داغی انگشتان پا، احساس گرما یا سوزش در پا است. این احساس نسبتاً رایج اغلب در شب رخ می‌دهد و از خفیف تا شدید متغیر است. سوزش پا می‌تواند علامت هشداردهنده یک بیماری جدی‌تری مانند آسیب‌های اعصاب محیطی یا نوروپاتی‌های محیطی که معروف‌ترین آن دیابت و سوء مصرف الکل است، سوءتغذیه برخی از ویتامین‌ها مثل B12 و حتی مشکلات دیسک هم باشد. هرکدام از این بیماری‌ها می‌توانند باعث ایجاد تغییرات حسی در انگشتان پا شوند؛ بنابراین اگر احساس داغی انگشتان پا یا علائمی شبیه به آن مانند سوزش با گذشت زمان ادامه یافت یا بدتر شد، دراسرع‌وقت برای تعیین علت به دکتر متخصص انگشتان پا مراجعه کنید.
سندرم گریرسون-گوپالان یا سندرم سوزش پا یک وضعیت پزشکی است با مجموعه‌ای از علائم که مهم‌ترین آن‌ها احساس داغ شدن و درد در پاها است. احساس سوزش و داغی انگشتان پا ممکن است در شب شدیدتر شود و در طول روز کمی تسکین پیدا کند. معمولاً گرما و درد در کف پا احساس می‌شود، ولی ممکن است به مچ پا، بالای پا و حتی ساق پا نیز گسترش یابد.
دلایل مختلفی برای گرم‌شدن پا وجود دارد، از جمله:
1. کمبود ویتامین و مواد مغذی: اعصاب برای عملکرد صحیح نیازمند مواد مغذی خاصی هستند. اگر بدن نتواند مواد مغذی را جذب کند، خطر آسیب عصبی و داغی انگشتان پا افزایش می‌یابد. کمبود فولات، ویتامین B6 و ویتامین B-12 می‌تواند به نوروپاتی کمک کند.
2. نوروپاتی دیابتی: نوروپاتی دیابتی را می‌توان به‌عنوان یکی از شایع‌ترین علل داغی انگشتان پا دانست. یکی از عوارض دیابت نوع ۱ و نوع ۲ آسیب به اعصاب محیطی بدن، به‌ویژه اعصاب حسی پاها است. این اعصاب آسیب‌دیده، بیش فعال و حساس به لمس شده و حتی در غیاب زخم نیز سیگنال‌های درد را به مغز ارسال می‌کنند. همراه با احساس داغی انگشتان پا، علائم شامل درد، گزگز و بی‌حسی در بازوها، دست‌ها و پاها می‌شود.
3. بارداری: زنان باردار ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی که دمای بدن را افزایش می‌دهد، دچار احساس داغی انگشتان پا شوند. همچنین ممکن است افزایش فشار روی پاها به دلیل افزایش وزن طبیعی نیز در گرم‌شدن پا در دوران بارداری نقش داشته باشد.
4. یائسگی: تغییرات هورمونی که در هنگام یائسگی رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به افزایش دمای بدن و داغ شدن پاها شود. زنان اغلب در سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی یائسه می‌شوند.
5. مشکلات دیسک: یک سری اعصاب نخاعی از قسمت تحتانی ستون فقرات به سمت پاهای شما حرکت می‌کنند. هنگامی که ریشه‌های عصبی (بخشی از عصب در هنگام خروج از ستون فقرات) این اعصاب نخاعی تحریک یا فشرده شوند، می‌توانند باعث تغییرات حسی یا گرم‌شدن انگشتان پا شود. مشکلاتی نظیر ساییدگی و یا فتق دیسک می‌توانند باعث شوند اعصابی که به پاهای شما منتهی می‌شوند هنگام خروج از ستون فقرات فشرده شوند.
6. پای ورزشکار: این یک عفونت قارچی است که معمولاً ابتدا به‌صورت بثورات بین انگشتان پا مشاهده می‌شود. این بثورات می‌تواند باعث احساس خارش، سوزش و داغی انگشتان پا و کف پا شود. به‌طورکلی محیط‌های مرطوب ازجمله کفش‌ها و جوراب‌های مرطوب، مکان مناسبی برای رشد و گسترش قارچ‌ها هستند. درمان سریع این عفونت ضروری است زیرا امکان سرایت به سایر نقاط بدن و همچنین به افراد دیگر را دارد.
