فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي بهترين درمانگر براي ترميم اعصاب آسيب ديده دست
فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي بهطور اختصاصي روي آسيبهاي احتمالي ايجاد شده در دستها که منجر به آسيبهاي عصبي شدهاند، تمرکز دارد و آنها را بهخوبي تشخيص داده و به درمان آنها ميپردازد. عدم درمان به موقع آسيب عصبهاي محيطي و مراجعه به متخصص دست ميتواند به بيتحرکي دائمي يا عملکرد نامناسب عضو منتهي شود.
رشته پزشکي ارتوپدي که مربوط به آسيبهاي سيستم اسکلتي و عضلاني است، بسيار پيچيده ميباشد. طوري که متخصصان ارتوپدي که تحصيل خود در اين رشته را به اتمام رساندهاند، در صورت تمايل به ادامه تحصيل، هرکدام بسته به مهارتها و علائق خود يک بخش از اين سيستم را انتخاب کرده و در آن زمينه در مقطع فوق تخصص ادامه تحصيل خواهند داد.
به همين دليل شما فوق تخصصهاي مختلف مانند جراح اعصاب محيطي، فوق تخصص زانو، فوق تخصص ستون فقرات و... را در مراکز تخصصي ارتوپدي ميبينيد که در حال فعاليت هستند.
در ادامه با ما همراه باشيد تا شما را بيشتر با فعاليتهاي فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي و همچنين آسيبهاي مربوط به دست آشنا کنيم.
آنچه در این مقاله می خوانید:
بهطورکلي عصبهاي محيطي در دستها پيامهايي را از مغز و نخاع به بقيه بدن ميفرستند و به شما کمک ميکنند کارهايي مانند احساس سرد بودن دستهايتان و حرکت دادن ماهيچههايتان بهگونهاي که بتوانيد آنها را به هر نحوي که ميخواهيد حرکت دهيد را انجام دهيد.
اين عصبهاي محيطي در دستها از اليافي به نام آکسون ساخته شدهاند که توسط بافتهاي اطراف، عايق ميشوند. بااينحال عصبهاي محيطي در کل بدن و بخصوص در دستها به دليل نقش عمدهاي که دستها در فعاليتهاي روزانه ما دارند بسيار شکننده هستند و بهراحتي آسيب ميبينند.
آسيبهاي عصبي ميتوانند بر توانايي مغز شما براي برقراري ارتباط با عضلات و اندامهاي شما تأثير بگذارند. آسيب به اعصاب محيطي را نوروپاتي محيطي نيز ميگويند.
دستهاي ما براي انجام کارهاي زيادي به ما کمک ميکنند. بهعنوانمثال دستها به ما کمک ميکنند بخوريم، لباس بپوشيم، بنويسيم، امرارمعاش کنيم، هنر خلق کنيم و بسياري از فعاليتهاي ديگر را انجام دهيم.
براي انجام همه اين کارها و فعاليتها، دستهاي ما به حس و حرکت مانند حرکت مفاصل، سر خوردن تاندون و انقباض عضلاني نياز دارند.
آسيبهاي اعصاب محيطي در دستها ميتوانند حالت بيحسي، گزگز، سوزنسوزن شدن، مورمور و ... که به علائم پاراستزي معروف هستند را در دستان ما ايجاد کرده و در انجام کليه امور روزمره اختلال ايجاد نمايند.
حال درصورتيکه احتمال بروز آسيبهاي اعصاب محيطي وجود داشته باشد، ممکن است متخصص ارتوپدي شما را نزد جراح اعصاب محيطي بفرستد.
فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي ارتوپدي است که علاوه بر داشتن دانش کافي در مورد تمامي قسمتهاي سيستم اسکلتي و عضلاني و بخصوص دستها، بهطور تخصصي بر روي آسيبهاي عصبي دست تمرکز دارد و چنان چه تشخيص داده شود که براي درمان اختلالات اعصاب محيطي در دست نياز به جراحي داريد، اين کار را برايتان انجام خواهد داد.
بهطورکلي وقتي مشکلي در دستهاي شما ايجاد ميشود، بايد به بررسي سلامت انواع مختلف بافتهايي که عملکرد دست را ممکن ميکنند، توجه شود.
