دلایل کمتر شنیده‌شده درد و سوزش پاشنه پا

درد و سوزش پاشنه پا، مشکلی است که بسیاری آن را در ابتدا نادیده می‌گیرند. اما زمانی که این علائم شدت می‌گیرد یا به صورت مزمن ظاهر می‌شود، ممکن است نشانه‌ای از آسیب‌های جدی عصبی، التهابی یا حتی شکستگی‌های ریز ناشی از پوکی استخوان باشد. تحریک عصب سیاتیک، فشار بر عصب پلانتار، یا اختلالات مربوط به تاندون آشیل از جمله دلایل این احساس آزاردهنده هستند. سوزش مداوم پاشنه می‌تواند منجر به اختلال در راه رفتن، بی‌خوابی شبانه و کاهش کیفیت زندگی شود. اما خوشبختانه، با شناخت دقیق علت اصلی این ناراحتی‌ها و مراجعه به دکتر فوق تخصص درد پاشنه، می‌توان روند بهبودی را آغاز کرد. در این مقاله راهکارهایی کاربردی و علمی برای درمان این عارضه در خانه و در مطب پزشک بررسی می‌شود که می‌تواند برای بسیاری راهگشا باشد.

آنچه در ادامه میخوانید:

درد و التهاب پاشنه پا علامت چیست و چه عواملی در ایجاد آن دخیل هستند؟

درد پاشنه پا عارضه‌ای که ممکن است به دنبال شرایط متعدد که بیشتر آن‌ها ناشی از عوامل محیطی و اصول مراقبتی هستند ایجاد شود. اما اگر این درد همراه با احساس سوزش، گزگز و گرمی همراه باشد و در بازه زمانی شب و یا صبح هنگام با برداشتن اولین قدم‌ها ایجاد شود، باید علتی مرتبط با سیستم درونی بدن داشته باشد و در اسرع وقت پیگیری و درمان شود. این علل گاهی می‌تواند به دنبال یک بیماری سیستمی باشد که در بدو تولد همراه شما بوده باشد و یا گاهی ناشی از مشکلاتی باشد که جدیدا به وجود آمده باشند. در هر صورت برخی از اختلالات می‌توانند اعصاب کف پا را درگیر کنند و منجر به احساس سوزش در پاشنه پا  شوند.

نوروپاتی دیابتی عمده‌ترین علت درد و التهاب پاشنه

احساس سوزش در پاشنه پا  ناشی از نوروپاتی دیابتی در 50 درصد افرادی که به دیابت نوع یک و دوم مبتلا هستند دیده می‌شود. سطوح بالای قند خون کنترل‌نشده و چربی خون مانند تری‌گلیسیرید، می‌تواند به اعصاب محیطی شما آسیب برساند و منجر به نورپاتی دیابتی و در نهایت درد و التهاب پاشنه  شود. نوروپاتی دیابتی با آسیب به اعصاب کف پا می‌تواند همراه با احساس درد و سوزش خود را نشان دهد. در خصوص دیابت نوع 1، اگر پس از گذشت چندین سال، قندخون کنترل‌ نشود، علائم نوروپاتی محیطی خود را بروز می‌دهد، در حالی که در دیابت نوع 2 علائم ممکن است تنها پس از چند سال قند خون کنترل‌نشده ظاهر شوند.

عوامل خطر

 تعدادی عوامل خطر وجود دارد که می‌تواند با ایجاد نوروپاتی محیطی دیابتی و احساس سوزش در پاشنه پا  مرتبط باشد، مانند کنترل ضعیف قند خون، فشار خون بالا، چاقی، قد بلند، سطح چربی خون بالا، سیگارکشیدن، مصرف زیاد الکل، عوامل ژنتیکی و قرارگرفتن در معرض سایر عوامل بالقوه عصبی مانند اتانول.

علائم

 علاوه بر گزگز و داغی پاشنه ، علائم دیگری نیز می‌تواند وجود داشته باشد که ناشی از نوروپاتی دیابتی باشد:

• درد شدید و تیرکشیدن؛
• احساس سنگینی یا ضعف در پا، ساق یا بازو؛
• بی‌حسی یا سوزن‌سوزن‌شدن پا یا دست؛
• احساس عجیبی که انگار یک جوراب تنگ پوشیده‌اید در حالی که اینطور نیست؛
• حساسیت به لمس؛
• از دست‌دادن تعادل، به خصوص زمانی که چشم‌ها بسته هستند؛
• صدمات بدون درد، به دلیل از‌دست‌دادن حس در پا.