7. قرارگرفتن در معرض فلزات سنگین: قرارگرفتن در معرض فلزات سنگین مانند آرسنیک، سرب یا جیوه می‌تواند باعث احساس سوزش و گرما در پاها و دست‌ها شود. اگر سطح این مواد در بدن تجمع پیدا کند، می‌تواند به سطوح سمی برسد و شروع به تداخل در عملکرد عصبی کند.
8. شیمی‌درمانی: شیمی‌درمانی که برای درمان سرطان استفاده می‌شود، سلول‌های درحال‌رشد سریع بدن را از بین می‌برد. با این‌حال، می‌تواند منجر به آسیب عصبی و علائم مرتبط با سوزش و گزگز پا و دست شود.
9. بیماری شارکو ماری توث: (CMT) در برخی افراد، این شکل از نوروپاتی ارثی می‌تواند منجر به داغ شدن یا سوزن‌سوزن شدن پا شود. این یک اختلال ژنتیکی است که بر رشته‌های عصبی حسی تأثیر می‌گذارد و از این رو باعث ایجاد احساس داغی انگشتان پا می‌شود و به مرور زمان آسیب بیشتر می‌شود.
10. Charcot-Marie-Tooth عضلات و اعصاب اندام‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و در نتیجه باعث ضعف غیرطبیعی و بلند شدن قوس‌های پا می‌شود. فشارهای غیرعادی روی پاها می‌تواند مستعد شکستگی‌های استرسی باشد و اغلب این افراد برای عملکرد صحیح به بریس نیاز دارند.
11. بیماری مزمن کلیوی: این بیماری که به‌عنوان اورمی شناخته می‌شود، ناشی از آسیب به کلیه‌ها است. در این وضعیت، اندام‌ها دیگر نمی‌توانند از طریق ادرار، سموم را از بدن خارج کنند. باگذشت زمان، تجمع سموم می‌تواند باعث نوروپاتی شود که
منجر به احساس سوزش یا داغی انگشتان پا می‌شود.
12. کم‌کاری تیروئید: سطح پایین هورمون تیروئید (وضعیتی که به‌عنوان کم‌کاری تیروئید شناخته می‌شود) می‌تواند منجر به داغی، گزگز، بی‌حسی یا درد در پاها، بازوها یا دست‌ها شود. این احساسات به این دلیل اتفاق می‌افتند که سطوح پایین هورمون‌های تیروئید بدن منجر به آسیب عصبی می‌شود.
13. بعد از جراحی چاقی: برخی از افراد چند هفته پس از جراحی چاقی احساس سوزش در پاهای خود می‌کنند. این می‌تواند نتیجه سوء جذب ویتامین B پس از بای‌پس معده باشد.
14. اچ‌آی‌وی/ ایدز: یکی از علائم ایدز در مراحل پایانی، نوروپاتی محیطی و سوزش یا داغی انگشتان پا است. تخمین زده می‌شود که آسیب به اعصاب تقریباً یک‌سوم افراد مبتلا به HIV را تحت‌تأثیر قرار دهد. گاهی اوقات احساس سوزش در پاها می‌تواند جزء عوارض جانبی داروهای خاص تجویزشده برای درمان ایدز (از جمله مهارکننده‌های نوکلئوزیدی معکوس ترانس کریپتاز) باشد.
15. سوءمصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل، می‌تواند منجر به آسیب عصبی در پاها و سایر قسمت‌های بدن شود، وضعیتی که به‌عنوان نوروپاتی الکلی شناخته می‌شود.
این آسیب عصبی به دلیل تداخل الکل با توانایی بدن برای جذب و استفاده از برخی مواد مغذی که برای عملکرد صحیح اعصاب حیاتی هستند، اتفاق می‌افتد. همچنین به این دلیل است که الکل برای اعصاب سمی است.
16. سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS): CRPSیک اصطلاح گسترده است که درد و التهابی را که به دنبال آسیب به بازو یا پای فرد ایجاد می‌شود، توصیف می‌کند. علل شایع CRPS شامل شکستگی، جراحی و رگ‌به‌رگ شدن است. علائم عبارت‌اند از مفاصل سفت، ازبین‌رفتن یا رشد بیش از حد استخوان، تغییر در بافت پوست و تورم اندام آسیب‌دیده.