يک جراح متخصص در حوزه دست و اعصاب محيطي بهطور خاص براي انجام اين مراقبتها و بررسيها آموزش ديده است. درواقع ميتوان گفت جراح اعصاب محيطي پزشکي است که بهتمامي مشکلات احتمالي دست، مچ دست و ساعد تسلط دارد و در صورت آسيب به هرکدام از اين قسمتها ميتواند بهترين تشخيص و درمان را به شما ارائه دهد.
البته به دليل اينکه نام جراحي روي اسم اين پزشکان هست، بدين معني نيست که الزاماً براي همه بيماران خود جراحي انجام ميدهند.
آنها ميکوشند تا جايي که ممکن است بدون نياز به جراحي درمانهاي لازم را انجام دهند؛ اما درصورتيکه بدن بيمار به روشهاي درماني غيرتهاجمي پاسخ مناسب ندهد، گاهي ناچار به انجام جراحي جهت جلوگيري از آسيبهاي عصبي دائمي ميشوند.
يک پزشک فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي ماهر براي تشخيص و درمان تمام مشکلات مربوط به ساختارهاي مختلف در دست، مچ دست و ساعد آموزش ديده است.
دست ناحيه منحصربهفرد و با ساختاري پيچيده از بدن انسان است که از استخوان، مفاصل، رباطها، تاندونها، ماهيچهها، اعصاب، پوست و رگهاي خوني زيادي تشکيل شده است.
همه اين عناصر بايد بهخوبي در کنار هم کار کنند تا دست بتواند بهراحتي فعاليتهاي مورد نياز را انجام دهد. به همين دليل رابطه بين همه اين ساختارها ظريف و بسيار پيچيده است. به گونهاي که يک آسيب يا بيماري قادر است روي يک يا تمامي اين ساختارها تأثير بگذارد و استفاده از دست را مختل سازد.
يک جراح اعصاب محيطي آموزشهاي تخصصي بيشتري را در زمينه درمان مشکلات دست، يعني فراتر از آموزشهاي تخصصي تأييد شده توسط برد تخصصي خود در جراحي ارتوپدي، جراحي پلاستيک يا جراحي عمومي دريافت کرده است.
بسياري از فوق تخصصهاي دست علاوه بر اعصاب محيطي در زمينه مشکلات آرنج، بازو و شانه نيز تخصص دارند. برخي فقط کودکان را درمان ميکنند، برخي فقط بزرگسالان را درمان ميکنند و برخي هر دو را درمان ميکنند.
مشکلات رايجي که توسط پزشکان فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي تهران درمان ميشوند، عبارتاند از:
ساير مشکلاتي که ميتوانند توسط جراح اعصاب محيطي دست نيز درمان شوند، شامل آرتريت، آسيبهاي عصبي و تاندون و تفاوتهاي مادرزادي اندامها (نقايص مادرزادي) ميباشند.
البته همانطورکه قبلاً هم به آن اشاره کرديم همه مشکلاتي که توسط فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي درمان ميشوند، الزاما نيازي به جراحي ندارند.
دکتر فوق تخصص دست و شانه، اغلب در ابتدا درمانهاي غير جراحي مانند دارو، آتل، تزريق اوزون يا کورتون را توصيه ميکنند و در صورتي که اين موارد جواب ندادند، جراحي را تجويز خواهند کرد.
-
♦ اختلالات عصبي ناشي از نوروماهاي مختلف مانند نوروماي ديابتي
-
♦ پ آسيبهاي عصبي ناشي از تروماهاي مختلف مانند تصادف يا سقوط
-
♦ سندرم تونل کارپال
-
♦ آرنج تنيس بازان
-
♦ درد مچ دست
-
♦ آسيبهاي حاصله از صدمات ورزشي به دست و مچ دست
-
♦ شکسته شدن دست، مچ و ساعد دست
يک عصب محيطي بخشي از سيستم عصبي محيطي کل بدن شما است که شامل 43 جفت عصب است و سيستم عصبي مرکزي شما را شامل مغز و نخاع به بقيه بدن شما مرتبط ميکند.
