چرا به التهاب پاشنه پا دچار می‌شویم؟ پاسخ دکتر فوق تخصص درد پاشنه
التهاب پاشنه پا مشکلی خاموش اما دردناک است که می‌تواند کیفیت زندگی را به‌طرز محسوسی کاهش دهد. این عارضه، اغلب به دلیل فشار بیش‌ازحد روی رباط‌ها، آسیب‌دیدگی‌های مزمن، چاقی یا حتی پوشیدن کفش‌های نامناسب ایجاد می‌شود. در ظاهر ممکن است فقط یک درد ساده باشد، اما در صورت نادیده گرفتن می‌تواند به مشکلات جدی‌تری همچون پارگی رباط یا التهاب مزمن بافت‌های نرم منجر شود. احساس درد تیز هنگام برخاستن از خواب یا پس از ایستادن طولانی، از شایع‌ترین نشانه‌هاست. چنین علائمی می‌توانند زنگ خطری برای سلامتی کل پا باشند. در این مقاله، با کمک نظرات و بررسی‌های علمی دکتر فوق تخصص درد پاشنه، به طور کامل به علل، نشانه‌ها و روش‌های درمانی ورم پاشنه پا می‌پردازیم تا با افزایش آگاهی، از پیشرفت درد و آسیب جلوگیری کنیم.
آنچه در ادامه میخوانید:
با وجود اینکه در اغلب موارد، التهاب استخوان پاشنه یک درد موضعی است که تنها ناحیه مچ پا را درگیر می‌کند؛ اما در برخی مواقع می‌تواند ناشی یک مشکل سیستماتیک یا به عبارتی، نشانه درگیر سایر نقاط بدن نظیر روماتیسم مفصلی باشد.
در نظر داشته باشید که برخی اوقات ممکن است التهاب پاشنه با دردهای شایع کف یا دیگر بخش‌های پا اشتباه گرفته شود. بنابراین التهاب رباط پاشنه به طور کلی در سه ناحیه فاشسیت (کف پا)، پشت پا یا محل اتصال تاندون به استخوان پا است.
همچنین علائم التهاب استخوان پاشنه معمولاً با علائمی نظیر گزگز کردن کف پا، تورم، کبودی، قرمزی، رشد استخوان و سفت شدن عضلات همراه خواهد بود. در نظر داشته باشید که استخوان پاشنه پا از بزرگ‌ترین استخوان‌های بدن است؛ بنابراین در صورتی که برای طولانی مدت بایستید ممکن است تا مدتی کوتاه یا طولانی احساس درد داشته باشید. درد پاشنه آشیل غالباً بعد از مدتی استراحت برطرف می‌شود؛ اما در غیر این صورت لازم است به پزشک مراجعه کنید. برای اینکه به جواب سوال " التهاب پاشنه چیست" برسید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
همان‌طور که در مقدمه اشاره کردیم التهاب رباط پاشنه می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. شایع‌ترین علت آن بیمارهای مفصلی و ارتوپدی، شرایط فیزیکی و یا انواع عفونت‌ها است. حال در زیر علل بروز التهاب استخوان پاشنه را به صورت جامع‌تر شرح خواهیم داد:
اسپوندیلیت آنکیلوزان
یکی از بیماری‌هایی که به التهاب رباط پاشنه منجر می‌شود اسپوندیلیت آنکیلوزان است. این بیماری نخست ستون فقرات را درگیر می‌کند و سپس به پاشنه پا می‌رسد و در نتیجه التهاب و درد را به دنبال خواهد داشت.
از عوامل اصلی مؤثر در بروز این بیماری می‌توان به تغییر وزن ناگهانی، دویدن بیش از حد و عدم پوشیدن کفش متناسب با وزن و راحت اشاره کرد. جهت درمان یا جلوگیری از بیماری بهتر است استرس و تنش خود را تا حد زیادی کاهش دهید. برای کاهش تورم یخ استفاده کرده و همچنین تا جای ممکن از کفش‌های طبی استفاده کنید.