17. سندرم گیلن‌باره(GBS):سندرم گیلن‌باره زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن به سیستم عصبی محیطی حمله می‌کند. علائم شامل درجات مختلفی از بی‌حسی، گزگز، ضعف و داغی انگشتان پا است و می‌تواند تنه و بازوها را نیز درگیر کند. GBS یک اختلال نادر است که از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر ۱ نفر را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
18. سندرم تونل تارسال: سندرم تونل تارسال شبیه به سندرم تونل کارپال مچ دست است اما در مچ پا رخ می‌دهد. این سندرم در نتیجه فشرده شدن و آسیب به عصب در داخل مچ پا اتفاق می‌افتد. البته ممکن است قوزک داخلی و ساق پاها را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد. معمولاً با احساس سوزن‌سوزن شدن، سوزش یا داغی انگشتان پا همراه است.
ممکن است بین استخوان‌های پایه انگشتان پا، نوروم مورتون بافت عصبی ضخیم شده و باعث درد شود. معمولاً کفش‌های خیلی تنگ باعث ایجاد این نوع نوروما می‌شوند، ولی ممکن است ناشی از آسیب‌های ورزشی، استرس و موقعیت یا حرکت غیرطبیعی پا نیز باشد.
19. اریترومالژی: اریترومالژیا یک بیماری نادر است که عمدتاً پاها را درگیر می‌کند. می‌تواند منجر به درد شدید، سوزش، افزایش دمای پوست و قرمزی قابل‌مشاهده (اریتم) انگشتان پا و کف پا شود. علائم می‌تواند دوره‌ای یا به طور مداوم رخ دهد. همچنین ممکن است دست‌ها را نیز درگیر کند. علت دقیق آن هنوز مشخص نیست.
20. واسکولیت: این بیماری که با التهاب رگ‌های خونی مشخص می‌شود، می‌تواند باعث درد و گزگز و حرارت در پاها شود زیرا خون نمی‌تواند آزادانه به اندام‌ها جریان یابد. همچنین ممکن است باعث آسیب به بافت نیز شود.
21. سارکوئیدوز: در این شرایط التهابی، گروه‌های کوچکی از سلول‌های التهابی - به نام گرانولوما - در بدن رشد می‌کنند. اگر پوست یا سیستم عصبی تحت‌تأثیر قرار گیرد، ممکن است پاها بسوزند یا احساس گرما کنند.
22. عوامل سبک زندگی: کفش نامناسب و ایستادن یا راه‌رفتن برای مدت طولانی، به‌خصوص در دمای گرم، می‌تواند منجر به سوزش یا داغی انگشتان پا شود.
درصورت مشاهده علائم زیر به دنبال درمان فوری پزشکی باشید:
♦ احساس گرما یا سوزش در پاها به طور ناگهانی ایجاد می‌شود.
♦ احساس سوزش پاها گسترش می‌یابد.
♦ داغ شدن پا یا هر علامت دیگری که در اثر قرارگرفتن در معرض سموم ایجاد می‌شود.
♦ هیچ حسی در انگشتان پا وجود ندارد.
افرادی که داغ شدن پاهایشان شدید است یا به طور مداوم دچار داغی انگشتان پا هستند و یا با علائم دیگری همراه است، باید دراسرع‌وقت به پزشک مراجعه کنند تا علت اصلی را مشخص کند. زمانی که علت این علائم، آسیب عصبی باشد، به درمان فوری برای جلوگیری از پیشرفت نوروپاتی نیاز است.
یک مشکل غیرعادی پا در طول همه‌گیری کووید -۱۹ پدیدار شد و توجه متخصصان پا، پزشکان و دانشمندان را به خود جلب کرد. برخی از افرادی که به این ویروس آلوده می‌شوند، دچار بیماری می‌شوند که به نام کووید انگشت پا شناخته می‌شود.
ممکن است از شنیدن این موضوع متعجب شوید. به‌هرحال، همان‌طور که سازمان بهداشت جهانی به‌وضوح بیان می‌کند، کرونا در درجه اول با علائم بیماری تنفسی مانند سرفه مرتبط است. بااین‌حال، تحقیقات علمی منتشر شده نشان می‌دهد ارتباط محکمی بین سوزش کف پا و کرونا وجود دارد که منجر به ایجاد کووید انگشت پا می‌شود.
انگشت کووید می‌تواند یک یا چند انگشت شما را تحت‌تأثیر قرار دهد. علائم کووید انگشت پا شامل:
♦ التهاب یا داغی انگشتان پا
♦ تغییر رنگ پوست - قسمتی از انگشت پا یا تمام آن قرمز، بنفش یا مایل به آبی می‌شود و ممکن است کبود به نظر برسد.