آسیب فیزیکی و یا تروما می‌تواند علت گزگز و داغی پاشنه  باشد

یکی از عوامل شایعی که می‌تواند باعث آسیب به اعصاب کف پا شود، تروما و یا صدمات ناشی تصادفات رانندگی، ورزش‌کردن، افتادن، اقدامات پزشکی یا جراحی که منجر به فشرده‌شدن، کشش یا آسیب‌رساندن به پا شود، هستند. گاهی اوقات استفاده از کفش‌های نامناسب، آسیب به تاندون و یا درفتگی مچ پا می‌تواند اعصاب پاشنه پا را درگیر کند و اگر به موقع رسیدگی و درمان نشود؛ می‌تواند منجر به احساس درد و التهاب پاشنه  مزمن شود.

علائم

 این نوع تروماها یا صدمات فیزیکی می‌تواند منجر به یک مشکل مزمن غیرمعمول به نام سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS) شود که نوعی درد مزمن است که با آسیب اولیه تناسب ندارد. در چنین حالتی ممکن است علائمی بیشتر از احساس احساس سوزش در پاشنه پا  را تجربه کنید. به عنوان مثال:

• درد مداوم و سوزش ضربان‌دار؛
• تورم ناحیه و حساسیت به لمس یا سرما؛
• تغییرات دمای پوست بین سرد و گرم یا عرق کردن؛
• ضعف، اسپاسم یا لرزش، یا سفت شدن عضلات.
• تغییر در رنگ یا بافت پوست در ناحیه آسیب‌دیده (CRPS). در صورت بروز هر یک از 3 علامت اول، بسیار مهم است که به دنبال کمک پزشکی باشید؛ زیرا زمانی که تغییرات عضلانی و پوست رخ می‌دهد، معمولا برگشت ناپذیر است. درمان اغلب زمانی موثرتر است که هر چه زودتر شروع شود و در برخی موارد غیر شدید، این وضعیت به خودی خود بهبود می‌یابد.

احساس سوزش در پاشنه پا  ناشی از نوروپاتی الکلی

افرادی که سابقه طولانی در مصرف مقادیر زیاد الکل دارند، در معرض خطر زیادی برای ابتلا به نوروپاتی محیطی هستند. در واقع، مطالعات نشان داده است که شیوع نوروپاتی محیطی در مصرف‌کنندگان مزمن الکل 46.3 درصد است. شروع بروز علائم نوروپاتی الکلی معمولا آهسته است و در یک دوره زمانی طولانی خود را نشان می‌دهد؛ اگرچه در برخی موارد استثنا می‌تواند حادتر باشد و به سرعت پیشرفت کند و علت گزگز و داغی پاشنه  مزمن شود.

علائم

 اگرچه شایع‌ترین علائم، درد و التهاب پاشنه  خواهد بود، با این حال برخی نشانه‌های دیگر می‌تواند چراغی برای درک نوروپاتی الکلی باشد. به عنوان مثال:

• بی‌حسی؛
• کاهش حس ارتعاش؛
• حس لامسه ناخوشایند و غیر طبیعی؛
• حساسیت بیش از حد؛
• ناهنجاری‌های دمای پوست؛
• ضعف مچ پا یا انگشتان پا؛
• مشکلات راه‌رفتن، ازدست‌دادن حس موقعیت یا زمین خوردن مکرر.