پیچ‌خوردگی یا شکستگی مچ پا
برخی مواقع ممکن است مچ پای شما در اثر ضربه‌ای ناگهانی شکسته یا دچار پیچ‌خوردگی شود که در این حالت، پاشنه پای شما نیز درگیر التهاب، درد، کبودی، قرمزی یا در مواقعی تورم می‌شود.
بورسیت و گرفتگی عصب پا
بورس‌ها که در ناحیه پاشنه پا قرار دارند کیسه‌های حاوی مایع هستند که به محض التهاب (هم‌زمان ملتهب شدن دو بورسیت) به درد و التهاب رباط پاشنه منجر می‌شوند. معمولاً علل بروز بورسیت شروع ورزش‌های ناگهانی، انجام ورزش‌های طولانی مدت پایین تنه و استفاده زیاد از بورسیت است. دردهای ناشی از ملتهب شدن بورس‌ها معمولاً با درمان‌های خانگی برطرف می‌شود؛ اما در صورتی که برای چند روز (نسبتاً طولانی) ادامه داشت پیشنهاد می‌شود به متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
در مواقعی نیز بنا به دلایلی نظیر پیچ‌خوردگی، شکستگی، تورم سیاهرگ‌ها و غیره، عصب‌های پا نیز دچار گرفتگی می‌شود که در نتیجه ورم پاشنه پا را به دنبال دارد. علائم گرفتگی عصب‌ها شامل سوزش در کف پا، درد و احساس بی‌حسی می‌شود. برای درمان عصب گرفتگی نیز می‌توانید از ورزش‌های کششی یا قرص‌های شل کننده (به تجویز پزشک) استفاده کنید.
رگ به رگ شدن
این عارضه نیز می‌تواند تا حدود زیادی در التهاب رباط پاشنه مؤثر باشد. در واقع، بروز مشکل رگ به رگ شدن پا غالباً زمان‌هایی است که شما یا قبل از فعالیت‌های ورزشی بدن خود را گرم نکرده‌اید یا در بعد از انجام فعالیت‌ها فرایند سرد شدن بدن را انجام نداده‌اید. برای درمان این عارضه توصیه می‌شود تا زمان بهبودی کامل استراحت کنید. در صورت احساس درد شدید می‌توانید از روش‌های کیسه آب سرد یا قرار دادن پا در ارتفاع زیاد هم بهره‌مند شوید.
خار پاشنه پا
از دیگر عارضه‌های شایع ناشی از ورم پاشنه پا ، خار پاشنه است. این مشکل در نتیجه رسوبت کلسیم و استخوان پا ایجاد می‌شود. لازم به ذکر است که خار پاشنه در مراحل مقدماتی، فاقد علائم و نشانه است؛ اما با گذشت زمان، نشانه‌هایی همچون تورم خفیف، درد زیر پاشنه را تجربه خواهید کرد. از نشانه‌های خار پاشنه می‌توان درد تیز و متناوب هنگام راه رفتن را نام برد.
توجه داشته باشید که در برخی مواقع تورم ناشی از خار پاشنه با چشم قابل دیدن نیست. در هنگام راه رفتن احساس نفوذ سوزن در پاشنه خود را خواهید داشت. برای بررسی دقیق این عارضه باید از عکس‌برداری (رادیولوژی) استفاده کنید. خار پاشنه در صورتی که خفیف باشد با چند روز استراحت و بهره بردن از کمپرس آب سرد یا گرم برطرف می‌شود. اما در غیر این صورت لازم است به پزشک مراجعه کنید که در حالت بنا بر تجویز پزشک نیازمند تزریق دارو، فیزیوتراپی و یا جراحی (در صورت شدید بودن) می‌شوید.
فاشیای کف پا
یکی از دیگر از عوامل مؤثر در بروز التهاب رباط پاشنه ، فاشیا یا ورم کف پا است. عارضه فاشیای کف معمولاً ناشی از ایستادن زیاد و به عبارتی ایجاد فشار زیاد بر روی پا است. از علل عمده ورم کف پا (که ممکن است برخی مواقع با تورم همراه نباشد) اضافه وزن یا انداختن وزن بدن بر روی یک پا (راست یا چپ) است.
