آیا در مورد خطرات پوکی استخوان میدانید؟
آیا می‌دانستید سالانه پوکی استخوان عامل شکست 2 میلیون استخوان در بدن انسان‌ها است؟ تا سال 2025 کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که استئوپروز مسئول 3 میلیون شکستگی استخوان خواهد بود. حدود نیمی از این شکستی‌های مکرر با درمان مناسب قابل‌پیشگیری است. علت اصلی پوکی استخوان چیست ؟ بیماری خاموشی است که شما نمی‌توانید ضعیف‌شدن استخوان‌های خود را حس کنید برای راهنمایی‌های بیشتر دررابطه‌با تشخیص، درمان و پیشگیری تا انتهای این محتوا با ما همراه باشید و از پشت‌گوش‌انداختن مراجعه به پزشک ارتوپدی به‌شدت خودداری کنید.
آنچه در این مقاله می خوانید:
پوکی استخوان چیست؟
این بیماری که در علم پزشکی به آن استئوپروز نیز گفته می‌شود علت اصلی ضعیف‌شدن استخوان‌ها است. در واقع استخوان‌های فرد مبتلا به‌مرورزمان نازک و نازک‌تر شده و استحکام خود را از دست می‌دهند. همچنین احتمال شکستگی استخوان در این افراد بیشتر می‌شود. استخوان‌های انسان در شرایط عادی بسیار مستحکم و قوی هستند. بهعلاوه تراکم بالای استخوان‌ها، وزن شما را تحمل میکند و در صورت ضربه توسط جسمی خارجی از خود مقاومت بالایی نشان میدهد. با افزایش سن توانایی رشد مجدد بافت استخوان در بدن کاهش می‌یابد؛ بنابراین به طور طبیعی مقداری از استحکام و تراکم استخوان‌ها به‌مرورزمان از دست خواهد رفت.
بیشتر مردم تا زمانی که دچار شکستگی استخوان بر اثر کمبود تراکم نشوند نمی‌دانند که به پوکی استخوان مبتلا هستند. اگرچه این عارضه می‌تواند تمامی استخوان‌های بدن شما را تحت‌تأثیر قرار دهد، اما از رایج‌ترین استخوان‌های بدن که دچار کمبود تراکم می‌شوند می‌توان به استخوان لگن، مچ دست و ستون فقرات اشاره کرد و بدانید باید برای پوکی استخوان به چه دکتری باید مراجعه کرد.
پوکی استخوان چقدر شایع است؟
داده‌های جمع‌آوری‌شده از اوایل سال 2017 تا اواخر سال 2018 از پوکی استخوان به‌عنوان ده بیماری شایع جهان نام برده‌اند. مرکز بهداشت جهانی و کنترل بیماریها درصد ابتلای بزرگسالان بالای 50 سال به این بیماری را در نواحی لگن، ستون فقرات یا هر دو را 12.6 % درصد گزارش داده است. در واقع ما با یک بیماری شایع روبه‌رو هستیم که سالانه میلیون‌ها نفر را در سرتاسر جهان تحت‌تأثیر قرار میدهد. جالب است بدانید که 34 میلیون نفر در ایالات متحده مستعد به کمبود تراکم استخوان هستند.
اصلی‌ترین عامل افزایش شکستگی‌های استخوان
در سال 2000 حدود 9 میلیون شکستگی بر اثر کمبود تراکم استخوان شناسایی شد که از این تعداد 1.6 میلیون در ناحیه ران، 1.7 میلیون در ساعد و 1.4 میلیون در ستون فقرات رخ‌داده بود. آمریکا و اروپا پنجاه‌درصد کل این شکستگی‌ها و آسیا و خاورمیانه پنجاه‌درصد دیگر را به خود اختصاص دادند.
با ادامه روند سبک زندگی‌های نوین انسان‌ها، پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2050 میزان بروز شکستگی‌ها در مردان سه برابر و در زنان دوبرابر سال 2000 شود. همچنین در سال 2010، 158 میلیون نفر در معرض خطر بروز شکستگی استخوان گزارش شد که با مراجعه به داده‌های جمعیتی، این رقم را تا سال 2040 دوبرابر تخمین می‌زنند. بهعلاوه در سرتاسر جهان از هر سه زن و پنج مرد بالای پنجاه سال حداقل یک نفر به شکستگی استخوان دچار می‌شود.