رژیم غذایی نامتناسب می‌تواند احساس گزگز و داغی پاشنه  را در شما ایجاد کند

کمبودهای غذایی می‌تواند عامل مهمی برای نوروپاتی‌های محیطی باشد که در نهایت باعث ایجاد درد و التهاب پاشنه  شود. اگر در خصوص سلامتی خود مطمئن‌اید و همچنان به دنبال این هستید که بدانید درد و التهاب پاشنه  نشانه چیست، بهتر است آن را در رژیم غذایی خود جستجو کنید. شایع‌ترین کمبودهای غذایی که منجر به نوروپاتی محیطی می‌شود و علت درد و التهاب پاشنه  به شمار می‌آید شامل موارد زیر است:

• سیانوکوبالامین (ویتامین B12): در ماهی، گوشت به ویژه جگر و قلوه و در تخم مرغ، شیر و پنیر یافت می‌شود.
• پیریدوکسین (ویتامین B6): به طور گسترده در بافت‌های حیوانی و گیاهی مانند گوشت ماهیچه‌ای، جگر، غلات سبوس‌دار و سبزیجات موجود است.
• نیاسین (ویتامین B3): در مخمر، مرغ، گوشت گاو، گوشت خوک، قارچ، آووکادو و آجیل یافت می‌شود.
• تیامین (ویتامین B1): در بیشتر سبزیجات، لایه بیرونی دانه‌ها، آجیل و جوانه گندم وجود دارد.
• ویتامین :E در مغزها، دانه‌ها، ماهی آزاد، آووکادو، کیوی و جوانه گندم یافت می‌شود.

علائم

 نوروپاتی محیطی ناشی از کمبود مواد غذایی فقط با علامت و نشانه احساس درد و التهاب پاشنه  ظاهر نمی‌شود و این عارضه ممکن است در مراحل شدیدتر دیده شود. برخی از علائم شایع دیگر ناشی از این عارضه عبارت‌اند از:

• علائم نوروپاتی مانند سوزش، بی‌حسی یا گزگز در پاها، ضعف عضلانی و مشکلات راه‌رفتن؛
• ضعف، خستگی یا سبکی سر؛
• زبان متورم، ملتهب یا صاف؛
• مشکل در تفکر و استدلال (مشکلات شناختی)؛
• مشکلات روانی مانند افسردگی، ازدست‌دادن حافظه، تغییرات رفتاری؛
• تپش قلب و تنگی نفس؛
• یبوست، اسهال؛
• از دست دادن اشتها؛
• پوست رنگ‌پریده.

نارسایی‌های کلیوی یکی از عوامل احساس درد و التهاب پاشنه  است

یکی از وظایف کلیه این است سموم و مواد زائد موجود در خون را تصفیه و از طریق ادرار دفع کند. زمانی که شما نارسایی کلیه داشته باشید این عمل به درستی انجام نمی‌شود و سموم در خون تجمع پیدا می‌کند. این عوامل خطرناک می‌تواند باعث آسیب به اعصاب محیطی شود که نوروپاتی محیطی ناشی از نارسایی کلیه را با نام «نوروپاتی اورمیک» می‌شناسند. شیوع نوروپاتی اورمیک و به دنبال آن احساس درد و التهاب پاشنه  می‌تواند از 10 تا 83 درصد در بین افرادی که نارسایی کلیه دارند متغییر باشد. نوروپاتی ناشی از نارسایی کلیوی اغلب در مردان شایع تر از زنان است و نسبت مرد به زن 60:49 است.

علائم

 اغلب علائم مرتبط با نوروپاتی اورمیک معطوف به سوزش، درد، گزگز و احساس بی‌حسی در کف پا می‌شود، با این حال علائم دیگری نیز وجود دارد که در صورت همراهی با نشانه‌های شایع، می‌تواند زنگ خطری برای وجود نارسایی کلیوی باشد. این نشانه‌ها شامل:

• کاهش خروجی ادرار؛
• خستگی؛
• حالت تهوع؛
• تنگی نفس؛
• خون در ادرار؛
• کاهش وزن و کم اشتهایی؛
• خارش پوست؛
• گرفتگی عضلات؛
• تورم در دست و پاها به دلیل احتباس آب؛
• اختلال نعوظ در مردان؛
• افزایش فوریت برای ادرار‌کردن، به خصوص در شب.

احساس سوزش در پاشنه پا  نشانه‌هایی از کم کاری تیروئید

کم‌کاری تیروئید با کاهش هورمون‌های تیروئیدی منجر به اختلال در تمام ارگان‌ها و اندام‌های بدن می‌شود و اعصاب محیطی از این قاعده مستثنی نیست. کم‌کاری تیروئید اگر به مدت طولانی درمان نشود می‌تواند بر رشته‌های عصبی تاثیر بگذارد و باعث آسیب به دیواره‌ها و غلاف اعصاب شود که منجر به نوروپاتی و احساس سوزش در پاها خواهد شد. کم‌کاری تیروئید در زنان شایع‌تر از مردان است، به خصوص در موارد جثه کوچک در بدو تولد و شاخص توده بدنی پایین در دوران کودکی.