بر این اساس، راه رفتن طولانی مدت، اضافه وزن، ایستادن بیش از حد از عوامل اصلی بروز فاشیا کف پا است. بنابراین انجام جلسات فیزیوتراپی، پوشیدن کفش‌های مناسب و طبی و یا مصرف داروهای مخصوص (به تجویز پزشک) از راه‌های درمان استاندارد این عارضه است.
التهاب تاندون آشیل
محل قراری گیری تاندون آشیل بین ماهیچه و استخوان پشت ساق پا است. این عضو در زمان‌های راه رفتن، پریدن، دویدن و یا ایستادن فعالیت می‌کند. آسیب‌دیدگی یا پارگی تاندون منجر به التهاب رباط پاشنه می‌شود. بروز این عارضه معمولاً با درد فراوانی همراه است و از این رو نادیده گرفتن آن می‌تواند مشکلات جدی‌تری را موجب شود.
تاندون آشیل در صورتی که دچار پارگی نشده باشد و به عبارتی تنها آسیب‌دیدگی آن کشیدگی باشد، با روش‌های ساده پزشکی درمان می‌شود. اما در صورت مشاهده پارگی باید سریعاً تحت جراحی (توسط متخصص ارتوپد) قرار گیرد.
آرتریت واکنشی
علل دیگر بروز عارضه التهاب استخوان پاشنه، آرتریت واکنشی یا نوعی عفونت است که معمولاً نه تنها پاشنه پا بلکه در صورت مبتلا شدن فرد، مچ پا و دست، آرنج را نیز درگیر می‌کند. این عفونت غالباً از طریق غذاهای آلوده یا ارتباط جنسی منتقل می‌شود. به‌محض تشخیص باید مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک را شروع کنید تا عفونت به سایر قسمت‌های بدن نفوذ نکند.
استئوکندروس
بیماری دیگری که می‌تواند منجر به درد و ورم پاشنه پا شود استئوکندروس است که در نتیجه قرارگیری یک استخوان بین پاشنه و تاندون بروز می‌کند. غالباً افراد بزرگسال درگیر این بیماری می‌شوند. از نشانه‌های این بیماری تورم، ضعیف شدن مفاصل، سفت شدن مفصل‌ها عدم توانایی در حرکت دادن عضلات است. درمان این بیماری از طریق‌های جراحی و تجویز دارو امکان‌پذیر است.
سندرم هاگلند
تغییر شکل یا بزرگ شدن استخوان بافت‌های نرم و تاندون سبب بروز هاگلند می‌شود. مواردی نظیر استفاده از کفش‌های تنگ و دویدن زیاد احتمال تحریک سندرم هاگلند را بالا می‌برد. سندرم هاگلند عارضه‌ای نادر است؛ اما پوشیدن کفش مناسب می‌تواند مانع از بروز آن شود. بر این اساس تغییر شکل هاگلند می‌تواند از دیگر علل التهاب پاشنه استخوان پا باشد.
با این حال، در صورت تشخیص سندرم هاگلند، از طریق داروهای ضدالتهاب، جراحی بیهوشی (برداشتن استخوان اضافه) قابل درمان است. در نظر داشته باشید که بعد از عمل باید پا کج گرفته شود و بعد از دو هفته هم از طریق ورزش‌های مناسب و تجویز شده آن‌ها را حرکت دهید.
