضلات درگیر شود.
به این منظور یک حوله که مدتی در آب داغ خیس شده را روی پاشنه پا قرار دهید. میتوانید حوله را با استفاده از اتو نیز گرم کنید. استفاده از کیسه آب گرم نیز بسیار کمک‌کننده است. اگر در خانه کیسه آب گرم ندارید میتوانید یک کیسه نایلون معمولی را با آب گرم پرکرده و روی پاها قرار دهید.
استفاده از کفیهای طبی
کفیهای طبی در بهبود علائم روماتیسم پا بخصوص علائم مربوط به کف پا و همچنین درد پاشنه پا تأثیرگذارند. این کفی‌ها از مواد نرم و منعطف مخصوص ساخته‌شده و درون کفش قرار میگیرند. استفاده از کفیهای طبی با کاهش فشار وارد شده به پاها همراه بوده و میتواند در بهبود درد ناشی از این نوع روماتیسم مفید باشد.
بریس و آتل
بریس و پابندهای طبی با پشتیبانی از ساختارهای مختلف پا ازجمله کف، مچ و پاشنه پا میتوانند باعث تسکین درد پاشنه پا شوند. در برخی موارد ممکن است پزشک به شما استفاده از آتلهای سفارشی ساخته‌شده مخصوص خودتان را توصیه کند.
درمان دارویی
داروهای ضدالتهاب معمولاً اولین اقدام درمانی برای کنترل علائم این بیماری هستند. پزشک بسته به علائم بیماری به‌منظور کنترل درد و التهاب بدن انواع مختلفی از داروهای ضدالتهاب مانند داروهای مسکن را برای بهبود شما تجویز میکند. بسیاری از افراد گمان میکنند که با تحمل درد و پرهیز از مصرف این داروها به سلامتی خود کمک میکنند؛ درحالی‌که این داروها علاوه بر اثر تسکین درد، باعث بهبود التهاب نیز میشوند که برای کنترل و جلوگیری از پیشرفت بیماری بسیار مهم است.
درمان تزریقی
تزریق داروهای استروئیدی در مفاصل درگیر به تسکین دردهای شدید و کاهش التهاب بدن کمک کرده اما تأثیر چندانی در جلوگیری از پیشروی بیماری و آسیب به سایر ساختارهای بدن ندارد.
فیزیوتراپی و کاردرمانی
یکی از درمان‌های کمک‌کننده در ارتباط با بهبود درد ناشی از این نوع رماتیسم گذراندن جلسات فیزیوتراپی است. پزشک ممکن است حین درمان یا پس از دوره حاد بیماری، شما را به متخصص طب فیزیکی و فیزیوتراپ ارجاع دهد. در جلسات فیزیوتراپی با استفاده از روشهای متنوع ورزشی و استفاده از دستگاه‌های مختلف بهبود عملکرد فیزیکی و حرکت پذیری پاها حاصل‌شده و علائم بیماری تا حدودی کنترل میشوند.
جلسات کاردرمانی نیز میتواند جهت افزایش کارایی عملکردی شما برای داشتن یک زندگی طبیعی مفید باشد. در این جلسات به شما برنامه ورزشی مخصوص داده‌شده و استفاده از وسایل کمکی و انجام فعالیتهای روزانه به‌وسیله آن‌ها آموزش داده میشود.
ماساژ پاها
ماساژدرمانی پاها در افراد مبتلا به این بیماری، با استفاده از کرم‌های ماساژ و یا روغنهای گیاهی مانند روغن‌زیتون و کنجد برای جلوگیری از خشک شدن مفاصل مفید بوده و به افزایش حرکت‌پذیری آن‌ها کمک میکند. از دیگر فواید ماساژ کف پا می‌توان به کاهش درد، ورم و رفع گرفتگی و اسپاسم عضلات و تاندون‌های این ناحیه اشاره کرد.
لازم به ذکر است که ماساژدرمانی پاها خصوصاً در فاز حاد بیماری که التهاب شدید وجود دارد میبایست به‌آرامی و با احتیاط صورت گیرد و از فشار زیاد بر روی پاها خودداری شود.
برای درمان روماتیسم در پاشنه پا به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
بیماری روماتیسم بر بخشهای مختلف بدن تأثیرگذار است. درد مفاصل و کاهش توان حرکت در مفصل مربوطه از شایعترین علائم روماتیسم مفصلی است. برای تشخیص و کنترل درد پاشنه پا ناشی از روماتیسم بهتر است در مراحل اولیه ایجاد درد به پزشک ارتوپد و یا متخصص روماتولوژی (روماتولوژیست) مراجعه کنید.