کاهش جهانی تراکم استخوان
با استناد به داده‌های WHO دررابطه‌با کمبود تراکم استخوان، این عارضه دسته کم حدود 6.3 درصد از مردان بالای 50 سال و 21.2 درصد از زنان در همین رنج سنی را در سراسر دنیا تحت‌تأثیر قرار میدهد. بر اساس مقایسه این داده‌ها با آمار جمعیت جهانی، سالانه تقریباً 500 میلیون نفر مرد و زن مبتلا به این بیماری شناخته می‌شوند. همچنین در سال 2019 آمار ابتلا به این عارضه را 32 میلیون نفر در اروپا اعلام کردند که 5.6 درصد از کل جمعیت اروپا در آن زمان بود. اکثر افراد اعلام شده بالای 50 سال سن داشتند. همچنین تعداد مبتلایان زن دوبرابر مردان اعلام شده است.
شیوع بالا در سالمندان
این بیماری شایع‌ترین نوع بیماری استخوانی در افراد مسن به شمار می‌رود. تحقیقات انجام شده در سال‌های 2017 و 2018 تقریباً 10 میلیون نفر از افراد بالای 50 سال را مبتلا به این عارضه شناخته است. همچنین در افراد بالای 65 سال درصد ابتلا به این بیماری را 17.7 درصد گزارش داده‌اند.
شایع‌ترین علائم و علت پوکی استخوان چیست؟
به طور معمول هر بیماری دارای علت‌هایی است که منجر به بروز آن می‌شود. حال آنکه شناخت این عوامل به پیشگیری و درمان و حتی تشخیص بیماری مدنظر کمک خواهد کرد. پوکی استخوان هم مانند بسیاری از بیماریها دارای عوامل مختص به خود است که شناخت آنها از اولین مراحل آشنایی با این عارضه است. در ادامه تفسیر علائم و نشانه‌های این بیماری خواهیم پرداخت.
متأسفانه، پوکی استخوان هیچ علائمی ندارد. به همین دلیل در علم پزشکی استئوپروز به بیماری خاموش معروف است. در واقع شما در زمان ابتلا به این بیماری چیزی را احساس نمی‌کنید یا متوجه علائم خاصی نخواهید شد. علامت رایج پوکی استخوان شکستگی ناگهانی آن است که در شرایطی مثل برخوردی معمولی با جسمی خارجی، زمین‌خوردن کوچک یا تصادف جزئی که به طور معمول شکستگی استخوان در این شرایط غیرعادی به شمار می‌آید، اتفاق می‌افتد.
بااین‌حال حتی اگر این عارضه به‌صورت مستقیم علامتی از خود نشان ندهد، باز هم می‌توان با تغییراتی در بدن متوجه ازدست‌رفتن قدرت استخوان‌ها و کاهش تراکم آنها شد. این علائم هشداردهنده می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
-
♦ کاهش قد ناگهانی که ممکن است حتی با چشم غیرمسلح قابل‌تشخیص باشد.
-
♦ تغییر در ساختار ژست بدنی شما که بدن را به سمت جلو خم میکند.
-
♦ تنگی نفس که نشان‌دهنده فشرده‌شدن دیسک‌های ستون فقرات به علت کمبود تراکم استخوان‌ها و کاهش ظرفیت ریه شما می‌شود.
-
♦ تغییرات ستون فقرات که باعث کمردرد و التهاب می‌شود.
پی‌بردن به تغییرات فیزیکی بدن خود سخت است؛ چراکه ما همواره به بدن خود نگاه می‌کنیم و تغییرات کوچک در طول زمان برای چشم‌های ما عادی می‌شوند. بدین منظور از بستگان نزدیک برای مشاهده این تغییرات کمک بگیرید. مردم گاهی با خم‌شدن کمر یا کوتاه‌قد شدن افراد مسن با بالارفتن سن آنها شوخی می‌کنند، ولی این می‌تواند نشانه‌ای از پوکی استخوان باشد که باید سریعاً برای آزمایش تراکم استخوان اقدام شود.
بیشترین علت اصلی پوکی استخوان چیست
علت اصلی نرمی‌استخوان‌ها را افزایش سن می‌دانند. با افزایش سن بدن توانایی ترمیم استخوان‌ها و رشد مجدد آنها را از دست خواهد داد. استخوان توده‌ای است که در طول زندگی مدام ترمیم و رشد پیدا میکند. همچنین جایگزینی سلول‌ها و جوان‌سازی بافت‌های این اندام از وظایف اصلی مغز استخوان به شمار می‌رود.