کمبود ویتامین‌ها
از دیگر عللی که می‌تواند درد کف پا به التهاب رباط پاشنه شود، نبود برخی از ویتامین‌های ضروری بدن است. ویتامین‌هایی همچون D، ارتباط مستقیمی با تقویت و استحکام استخوان‌ها و عضلات دارد. به همین دلیل کمبود آن‌ها می‌تواند منجر به احساس درد در پاشنه پا شود. ضمن اینکه کمبود ویتامین به مراتب خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
به طور کلی عوامل اصلی مؤثر در بروز التهاب رباط پاشنه کودکان مواردی نظیر دویدن و انجام انواع ورزش‌ها (فوتبال، ژیمناستیک، بسکتبال و غیره) است. از طرفی نداشتن کفش متناسب و استاندارد می‌تواند باعث ایجاد فشار زیادی بر روی تاندون‌ها و پاشنه کودک شود. با این حال، بارزترین علل التهاب رباط پاشنه در کودکان موارد زیر است:
آپوفیزیت کالکانه
بیماری آپوفیزیت کالکانه که به نام سویر نیز معروف است از مهم‌ترین علل بروز التهاب استخوان پاشنه در کودکان است. سنینی که در معرض بیشتر این بیماری قرار دارند 8 تا 14 سال هستند. علت وقوع این عارضه وارد شدن ضربه‌های کوچک اما مکرر است. کودکانی که به ورزش‌های طناب‌زنی، بسکتبال، فوتبال و دو و میدانی مشغول هستند در خطر بیشتری نسبت به این موضوع قرار دارند.
به عبارت دیگر، کلیه ورزش‌هایی که انجام فعالیت‌های کششی و حرکتی سریع را به همراه دارند، می‌توانند زمینه‌ساز این بیماری در کودکان شود. در واقع کشش تاندون قرار گرفته در استخوان پاشنه در حال رشد رهاورد این عارضه می‌شود.
از نشانه‌های بیماری سویر می‌توان به ورم، حساسیت به لمس و درد پشت پاشنه اشاره کرد. راه درمان این بیماری استفاده از قرص‌های مسکن (استامینوفن)، کمپرس یخ، کشش عضلات ساق پا و استفاده از کفی طبی است.
ملتهب شدن تاندون آشیل
از دیگر علت‌های بارز وقوع عارضه التهاب پاشنه، ملتهب شدن تاندون آشیل است. تاندون از عضله‌های مهم ساق پا هستند که سبب اتصال استخوان به عضله‌های ساق پا می‌شود. بنابراین در صورت آسیب‌دیدگی، کودکان ورم، گرما، مشکل در حرکت و احساس درد را تجربه خواهند کرد. کودکانی که به ورزش‌های فوتبال، رقص، بسکتبال و سایر ورزش‌هایی که دویدن، چرخش و پریدن را به همراه دارد در معرض ابتلا به التهاب تاندون آشیل قرار دارند.
علت التهاب پاشنه از نظر طب سنتی
افرادی که به صورتی حرفه‌ای و تخصصی در حرفه طب سنتی فعال هستند بروز ورم پاشنه پا را ناشی از علل زیر می‌دانند:
-
ضربات ناگهانی و مکرر
-
پوشیدن کفش‌های تنگ و غیراستاندارد
-
شستشو ندادن پا به وسیله سنگ پا
-
عدم استراحت و خواب کافی
-
مصرف بیش از حد غذاهای سرد یا گرم
-
وجود خار پاشنه.
بعد از مراجعه به پزشک متخصص (ارتوپد) و ارائه شرح حال خود، پزشک با استفاده از روش‌های رایج نظیر موارد زیر علت اصلی بروز التهاب پاشنه را تشخیص می‌دهد:
بررسی‌های فیزیکی
اولین کاری که متخصصین ارتوپد برای تشخیص التهاب پاشنه انجام می‌دهند بررسی فیزیکی است. به عبارتی آن‌ها با نگاه کردن و لمس کردن پاشنه می‌توانند اغلب بیماری‌های این ناحیه را تشخیص دهند. این فعالیت‌های فیزیکی شامل موارد زیر می‌شود:
-
ارزیابی قوزک، مچ و ساق پا از طریق پا برهنه راه رفتن در مقابل پزشک.
-
مقایسه و بررسی مچ پاها با یکدیگر به لحاظ تفاوت در ظاهر، برجستگی، کبودی، تورم، تغییر رنگ و میزان ضعف عضلات ساق.