مشکلات عصبهاي محيطي بر اعصاب خارج از مغز و نخاع تأثير ميگذارد. جراح اعصاب محيطي طيف کاملي از مشکلات عصبهاي محيطي را تشخيص و درمان ميکنند، ازجمله:
- سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال به دليل فشرده شدن عصب در يک مسير باريک در مچ دست شما به نام تونل کارپ ايجاد ميشود که معمولاً ناشي از انجام بيشازحد برخي از فعاليتها مانند تايپ کردن است.
- سندرم فشردهسازي عصب اولنار
عصب اولنار شما از گردن و از بازو حرکت کرده و در دستان شما امتداد مييابد. سندرم فشردهسازي عصب اولنار زماني اتفاق ميافتد که عصب اولنار شما تحتفشار قرار ميگيرد که معمولاً در استخوان ترقوه، آرنج يا مچ دست رخ ميدهد.
در برخي موارد، يک رشد غيرسرطاني غيرطبيعي به نام کيست نيز ميتواند عصب اولنار را تحتفشار قرار دهد.
آسيبهاي عصبي در دستها هميشه ناشي از تروماهاي محيطي مانند ضربات مستقيم اجسام يا تصادفات نيستند و در بسياري از افراد ميتواند ناشي از پيشرفت يک بيماري زمينهاي مانند ديابت باشند. طوري که فرد اصلاً بروز آن را متوجه نشود.
بنابراين سؤالي که ممکن است در ذهن شما ايجاد شود اين است که از کجا متوجه شويم که آسيبهاي عصبي در دستان ما در حال رخ دادن هستند؟ خوشبختانه آسيبهاي عصبي محيطي علائمي دارند که ممکن است بسته به شدت بيماري و آسيب، اين علائم را به شکلهاي مختلف از خفيف تا شديد که منجر به محدود کردن جدي فعاليتهاي روزانه شما ميشوند، تجربه کنيد.
در صورت تجربه علائم آسيبهاي عصبي در صورت در دسترس بودن، بهتر است به يک فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي تهران مراجعه کنيد؛ اما حتي اگر چنين پزشکي در دسترس شما نبود، به دليل اينکه آسيبهاي عصبي پيشرونده هستند، حتماً در اسرع وقت به يک فوق تخصص دست و شانه در يک مرکز تخصصي مجهز مراجعه نماييد.
علائم آسيبهاي عصبي ايجاد شده در دستهاي شما اغلب به اين بستگي دارد که کدام رشتههاي عصبي تحت تأثير قرار گرفتهاند. اين رشتهها و علائم شامل موارد زير ميشوند:
- اعصاب حرکتي
اين اعصاب تمام عضلات تحت کنترل آگاهانه شما مانند راه رفتن، صحبت کردن و نگهداشتن اشيا با دستها را تنظيم ميکنند. آسيب به اين اعصاب معمولاً با ضعف عضلاني، گرفتگي دردناک و انقباض غيرقابلکنترل عضلاني همراه است.
- اعصاب حسي
ازآنجاييکه اين اعصاب اطلاعات مربوط به لمس، دما و درد را منتقل ميکنند، در صورت ايجاد آسيب در آنها ممکن است علائم مختلفي را تجربه کنيد.
اين علائم شامل بيحسي يا سوزنسوزن شدن دستها ميشود. در صورت وجود اين آسيب در اعصاب دستها، ممکن است در حس درد يا تغييرات دما يا حتي بستن دکمهها مشکل داشته باشيد.
- اعصاب اتونوميک
اين گروه از اعصاب فعاليتهايي مانند تنفس، عملکرد قلب، تيروئيد و هضم غذا را تنظيم ميکنند که آگاهانه کنترل نميشوند. علائم آسيب به اين اعصاب ممکن است شامل تعريق بيشازحد، تغييرات فشارخون، ناتواني در تحمل گرما و علائم گوارشي باشد.
بنابراين با توجه به اينکه اعصاب مختلف وظايف متفاوتي در بدن دارند، ممکن است در صورت آسيب به عصبهاي محيطي دست، طيف وسيعي از علائم را تجربه کنيد؛ زيرا بسياري از آسيبهاي عصبي محيطي بيش از يک نوع رشته عصبي را تحت تأثير قرار ميدهند.