تا سن 30 سالگی بدن به طور طبیعی بیشتر از چیزی که از دست می‌دهید، بافت استخوانی جایگزین میکند. از سن 35 سالگی بدن قادر به ساخت سلول‌های جدید نیست همین امر باعث ازدست‌دادن مقداری از بافت‌های استخوانی می‌شود و با افزایش سن سرعت ازدست‌رفتن توده‌های استخوانی نیز بالاتر می‌رود. بهعلاوه اگر یائسه شدید یا زمینه ابتلا به بیماری پوکی استخوان را دارید، سرعت آن به‌مراتب بیشتر می‌شود.
شناخت افراد مستعد به نرمی استخوان
احتمال ابتلا به نرمی استخوان برای هر کسی بالاست. دراین‌بین افرادی هستند که بیشتر از بقیه احتمال مبتلا شدن به این بیماری را دارند. سبک زندگی شما تأثیر مستقیمی روی احتمال مبتلا شدن شما می‌گذارد. اگرچه بیشتر انسان‌ها در سنین بالا به پوکی استخوان مبتلا می‌شوند؛ ولی به یاد داشته باشید که سبک زندگی شما در نوجوانی و جوانی میزان استقامت و سلامت بدن شما را در سنین میان‌سالی و پیری مشخص میکند. از گروه‌های مردم که احتمال ابتلا بیشتری به نرمی استخوان را دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
♦ افرادی که بیش از 50 سال سن دارند.
-
♦ افرادی که به یائسگی رسیدند.
-
♦ افرادی باسابقه خانوادگی ابتلا به نرمی استخوان
-
♦ افرادی که لاغراندام و کوتاه‌قد هستند؛ زیرا این افراد به‌صورت طبیعی از توده‌های استخوانی کمتری نسبت به سایرین برخوردارند و با تضعیف این توده‌ها احتمال شکستگی بالاتری را تجربه خواهند کرد.
-
♦ افرادی که سیگار می‌کشند و از مشتقات تنباکو استعمال می‌کنند.
برخی از بیماریها نیز احتمال ابتلا به نرمی استخوان را بالا می‌برند که از این بیماریها می‌توان موارد زیر را نام برد:
-
♦ اختلالات غدد درون‌ریز بدن مانند غده پاراتیروئید و تیروئید که روی هورمون‌های شما تأثیرگذار هستند
-
♦ اختلالات دستگاه گوارش مانند بیماری التهاب روده و کرون
-
♦ اختلالات سیستم خودایمنی بدن می‌گذارند؛ مانند آرتریت روماتوئید یا اسپوندیلیت آنکیلوزان که روی ستون فقرات تأثیر گذارند
-
♦ اختلالات خون و گردش آن در بدن مانند سرطان مولتیپل میلوما که روی خون شما تأثیر می‌گذارد.
دراین‌بین برخی از داروها و روش‌های درمانی نیز ممکن است روند کاهش تراکم استخوان شما را افزایش دهند از جمله:
-
♦ داروهایی که فشارخون شما را کاهش می‌دهند و مایعات اضافی بدن را دفع می‌کنند؛ مانند دیورتیک‌ها
-
♦ داروهایی که التهاب را درمان می‌کنند؛ مانند کورتیکواستروئیدها
-
♦ داروهایی که تشنج و صرع را درمان می‌کنند.
-
♦ جراحی‌های زیبایی‌اندام مانند جراحی‌های کاهش وزن
-
♦ درمان‌های هورمونی برای سرطان مانند درمان سرطان سینه یا سرطان پروستات
-
♦ داروهای ضدانعقاد خون
-
♦ داروهایی که رفلاکس اسید معده را درمان می‌کنند که ممکن است روی جذب کلسیم تأثیر بگذارند.
رژیم‌های غذای خاص و بعضی از ورزش‌ها نیز احتمال ابتلا به نرمی استخوان را بالا می‌برند؛ مانند موارد زیر:
-
♦ برنامه غذایی و مصرف غذاهای فقیر از ویتامین D دریافتی دارند.
-
♦ ورزش‌هایی که تمرینات بدنی پایینی دارند.
-
♦ نوشیدن مداوم الکل به صورتی که هر روز دو وعده الکل نوشیده شود.