عوامل خطر

 موارد بسیار متعددی وجود دارند که می‌تواند موجب کم‌کاری تیروئید و در نهایت گزگز و داغی پاشنه  شوند. به عنوان مثال:

• مصرف کم ید: در سرتاسر جهان، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، کمبود ید تا حد زیادی شایع‌ترین علت ایجاد کم کاری تیروئید است.
• در ایالات متحده و سایر کشورهای توسعه یافته که مصرف ید کافی است، بیماری خودایمنی تیروئید (تیروئیدیت هاشیموتو) شایع‌ترین علت درد و التهاب پاشنه  است. مطالعات نشان داده است که بستگان درجه یک افرادی که از تیروئیدیت هاشیموتو رنج می‌برند، تا 9 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستند.
• تا 10 درصد از زنان ممکن است در دوره پس از زایمان دچار تیروئیدیت پس از زایمان شوند که علائم آن معمولا 2 تا 12 ماه پس از زایمان ظاهر می‌شوند. شیوع این بیماری در زنان مبتلا به دیابت نوع 1 می‌تواند تا 25 درصد باشد.
• افرادی که سابقه پرتودرمانی در ناحیه سر یا گردن دارند.
• افراد مسن، اغلب بالای 60 سال، زنان مسن‌تر در معرض خطر بیشتری نسبت به مردان هستند.
• ابتلا به دیابت نوع 1 یا سایر بیماری‌های خودایمنی.
• داروهای مختلف مانند برخی داروهای روان‌پزشکی، داروهای قلبی عروقی و شیمی‌درمانی می‌توانند بر سطح ترشح هورمون‌های تیروئید تاثیر بگذارند و در نهایت با اختلال در اعصاب محیطی منجر به ایجاد احساس گزگز و داغی پاشنه  شوند.

بیماری شارکوت ماری‌توث (CMT)، تحلیل‌برنده اعصاب بدن

این عارضه شایع‌ترین اختلال عصبی عضلانی ارثی شناخته شده است و اعصاب حرکتی و حسی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افرادی که مبتلا می‌شوند معمولا سابقه خانوادگی قابل توجهی از CMT دارند و شروع علائم اغلب در 2 دهه اول زندگی رخ می‌دهد. پیشرفت علائم احساس درد و التهاب پاشنه  آهسته است و معمولا از اندام تحتانی شروع می‌شود و پس از آن شدت پیدا می‌کند و اندام فوقانی را نیز در بر می‌گیرد.

علائم

 علائم این بیماری، با ایجاد درد و سوزش در اندام‌های تحتانی آغاز می‌شود و ضعف عضلات با تحلیل اعصاب خود را نشان می‌دهد. گرفتگی عضلات، مشکل در راه رفتن و نیاز به استراحت پس از دقایقی راه رفتن، می‎‌تواند از نشانه‌های دیگر این عارضه باشد.

عوامل شایع دیگر که می‌تواند علت احساس سوزش در پاشنه پا  باشند

علاوه بر مواردی که اشاره شد، عوامل متعدد دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند درد و التهاب پاشنه  را ایجاد کند و این احساس ناخوشایند را طی روز برای شما رقم بزنند. نمونه‌هایی از بیماری‌های خودایمنی سیستمیک را می‌توان آرتریت روماتوئید، لوپوس و سندرم شوگرن نام برد که کل اعصاب بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند و منجر به نوروپاتی می‌شوند. برخی از عفونت‌ها نیز به بافت‌های عصبی حمله می‌کنند و باعث نوروپاتی محیطی می‌شوند. اریترومالژیا نیز یک اختلال نسبتا نادر است که با قرمزی، گزگز و داغی پاشنه  و گرمی اندام‌ها، به‌ویژه کف پا و انگشتان پا مشخص می‌شود. مشکلات خونی و عروقی که بر میزان اکسیژن حمل‌شده به عصب برای تامین نیازهای آن تاثیر می‌گذارد، می‌تواند منجر به آسیب به رشته‌های عصبی شود. سرطان و شیمی‌درمانی، استفاده از برخی داروها، سندرم تونل تارسال، قرارگرفتن در معرض سموم خطرناک و بیماری‌های مرتبط با مشکلات پا نیز می‌تواند منجر به احساس گزگز و داغی پاشنه  شود.