متخصص روماتولوژ پزشکی است که در ارتباط با تشخیص و درمان التهابها و بیماریهای خودایمنی در بدن انسان مطالعه کرده و با دیدکلی نسبت به تأثیر روماتیسم بر بخشهای مختلف بدن اقدام به کنترل و درمان این بیماری و سایر بیماریهای خود ایمنی مانند ام‌اس و دیابت نوع1 میکند.
تفاوت پزشک ارتوپد با روماتولوژیست در این است که پزشکان ارتوپد به‌طور ویژه جهت تشخیص و درمان بیماریهای استخوانها، مفاصل، تاندون و رباط‌های بدن آموزش‌دیده‌اند.
استفاده از توصیه‌های متخصص تغذیه و روشهای طب سنتی مانند چرب کردن مفاصل با روغنهای طبیعی نیز میتواند در کنترل پیشرفت علائم روماتیسم پاشنه پا تأثیرگذار باشد اما فراموش نکنید که تنها افرادی قابل‌اعتماد هستند که دارای تحصیلات مربوطه و شماره نظام پزشکی باشند.
ضرورت مراجعه به پزشک برای درمان درد پاشنه پا و روماتیسم
روماتیسم ازجمله بیماری‌هایی است که هرچه دیرتر برای تشخیص و درمان آن اقدام شود، عوارض جدی‌تری را برای فرد ایجاد میکند؛ ازاین‌رو یکی از نکات مهم در کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری مراجعه زودهنگام به پزشک است. درد پاشنه پای شما که در فاز حمله بیماری شدیدتر شده، ممکن است بعد از چند روز استراحت، با غیرفعال شدن بیماری در بدن‌تان خودبه‌خود بهبود پیداکرده باشد اما حتی زمانی که بیماری در بدن فعال نیست، آسیب بافتی به نقاط مختلف بدن همچنان ادامه دارد.
بهتر است در همان مراحل اولیه بیماری و با مشاهده هر یک از علائم زیر، برای تشخیص و درمان روماتیسم به پزشک مراجعه کنید.
-
♦ اگر بیش از دو هفته است که علائم روماتیسم، ازجمله سختی و درد مفاصل را تجربه میکنید.
-
♦ احساس خستگی مداوم میتواند عامل خطر طیف وسیعی از بیماریها باشد، درصورتیکه مدام احساس خستگی و ناخوشی دارید برای تشخیص علت آن حتماً به پزشک مراجعه کنید.
-
♦ اگر در افراد خانواده شما سابقه ابتلا به بیماریهای روماتیسمی وجود دارد.
-
♦ سن و جنسیت از علل زمینه‌ای مهم ایجاد روماتیسم است. این بیماری در خانم‌های بالای 40 سال بیشتر از سایر افراد بروز پیدا میکند.
-
♦ درصورتی که درد پاشنه پا در بدن شما ناگهانی و بیدلیل شروع و یا تشدید شود، باید برای تشخیص علت ایجاد درد به پزشک روماتولوژیست مراجعه کنید.
-
♦ مشاهده ورم و التهاب در مچ و کف پاها و مشکل در راه رفتن نشانه خطر آسیبهای ساختاری به پا در اثر روماتیسم است.
-
♦ اگر درد پاشنه پای شما پس از چند روز بهبود پیداکرده و مجدداً عود کند.
-
♦ درصورتیکه درد پای شما بیش از یک هفته طول کشیده است.
سخن پایانی
همان طور که دیدیم رماتیسم پاشنه پا نه تنها یک بیماری فیزیکی بلکه چالشی بزرگ بر سر راه کیفیت زندگی افراد مبتلا است. این شرایط ممکن است به‌تدریج اثرات زیان‌باری بر توانایی حرکتی و فعالیتهای روزانه فرد بگذارد و اگر به موقع درمان نشود، میتواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود.
با توجه به پیچیدگی این بیماری و اهمیت برخورد صحیح و به‌موقع با آن، توصیه می‌کنیم که از نشانه‌های اولیه چشم‌پوشی نکنید. به خودتان و سلامت پاهایتان اهمیت بدهید و با اولین نشانه‌های ناراحتی در پاشنه پا یا سایر مفاصل بدن به یک پزشک متخصص روماتولوژی مراجعه کنید. اجازه ندهید این بیماری کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد؛ یادتان باشد هر چه قدر شدت درد زیاد باشد اما چنانچه شما به موقع و صحیح اقدام کنید میتوانید به زندگی بدون درد و فعال بازگردید. بنابراین وقت را از دست ندهید و همین حالا با یکی از متخصصان کلینیک «دکتر میروتو» تماس بگیرید تا شما را در مسیر بهبودی همراهی کنند.