عوارض احتمالی ابتلا به پوکی استخوان
در ادامه قصد داریم به برخی از عوارض و پیامدهای احتمالی پوکی استخوان بپردازیم:
-
♦ محدودیت حرکتی: درصورتی‌که فردی به این بیماری دچار شود، ممکن است نتواند به‌خوبی حرکت کند و همین مسئله باعث اضافه‌وزن بیمار شده و زمینه‌ساز مشکلات قلبی و دیابت در فرد شود.
-
♦ افسردگی: وقتی فردی به‌واسطه پوکی استخوان کم‌تحرک می‌شود، رفته‌رفته استقلال خود را ازدست‌داده و از اجتماع دور می‌شود و همین مسئله وی را افسرده می‌سازد.
-
♦ درد: شکستگی ناشی از پوکی استخوان، در کنار درد موارد دیگری همچون کوتاهی قد، خمیدگی و دردهای طاقت‌فرسا در نواحی مختلف استخوانی را به دنبال دارد.
تشخیص و درمان بیماری استئوپروز
هر بیماری دارای شیوه تشخیص و روند درمانی منحصربه‌فرد است. روند تشخیص و درمان بیماری استئوپروز در طی زمان با تحولات بسیاری روبه‌رو شد؛ چراکه پیشرفت علم و تکنولوژی و ظهور پزشکی نوین تأثیر بسیاری بر مدیریت این بیماری گذاشت. در ادامه به روند تشخیص و درمان این بیماری توسط پزشکان متخصص خواهیم پرداخت.
بهترین راه برای شناسایی نرمی استخوان
اولین درخواست پزشک متخصص برای اینکه از پوکی استخوان اطمینان حاصل کند، آزمایش تراکم استخوان است. در واقع این تست به‌صورت یک تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس انجام می‌شود که مقدار کلسیم و سایر مواد معدنی داخل استخوان‌ها را مشخص میکند.
اسکن DEXA و DXA که در اصطلاح علم پزشکی مسطح است در واقع همان آزمایش تشخیص تراکم استخوان است. در این آزمایش از هیچ سوزن یا تزریقی استفاده نمی‌شود و شما نیازمند بستری‌شدن در بیمارستان نیستید؛ چراکه تست تراکم استخوان آزمایش سرپایی است که در پایین‌ترین درجه اشعه ایکس و در حالتی معمولی استفاده می‌شود.
همچنین بعد از سن 50 سالگی یا در صورت داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری پزشک متخصص از شما درخواست تست تراکم استخوان به‌صورت منظم و طی زمان‌های مشخص را خواهد داشت.
بهترین روش درمان برای بیماری استئوپروز
مهم‌ترین بخش درمان بیماری نرمی استخوان جلوگیری از شکست استخوان‌ها و توقف روند نابودی بافت‌های آنها است. بدین منظور پزشکان ممکن است درمان‌های ترکیبی را پیشنهاد کنند. درمان‌های متنوعی برای بازگشت استحکام استخوان‌ها و تقویت بافت آنها موجود است که از رایج‌ترین درمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شاید با خود فکر کنید که ورزش به بالارفتن سوخت‌وساز بدن و در نهایت بالارفتن استحکام استخوان‌ها کمک خواهد کرد. کاملاً درست فکر می‌کنید؛ اما نکته مهم‌تر این است که ورزش باعث تقویت تمامی اندام‌های بدن مانند عضلات می‌شوند. وظیفه اصلی عضلات کمک به حرکت استخوان‌ها است. همچنین وظیفه محافظت از آنها را نیز به دوش می‌کشند.
از طرفی دیگر ورزش‌هایی که تمرینات بدنی مناسبی دارند باعث تقویت تمامی اندام‌هایی که منجر به حرکت بدن می‌شوند، خواهند شد. از سوی دیگر ورزش فشار را روی استخوان‌ها کاهش میدهد و باعث افزایش طول عمر آنها نیز خواهد شد. بیشتر پزشکان ورزش‌هایی که باعث می‌شوند بدن شما علیه گرانش حرکت کند را مانند پیاده‌روی، یوگا و تای چی پیشنهاد می‌دهند.
در واقع این ورزش‌ها قدرت و تعادل شما را بدون فشار روی استخوان‌ها بالا می‌برند. همچنین کارکردن با یک فیزیوتراپیست شما را کمک خواهد کرد.