بهطورکلي نيز علائم مشکلات عصبهاي محيطي بسته به عصب درگير و همچنين علت و شدت مشکل متفاوت است. شايعترين علائم نيز شامل گزگز، بيحسي يا ضعف در بازو، شانه يا دست هستند.
توجه داشته باشيد که مراجعه بهموقع به فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي بسيار مهم است و در موارد شديد، شرايط عصبهاي محيطي ميتواند منجر به از دست دادن کامل احساس در قسمتهاي خاصي از بدن مانند دستان شما شود.
انواع جراحي دست انجام شده توسط فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي
اگر آسيب يا حادثهاي که براي دستان شما اتفاق افتاده است نياز به عمل داشته باشد، جراح اعصاب محيطي باز هم ابتدا علت اصلي مشکل را با معاينات دقيق مشخص ميکند و سپس بهترين روش درماني را انتخاب خواهد کرد. انواع جراحي دست که غالباً توسط دکتر فوق تخصص دست و شانه پيشنهاد ميشود، عبارتاند از:
- ترميم تاندون
تاندونها فيبرهايي هستند که ماهيچهها را به شکلي صحيح به استخوان شما متصل ميکنند. عفونت، ضربه يا پارگي ميتواند به تاندونها آسيب برساند و حتي رشتههاي عصبي مجاور آنها را نيز تحت تأثير قرار دهد و براي درمان نياز به جراحي داشته باشد.
- آسيبهاي عصبي
دست داراي سه عصب اصلي است. اگر هر يک از آنها آسيب ببيند، ميتواند منجر به بيحسي و کاهش عملکرد دست شود.
در اين صورت اگر فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي تهران نتواند با روشهاي غير جراحي درمان را انجام دهد و آسيب شديد باشد، جراحي را براي جلوگيري از آسيب عصبي دائمي و فلج دست تجويز ميکند. اين جراحي شامل ترميم يا اتصال مجدد اعصاب قطع شده است.
- پاکسازي زخمها و عفونتها
عفونت يکي از دلايل رايج مراجعه افراد به فوق تخصص جراحي دست است. روشهاي جراحي مورد نياز براي درمان عفونتهاي ايجاد شده در دستها شامل جراحي به روش زهکشي منطقه داراي عفونت براي برداشتن آبسه يا دبريدمان (پاکسازي زخم) براي برداشتن بافتهاي مرده و بهبود زخم است.
- تعويض مفصل
اين نوع جراحي دست که آرتروپلاستي نيز ناميده ميشود، معمولاً براي بيماران مبتلا به آرتريت شديد که با ساير روشهاي مديريتي نميتوان علائم آنها را کنترل کرد، تجويز ميشود.
فوق تخصص جراحي دست، مفاصل آسيب ديده را با مفاصل مصنوعي جديد ساخته شده از پلاستيک، فلز، سيليکون يا لاستيک جايگزين ميکند. آنها همچنين ممکن است از يک تکه بافت بدن خود بيمار مانند تاندون براي انجام اين جراحي استفاده کنند.
- تنظيم مجدد و تثبيت
اين روش براي درمان شکستگي دست و انگشتان استفاده ميشود که شکستي طوري است که بهراحتي و بدون جراحي نميتوان استخوانها را در کنار هم قرار داد.
در اين شرايط دکتر فوق تخصص دست و شانه، پس از برش و رسيدن به استخوانها، قطعات استخوان را دوباره تراز ميکند و از ميلهها، سيمها، آتلها و يا گچ براي بيحرکت کردن يا ثابت نگهداشتن آن استفاده ميکند.
جراحات و درد در هر سطحي و در هر قسمت از بدن بخصوص دستها ميتوانند بر نحوه حرکت بدن شما تأثير بگذارند. ناحيه دست، مچ دست و ساعد بسيار حساس هستند و نقش مهمي در زندگي روزمره شما دارند.