تشخیص اینکه گزگز و داغی پاشنه  نشانه چیست

اگر از احساس سوزش، گزگز یا سوزن‌سوزن‌شدن در پاشنه یا به طور کلی قسمت پایینی پاهای خود رنج می‌برید، ضروری است با پزشک خود مشورت کنید. زیرا تشخیص و درمان به موقع هر بیماری زمینه‌ای کلید جلوگیری از مزمن‌شدن این درد و جلوگیری از آسیب دائمی است. پزشک از شما در مورد ماهیت علائم، سابقه پزشکی، از جمله مصرف سیگار و الکل، شغل و داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید یا برای مدت طولانی استفاده می‌کنید، می‌پرسد. سپس یک معاینه فیزیکی برای تعیین رفلکس‌های عصبی اساسی، تغییرات ظاهری پوست (رنگ و ​​دما)، علائم عفونت قارچی، کمبود حس، مشکلات ساختاری در پاها و هرگونه مشکل راه رفتن انجام می‌دهد. این معاینات و پرسش و پاسخ‌ها می‌تواند در پیداکردن اینکه احساس سوزش در پاشنه پا  نشانه چیست کمک کند.

روش‌های درمانی گزگز و داغی پاشنه

اینکه چه روش درمانی برای بهبود وضعیت و کاهش احساس احساس سوزش در پاشنه پا  تجویز شود، کاملا بستگی به این دارد که نتایج معاینات فیزیک و بالینی تشخیصی چه عاملی را برای به وجود آمدن این عارضه نشان دهد. طیف روند درمانی در خصوص این عارضه که به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد گسترده است. مثلا ممکن است استفاده از کفش‌های مناسب به شما پیشنهاد شود و یا اینکه نیاز باشد شیوه زندگی وکاری خود را کمی تغییر بدهید. شروع درمان‌های دارویی برای بیماری‌های زمینه‌ای که یکی از علت سوزش و درد پاشنه پا است نیز ممکن است به شما پیشنهاد شود. در هر صورت، این درد چیزی نیست که خودبه‌خود ایجاد شده باشد و قطعا یک عامل داخلی و یا محیطی در پیدایش آن نقش دارد؛ علت هر چه که باشد، باید در درمان و پیگیری روند کوشا باشید.

کلام پایانی

درد و سوزش پاشنه پا گاهی تنها یک علامت ساده از خستگی روزانه نیست، بلکه می‌تواند نشانه یک مشکل پنهان باشد که نیازمند بررسی دقیق و درمان تخصصی است. برخی افراد این درد را به دلیل پوشیدن کفش‌های نامناسب، ایستادن طولانی‌مدت یا فعالیت‌های فیزیکی شدید تجربه می‌کنند، اما در برخی موارد ریشه مشکل عمیق‌تر است و به اختلالات عصبی یا عضلانی مربوط می‌شود. وقتی احساس سوزش در پاشنه مداوم باشد یا همراه با بی‌حسی، التهاب یا تغییر رنگ باشد، باید زنگ خطر را جدی گرفت.

در چنین شرایطی، با استفاده از دانش تخصصی دکتر فوق تخصص درد پاشنه، می‌توان علت اصلی را شناسایی کرد و برنامه درمانی مناسبی را آغاز نمود. در کلینیک ما، بررسی دقیق سابقه بالینی، معاینه فیزیکی و در صورت نیاز تصویربرداری تخصصی انجام می‌شود تا روند درمان به‌صورت هدفمند پیگیری شود. اگر شما هم از این مشکل رنج می‌برید، زمان آن رسیده که برای درمان قطعی و بازگشت به زندگی بدون درد اقدام کنید. گام اول، شناخت درست است؛ گام بعد، انتخاب راه‌حل مناسب با کمک متخصصان ماست.