-
♦ مکمل‌های ویتامینی و مواد معدنی
مرحله دوم درمان باید بر اساس سیستمی باشد که توده‌های استخوانی شما از آن تغذیه می‌کنند. بهتر است ویتامین‌های لازم و مواد معدنی را به‌صورت طبیعی به بدن خود برسانید. برای بهبود تغذیه پزشک متخصص برنامه غذایی حاوی کلسیم بالا و ویتامین D را برای تسریع روند بهبودی بیمار خود تجویز میکند. حتی ممکن است بر اساس تشخیص پزشک از کمبودهای بیمار، مکمل‌های غذایی حاوی کلسیم و قرص‌های ویتامین D را به آنها توصیه کند.
به‌منظور تشخیص پزشک از میزان کاهش تراکم استخوان‌های شما استفاده از داروهای استئوپروز توصیه می‌شود. درمان هورمونی با داروهایی مانند جایگزینی استروژن یا تستوسترون و بیس فسفونات‌ها یکی از رایج‌ترین درمان دارویی این بیماری است. علاوه بر این در افراد مبتلا به پوکی استخوان شدید استفاده از آنالوگ‌های هورمون پاراتیروئید (PTH)، دنوزوماب و روموسوزوماب تجویز می‌شود. این داروها به‌صورت تزریقی تجویز می‌شوند؛ زیرا در بسیاری از افراد که به این مرحله رسیده‌اند، احتمال بالای شکست استخوان‌ها وجود دارد.
راهکارهای پیشگیرانه برای کاهش تراکم استخوان‌ها
سبک زندگی سالم باعث جلوگیری از بروز بسیاری از بیماریها خواهد شد. در واقع هر چه بیشتر به‌سلامت بدن خود رسیدگی کنید کمتر نیازمند مراجعه به دکتر برای بیماری خواهید بود. راه‌حل‌های پیشگیری از پوکی استخوان بسیار ساده هستند و اگر از سنین پایین به رعایت این توصیه‌ها بپردازید، تقریباً احتمال ابتلا خود را به صفر می‌رسانید.
پیشگیری و درمان هم‌زمان پوکی استخوان با انجام منظم ورزش
بهتر است ورزش را جزو بایدهای زندگی خود قرار دهید؛ چراکه برای سلامت بدن و جلوگیری از بسیاری از بیماریها مفید است. جالب است بدانید برای کاهش تراکم استخوان‌ها ورزش منظم هم به‌عنوان عامل پیشگیری‌کننده شناخته می‌شود و هم به‌عنوان درمانی مؤثر قابل‌استفاده است. از سنین 19 تا 64 سالگی هر هفته حداقل دو ساعت و 30 دقیقه فعالیت هوازی توصیه می‌شود. بهعلاوه فعالیت‌های هوازی می‌تواند شامل پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری باشد.
ورزش‌هایی که مقاومتی هستند و معمولاً از وزنه در آنها استفاده می‌شود برای افزایش استحکام استخوان‌ها بسیار مفید است. بااین‌حال اگر پوکی استخوان شما تشخیص‌داده‌شده، بهتر است قبل از انتخاب ورزش با پزشک متخصص خود مشورت‌های لازم را انجام دهید. همچنین برای انجام صحیح ورزش انتخابی خود نیز برای جلوگیری از آسیب حتماً از مربی ماهر کمک بگیرید. علاوه بر این استفاده از وسایل ورزشی مناسب مانند کفش مخصوص ورزش مدنظر از آسیب بیشتر استخوان‌های شما جلوگیری خواهد کرد.
خوردن مکمل‌هایی با ترکیبات ویتامین D و کلسیم
مطالعاتی که توسط متخصصین انجام شده اثبات کرده که جذب بیشتر و دقیق‌تر کلسیم در بدن، نیازمند ویتامین D است و سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها نیز به کلسیم نیاز دارد. مصرف 10 میکروگرم ویتامین D در طول روز برای بدن بزرگسالان ضروری است. منابع غذایی غنی از ویتامین D شامل ماهی‌هایی مثل سالمون، ساردین و شاه‌ماهی، گوشت قرمز، زرده تخم‌مرغ، غذاهای فرآوری شده با ویتامین D و مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین D است که همگی باعث افزایش تراکم توده استخوانی می‌شوند.