از طرفي به دليل پيچيدگيهاي ساختار اسکلتي و عضلاني دستها بخصوص در مچ دست و تعداد زيادي از استخوانهاي ريز، هر ارتوپدي ممکن است آسيبهاي ايجاد شده مانند شکستگيهاي خاموش را تشخيص ندهد.
در اين صورت درمان بهدرستي و بهموقع انجام نشده و در آينده ميتواند خطرات زيادي مانند دردهاي مزمن يا کاهش عملکرد را برايتان ايجاد نمايد.
بهطورکلي اگر با مشکلات زير مواجه هستيد، بهتر است در اسرع وقت به يک فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي در يک مرکز تخصص ارتوپدي مانند مرکز ما مراجعه نماييد:
-
♦ درد در ساعد، مچ دست، دست يا انگشتان که بيش از سه روز طول بکشد.
-
♦ مشکل استفاده از دستان براي کارهاي روزانه
-
♦ کبودي يا تورم در اطراف دست و مچ دست
-
♦ محدوديت حرکتي
-
♦ درد مفاصل که با استراحت بهبود نمييابد.
-
♦ علائم عفونت، مانند قرمزي يا تورم در اطراف مچ دست و دست
دکتر فوق تخصص دست و شانه معمولاً بعد از تشخيص علت آسيب و علائم ايجاد شده، ابتدا با گزينههاي غيرجراحي مانند فيزيوتراپي و کاردرماني، ارتزهاي مناسب مانند مچ بندهاي طبي، اوزون تراپي و ... درمان شما را شروع ميکند.
اين روشها ميتوانند درد را کاهش دهند و حرکت و عملکرد دست را بهبود بخشند. اما در صورت عدم پاسخ دهي بدن به اين روشها جراحي تجويز ميشود. همچنين درصورتيکه آسيبهاي عصبي شديد ايجاد شده باشد که احتمال خطر بيحسي دائمي دست وجود داشته باشد، جراح اعصاب محيطي بهاحتمالزياد فوراً جراحي را برايتان تجويز ميکند.
بنابراين بهطورکلي اگر هرگونه احساس ضعف، سوزنسوزن شدن، بيحسي يا از دست دادن کامل احساس در دستهاي خود را داريد، براي تعيين علت به فوق تخصص دست و شانه مراجعه کنيد. درمان زود هنگام آسيبهاي عصب محيطي بسيار مهم است و از عواقب ناگوار آن مانند آسيبهاي عصبي دائمي جلوگيري ميکند.
ضربههاي مکرر و فشار مزمن بر روي اعصاب محيطي ميتوانند احتمال ابتلا به بيماريهاي اعصاب محيطي را افزايش دهند.
افرادي که برخي از فعاليتهاي خاص مانند تايپ کردن، تعمير کردن زيورآلات، صحبت کردنهاي طولاني با گوشي تلفن و ... را انجام ميدهند، بيشتر در معرض بيماريهاي اعصاب محيطي دست هستند. همچنين افرادي که بيماريهاي زمينهاي مانند ديابت دارند و بهدرستي آن را کنترل نميکنند، بعد از چند مدت دچار آسيبهاي عصبي در دستها و پاهاي خود ميشوند.
خطر آسيب انگشت، دست يا مچ دست که آسيبهاي عصبي را نيز ايجاد ميکنند، در ورزشهاي تماسي مانند کشتي، فوتبال يا فوتسال و در ورزشهاي با سرعت بالا مانند دوچرخهسواري، اسکيت درون خط، اسکي، اسنوبورد و اسکيتبرد بيشتر است.
ورزشهايي که نياز به تحمل وزن روي دستها و بازوها دارند، مانند ژيمناستيک، نيز ميتوانند خطر آسيب عصبي را افزايش دهند. همچنين ورزشهايي که از تجهيزات دستي مانند چوب اسکي، چوب هاکي، چوگان يا راکت استفاده ميکنند احتمال بروز آسيب به بافتهاي مختلف دست و بخصوص اعصاب محيطي را افزايش ميدهند.
در کودکان، بيشتر آسيبهاي انگشت، دست يا مچ دست در حين ورزش يا بازي يا در اثر زمين خوردن اتفاقي رخ ميدهد. توجه داشته باشيد که هر آسيبي که در انتهاي يک استخوان بلند در نزديکي مفصل رخ دهد، ممکن است به صفحه رشد کودک آسيب برساند و نياز به ارزيابي توسط متخصص ارتوپدي دارد.