-
معاینه و بررسی عصب‌ها از منظر میزان قدرت، رفلکس‌ها و حساسیت.
آزمایش
اگرچه انجام آزمایش برای التهاب پاشنه مرسوم نیست؛ اما در صورتی که پزشک به بیماری‌هایی همچون عفونت مشکوک باشد، انجام آزمایش تجویز می‌کند.
رادیولوژی و عکس‌برداری
از دیگر روش‌های تشخیص علت التهاب پاشنه انجام فرایند عکس‌برداری است. این مرحله معمولاً جهت تشخیص بیماری‌های نظیر خار پاشنه، سندرم هاگلند، تومور استخوانی، شکستگی تجویز می‌شود.
برای روش‌های درمان ورم پاشنه پا روش‌های متعدد و مختلفی وجود دارد که بنابر میزان شدت درد یا مشکلات ناشی از بروز التهاب پاشنه هر یک از آن‌ها قابل استفاده هستند. رایج‌ترین درمان‌های پاشنه پا شامل موارد زیر می‌شود:
درمان خانگی
در صورتی که التهاب پاشنه ناشی از بیماری جدی نباشد، می‌توانید با بهره‌گیری از روش‌های خانگی آن را درمان کنید. در نظر داشته باشید که در روزهای اول درد، استفاده از انواع مسکن‌ها، راه رفتن طولانی مدت (مخصوصاً پا برهنه) و پوشیدن کفش تنگ یا پاشنه‌دار می‌تواند سبب تشدید درد یا بروز آسیب جدی شود. برخی از روش‌های رایج درمان خانگی عبارت‌اند از:
-
کمپرس آب سرد، روغن‌های مالشی و استراحت کافی
-
به کار بردن کفی‌های نرم
-
بستن مچ و ساق پا به وسیله بانداژ
-
دو ساعتی یک بار گذاشتن کیسه یخ بر روی محل درد
-
استفاده از زالو یا به عبارتی زالودرمانی
درمان گیاهی
گاهی اوقات التهاب پاشنه استخوان آشیل عوارض شدید و خطرناکی ندارد. بر این اساس می‌توان از طریق روش‌های سنتی به راحتی و با صرفه کمترین هزینه آن را درمان کرد. از جمله روش‌های سنتی مهمی که تأثیر شگفت‌انگیزی در کاهش یا برطرف کردن کامل التهاب پاشنه دارد موارد زیر را می‌توان پیشنهاد داد:
-
مالش از طریق روغن‌های زیتون، نارگیل، حیوانی و میخک
-
قرار دادن پاها به مدت ربع ساعت در محلول آب داغ، سرکه و نمک
-
استفاده از محلول آب گرم و سولفات منیزیوم به مدت ربع ساعت
درمان پزشکی
در صورتی که التهاب پاشنه از طریق درمان‌های خانگی، گیاهی یا سنتی بهبود نیابد، لازم است به پزشک متخصص مراجعه کنید. در درمان التهاب پاشنه از طریق روش پزشکی معمول راه‌های زیر در نظر گرفته می‌شود:
-
فیزیوتراپی در صورت تشخیص چسبنده شدن بافت‌های نرم و ایجاد التهاب در ساق پا
-
تزریق (کاهش تورم و درد) و داروهای مسکن (صرفاً جهت تسکین درد تاثیری در درمان آن ندارد)
-
به کار بردن کفش‌های مخصوص برای کاهش فشار وارد شده بر روی پاشنه
-
ورزش و حرکات کششی بنا به تجویز پزشک
-
جراحی در صورت تشخیص خار پاشنه، پارگی آشیل یا شکستگی
ورم پاشنه پا از جمله بیماری‌هایی است که با رعایت یک سری اصول می‌توانید به راحتی از بروز آن جلوگیری کنید. از جمله عواملی که تأثیر شایان توجهی در جلوگیری از ایجاد التهاب پاشنه دارد موارد زیر است:
-
متعادل نگه داشتن وزن خود
-
استفاده متناوب و استاندارد از ویتامین دی
-
حرکات کششی و ورزشی جهت کشش متناسب و استاندارد تاندون و کف پا
-
ماساژ دادن کف پاها بعد از انجام تمرینات وزشی سنگین
-