ایجاد تغییر در عادات روزمره
سیگارکشیدن و نوشیدن الکل دو عامل اصلی سبک زندگی ناسالم بسیاری از افراد است. تأثیرات دود سیگار و نوشیدنی الکلی یا گازدار روی کاهش استحکام استخوان‌ها بر کسی پوشیده نیست، اما به علت تأثیرگذاری طولانی‌مدت از ترک آنها اجتناب می‌کنیم.
تصور کنید با زدن هر پوک به سیگار یا نوشیدن هر لیوان نوشیدنی الکلی یکی از استخوان‌های بدن شما دچار شکستگی می‌شد، آنگاه واکنش شما در مقابل این سبک زندگی کاملاً متفاوت خواهد بود. توصیه می‌شود از کشیدن سیگار و نوشیدن الکل پرهیز کنید و جایگزینی سالم مانند مصرف لبنیات و ورزش برای آنها انتخاب کنید.
آفتاب‌گرفتن
طبق اعتقاد عموم میزان جذب ویتامین D از طریق مکمل‌های خوراکی به‌مراتب بیشتر از قرارگیری در معرض نور آفتاب است، بااین‌حال طبق تحقیقات انجام شده، این‌گونه نیست و مقدار آنها برابر است. حتی ممکن است گاهی ممکن است میزان جذب ویتامین D نور آفتاب نسبت به مکمل‌های غذایی بیشتر باشد.
با قرارگیری بافت‌های بدن در برابر نور مستقیم خورشید، بافت‌ها به‌تدریج ساخت ویتامین D را آغاز می‌کنند. در واقع انرژی خورشید فاکتور تبدیل‌کننده ماده شیمیایی موجود در پوست به ویتامین D است. به یاد داشته باشید که کرم ضدآفتاب و پنجره‌های دوجداره میزان جذب این ویتامین را کاهش می‌دهند.
همچنین آفتاب‌گرفتن نباید آسیبی به شما وارد کند و باعث گرمازدگی شما شود. طبق آنچه به‌تازگی منتشر شده حتی قرارگیری در سایه نور آفتاب نیز باعث تولید ویتامین D در سطح پوست خواهد شد.
ارتباط احتمالی پوکی استخوان و نرمی استخوان
استئوپنی یا همان نرمی استخوان جزو مراحل اولیه پوکی استخوان یا استئوپروز است. در واقع پزشکان برای تشخیص مراحل کاهش تراکم استخوانی از این اصطلاحات استفاده می‌کنند. استحکام استخوان‌ها با استفاده از نمرات تراکم مواد معدنی اندازه‌گیری می‌شود. BMD یا نمره تراکم استخوانی اگر بین 1 تا 2.5 باشد اصطلاحاً شما را مبتلا به استئوپی تشخیص می‌دهند و اگر بیشتر از 2.5 باشد شما به استئوپروز مبتلا هستید.
پوکی استخوان مرحله پیشرفته‌تر بیماری استئوپنی است. بدین معنی که در مراحل اولیه، تراکم استخوان‌های شما به شکل لانه‌زنبوری کوچک مشاهده می‌شود؛ اما به‌مرورزمان و با پیشرفت بیماری تخلخل توده‌های استخوانی نیز افزایش‌یافته و لانه‌زنبوری‌های سایز درشت ایجاد خواهد شد. در این مرحله استخوان بسیار سبک و شکننده است و از تراکم و استحکام پایینی برخوردار است.
ارتباط احتمالی نرمی استخوان با شروع زودرس
کاهش تراکم استخوان‌ها همراه با افزایش تخلخل در بافت آنها اتفاق می‌افتد. تا اینجای محتوا به شیوع این بیماری در بزرگسالان بالای 50 سال اشاره کردیم، اما این بیماری در دوران کودکی و افراد زیر 50 سال نیز مشاهده می‌شود. در واقع به کاهش ناگهانی تراکم استخوان در سنین پایین 50 سال پوکی استخوان زودرس می‌گویند. همانند بروز این بیماری در بزرگسالان، در سنین جوانی و کودکی نیز عوامل مختص به خود را دارد. در ادامه بیشتر به عوامل شیوع این بیماری در سنین پایین 50 سال خواهیم پرداخت.