افراد مسن نيز به دليل مواردي مانند پوکي استخوان، در معرض خطر بيشتري براي آسيبديدگي و شکستگي دستها هستند که اين آسيبها ميتوانند عصبهاي محيطي دستها را نيز درگير کنند. آنها همچنين مشکلات بينايي و تعادل بيشتري دارند که خطر آسيبهاي تصادفي آنها را افزايش ميدهد.
عصبهاي محيطي ميتوانند از راههاي مختلفي آسيب ببينند و نياز به مراجعه به فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي و يا دکتر فوق تخصص دست و شانه را ايجاد کنند. ازجمله مهمترين اين دلايل عبارتاند از:
• آسيب ناشي از تصادف، زمين خوردن يا ورزش ميتواند اعصاب را دچار کشش، فشردگي يا قطع شدن کند.
• شرايط پزشکي مانند ديابت، سندرم گيلن باره و سندرم تونل کارپال
• بيماريهاي خود ايمني ازجمله لوپوس، آرتريت روماتوئيد و سندرم شوگرن.
• تنگ شدن عروق خوني
• عدم تعادل هورموني
• وجود عفونتها و تومورها
بهطورکلي دست از 27 استخوان تشکيل شده است. وقتي ساير ساختارهاي مرتبط (اعصاب، شريانها، وريدها، ماهيچهها، تاندونها، رباطها، غضروف مفاصل و ناخنها) در نظر گرفته ميشوند، زماني که تروما دست را درگير ميکند، احتمال بروز انواع آسيبها به همه قسمتهاي دست و بخصوص عصبهاي محيطي که از حساسيت بيشتري برخوردار هستند، وجود دارد.
شايعترين علت آسيبها، ضربههاي بلانت و پسازآن آسيب ناشي از يک جسم تيز مانند بريدگيهاي عميق است که بخصوص بافتهاي نرم دستها مانند تاندونها و عصبهاي محيطي را درگير ميکند.
دست ساختار اسکلتي بسيار پيچيدهاي دارد که از بخشهاي مختلفي مانند استخوانهاي بزرگ و کوچک زياد، تاندونها، ماهيچهها، مفاصل، عصبهاي محيطي، عروق خوني و ... تشکيل شده است.
آسيب به هرکدام از اين قسمتها علاوه بر ايجاد اختلال در عملکرد دست و علائمي مانند درد ميتواند بر عصبهاي محيطي در دستها که بسيار حساس هستند نيز تأثير بگذارد.
مهمترين علائم آسيبهاي عصبي در دستها بيحسي، گزگز، مورمور، سوزنسوزن شدن و ... هستند که به آنها علائم پاراستزي گفته ميشود. اين آسيبها گاهي مستقيماً به دليل ضربه و تروما ايجاد ميشوند و گاهي ناشي از يک بيماري زمينهاي کنترل نشده مانند ديابت هستند.
ازآنجاييکه آسيبهاي عصبي پيشرونده ميباشند درصورتيکه در مراجعه بهموقع به جراح اعصاب محيطي در يک مرکز تخصصي ارتوپدي سهل انگاري کنيد، احتمال بروز عواقب بسيار ناگوار مانند آسيبهاي عصبي دائمي و فلج کامل دست وجود دارد.
بنابراين در صورت بروز علائم در اسرع وقت به دکتر فوق تخصص دست و شانه مراجعه نماييد تا با گرفتن شرح حال، معاينات و انجام تستهايي مانند ام آر آي هر چه زودتر تشخيص و درمان انجام شود.
در مرکز تخصصي ما نيز فوق تخصص جراحي دست و اعصاب محيطي باتجربهاي در حال فعاليت هستند که ميتوانند با ارزيابيهاي کامل از طريق تجهيزات بروز دنيا بهترين تشخيص و درمان را برايتان صورت دهند. کافيست جهت گرفتن نوبت از طريق لينکهاي موجود در سمت چپ صفحه با ما در ارتباط باشيد.