مراجعه به موقع به پزشک در صورت مشاهده علائم هشداردهنده
-
استراحت کافی به‌محض احساس خستگی یا انجام فعالیت‌های سنگین
-
رژیم غذایی سالم و حاوی انواع ویتامین از جمله بی و دی
همان‌طور که در مباحث قبل اشاره کردیم، التهاب رباط پاشنه یکی از بیماری‌های رایج است که به راحتی قابل درمان خواهد بود. پس به‌محض به مشاهده نشانه‌های زیر بهتر است که به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید:
-
ادامه داشتن درد بیش از یک هفته
-
شدیدتر شدن التهاب یا درد به راه رفتن یا حرکت
-
بهبود نیافتن التهاب در نتیجه مصرف مسکن‌ها
-
احساس تب، مشاهده قرمزی، کبودی و یا ورم در پاشنه
-
عدم توان در خم کردن پا و درد توأم با بی‌حسی
-
احساس درد حتی در مواقع عدم حرکت
-
داشتن بیماری‌های خطرناک دیگری همچون دیابت
ورم پاشنه پا چیست؟
-
همان‌گونه که در مباحث بالا توضیح داده شد التهاب رباط پاشنه درد موضعی است که در ناحیه مچ، کف و پاشنه پا بروز می‌کند. این درد می‌تواند نشانه از بروز بیماری‌های دیگری باشد که در مقاله به تفصیل تشریح شدند.
آیا التهاب رباط پاشنه خطرناک است؟
-
بله، در صورتی که از طریق استراحت و درمان‌های سنتی و خانگی برطرف نشود احتمال دارد ناشی از یک بیماری دیگر باشد بنابراین لازم در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
چه افرادی در معرض ابتلا به التهاب پاشنه استخوان پا هستند؟
-
همه افراد اعم از پیر، جوان، کودک ( 5 سال به بالا) در شرایطی که به صورت پیوسته و مداوم در حال انجام حرکات و فعالیت‌های سنگین (به طور مستقیم تحت فشار قرار دادن پاشنه، تاندون‌ها و استخوان ناحیه ساق و مچ) نظیر انواع ورزش‌ها نیازمند دویدن و حرکات تند در خطر ابتلا به این بیماری هستند.
سخن پایانی
التهاب پاشنه پا اگرچه ممکن است در ابتدا تنها با اندکی درد یا سوزش همراه باشد، اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند به مرحله‌ای برسد که راه رفتن را مختل کند. درد ناشی از التهاب در این ناحیه، گاهی به‌قدری شدید می‌شود که فرد حتی در حالت استراحت نیز احساس ناراحتی دارد. چنین وضعیتی نه‌تنها زندگی روزمره را دشوار می‌کند، بلکه به مرور می‌تواند ساختار عضلات و تاندون‌های پا را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
در کلینیک تخصصی ما، تیمی از پزشکان و دکتر فوق تخصص درد پاشنه با بهره‌گیری از جدیدترین روش‌های تشخیص و درمان، آماده‌اند تا به شما در کاهش این التهاب مزمن کمک کنند.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان از این درد مزمن رنج می‌برید، زمان آن رسیده که جدی‌تر به آن توجه کنید. گام اول شناخت دقیق علل است و گام دوم، انتخاب درمانی مناسب تحت نظر متخصص. این مقاله راهنمایی جامع برای اقدام مؤثر و آگاهانه است؛ فرصتی برای بازگشت به تحرک، راحتی و زندگی بدون درد.
چند مترادف مناسب
-
ورم پاشنه پا
-
التهاب رباط پاشنه
-
درد ناشی از التهاب پاشنه
-
التهاب فاشیای کف پا
-
تورم و سوزش پاشنه پا
-
التهاب عضلات پاشنه
-
تحریک‌پذیری بافت پاشنه