مهم‌ترین علت اصلی پوکی استخوان چیست؟
هر چیزی که به ازدست‌رفتن استحکام استخوان و مشکلات رشد و تکامل استخوان کمک کند، اصلی‌ترین عوامل بروز زودرس این بیماری است. برخی ازاین‌دست بیماران با عوارض دارو یا بیماری زمینه‌ای، تراکم استخوانی خود را از دست می‌دهند. خوشبختانه در این بیماران به علت جوان بودن بدن درمان بسیار راحت‌تر اتفاق می‌افتد. از علل دیگر این بیماری در سنین کم به موارد زیر نیز می‌توان اشاره کرد؛ ولی محدود به این موارد نیست.
پوکی استخوان اولیه که به شرایط ژنتیکی دوران کودکی بازمی‌گردد و عامل تشکیل ساختار بدن، رشد و تکامل استخوان‌های بدن است.
-
♦ التهاب خودایمنی بدن مانند شرایط روماتولوژیک یا التهاب دستگاه گوارش
-
♦ درمان طولانی‌مدت با استروئیدها مانند گلوکوکورتیکوئیدها
-
♦ بیماری‌هایی که باعث اختلال در جذب مواد مغذی شوند؛ مانند بیماری سلیاک یا نارسایی آنزیم پانکراس
-
♦ شرایطی که عامل کاهش کلسیم در ادرار است برای مثال داشتن سنگ کلیه
-
♦ کمبود انرژی هنگام ورزش‌کردن
-
♦ بی‌اشتهایی عصبی
منظور از پوکی استخوان ایدیوپاتیک چیست؟
ایدیوپاتیک به‌اختصار IOP نیز نامیده می‌شود. شیوع کم‌شدن تراکم استخوانی ایدیوپاتیک در زنان و مردان سالم به‌مراتب بیشتر است. این نوع از بیماری استخوانی هنوز هم در دست بررسی محققان و پزشکان است. علاوه بر این افراد مبتلا به ایدیوپاتیک هیچ زمینه خاصی دررابطه‌با این بیماری ندارند و در معرض داروهایی که باعث شکنندگی استخوان می‌شوند نیز قرار نگرفته‌اند.
ارتباط نرمی استخوان با بارداری و شیردهی
پوکی استخوان یا شکستگی آن در زمان بارداری و شیردهی را به‌اختصار PLO نیز می‌گویند. این بیماری بسیار نادر زنان جوان در زمان بارداری یا شیردهی یا بلافاصله بعد از آن بروز میکند. همچنین کاهش تراکم استخوان در زمان بارداری و شیردهی رایج‌تر از شکستگی استخوان‌ها است. در واقع PLO پس اینکه زنان باردار دچار کمردرد شدید می‌شوند خود را نشان میدهد.
پس از آن پزشک معالج از ستون فقرات تصویربرداری کرده و متوجه شکستگی یا ترک مهره‌ها در قسمت کمر می‌شود. این سناریو رایج‌ترین نوع ابتلا به این عارضه است.
این بیماری در زمان بارداری به علت وزن زیاد رحم برای حمل جنین و همچنین کمبود مواد مغذی به علت اینکه بدن بیشتر مواد مغذی خود را صرف رشد جنین میکند، به وجود می‌آید. تعداد کمی از بانوان باردار مبتلا به PLO قبل از بارداری با تست تراکم استخوانی متوجه کاهش تراکم توده‌های استخوانی خود شدند، اما اکثر آنها بدون‌سابقه قبلی نشانه‌های این بیماری را نشان دادند.
توصیه می‌شود که قبل و بعد از بارداری به‌صورت منظم تست تراکم استخوان را انجام دهید و اگر قبل از بارداری متوجه نشانه‌های کاهش تراکم استخوان شدید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کرده و به درمان آن بپردازید.
سخن پایانی
پوکی استخوان از آن دسته از بیماریها است که در سنین بالا بسیاری از مردم را دچار دردسر میکند. رسیدگی به‌سلامت بدن می‌تواند شما را از گرفتار شدن به این عارضه دور نگه دارد. منظور ما از رسیدگی، داشتن سبک زندگی سالم و انجام تست‌های مداوم تراکم استخوان است. همچنین از ورزش‌کردن، خوردن ویتامین D و آفتاب‌گرفتن در دوران جوانی غافل نشوید.
کاهش تراکم استخوان هیچ علامت قابل مشاهده‌ای ندارد، پس برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید؛ هر چه دیرتر متوجه این بیماری شوید، تراکم توده‌ای استخوانی بیشتری از دست می‌دهید که جایگزین‌کردن آن در سنین بالا بسیار دشوار است.