♦ احساس سوزش
♦ خارش
♦ نواحی ناهموار، توده‌ها و تاول‌ها (ممکن است چرک وجود داشته باشد)
♦ درد و حساسیت
یافته‌ها درمورد ارتباط سوزش کف پا و کرونا، بر اساس آزمایش‌های پوستی و خونی، نشان می‌دهند که کووید انگشت پا زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی به‌سرعت و به‌شدت به ویروس پاسخ می‌دهد (سیستم ایمنی افراد جوان اغلب این‌گونه رفتار می‌کند). این توسط خود COVID-19 ایجاد نمی‌شود. اگرچه این عارضه در نهایت به‌خودی‌خود از بین می‌رود، برخی از افراد برای ماه‌ها آن را دارند.
از آنجایی‌که هیچ آزمایشی برای اندازه‌گیری عینی شدت درد، سوزش یا داغی انگشتان پا وجود ندارد، پزشک سعی می‌کند از روش‌های زیر علت اصلی علائم را تعیین کند.
1) معاینة جسمی: پزشک از شما در مورد سابقه پزشکی شما، از جمله علائم فیزیکی که دارید و داروهایی که مصرف می‌کنید، می‌پرسد. او واکنش‌های عصبی شما را آزمایش می‌کند و پاهای شما را برای علائم آسیب، عفونت یا سایر مشکلات بررسی می‌کند.
2) آزمایش خون: ممکن است آزمایش‌هایی برای اندازه‌گیری سطح گلوکز خون یا غربالگری کمبودهای تغذیه‌ای یا اختلالات غدد درون‌ریز تجویز شود. ممکن است علاوه بر شمارش کامل خون، سایر کارهای آزمایشگاهی شامل الکترولیت‌های سرم و ادرار (سطوح ویتامین B و کلرید، منیزیم، سدیم، پتاسیم) نیز انجام شود.
3) تست‌های عملکرد عصبی: ممکن است آزمایش‌های الکترودیاگنوستیک، در صورت مشکوک شدن به آسیب عصبی به‌عنوان علت داغی انگشتان پا، تجویز شود:
♦ تست سرعت هدایت عصبی: برای ارزیابی سرعت حرکت تکانه‌های الکتریکی در طول یک عصب، این آزمایش را انجام می‌دهند. همچنین کاربرد دیگر این تست، نشان دادن تمایز بین اختلالات عصبی واقعی و شرایطی که در آن، عضلات تحت‌تأثیر آسیب عصبی قرار می‌گیرند، است. الکترودهای تخت در امتداد مسیر عصبی روی پوست قرار می‌گیرند و جریانی با شدت کم اعمال می‌شود.
♦ الکترومیوگرافی: این تست برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی یک عضله و مشاهده واکنش عضله به تحریک عصبی انجام می‌شود. با وارد کردن یک سوزن بسیار نازک از طریق پوست به ماهیچه، فعالیت عضله را در حین انقباض و شل شدن اندازه‌گیری می‌کنند. برای تعیین علت درد، بی‌حسی، گزگز یا داغی انگشتان پا انجام می‌شود.
پس از تشخیص، هدف اصلی درمان بر جلوگیری از آسیب بیشتر به اعصاب خواهد بود. در بسیاری از موارد، درمان بیماری زمینه‌ای یا رسیدگی به علائم احتمالاً احساس سوزش و داغی انگشتان پا را کنترل می‌کند. درمان سوزش انگشتان پا بستگی به علل یا شرایط زمینه‌ای دارد و می‌تواند شامل:
1) مراقبت از خود با روش‌های زیر:
♦ حداقل به مدت ۱۵دقیقه پاهای خود را در آب خنک خیس کنید. این ممکن است باعث تسکین موقت شود. آب خیلی سرد توصیه نمی‌شود.
♦ از قراردادن پا در معرض گرما خودداری کنید.
♦ پاهای خود را بالا بیاورید.
♦ در طول روز کفش راحت بپوشید.
♦ ژل‌های مناسب گردش خون را برای استفاده در کفش‌های خود تهیه کنید.
♦ از مسکن‌های بدون نسخه برای تسکین سوزش یا ناراحتی استفاده کنید. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، کتوپروفن یا ناپروکسن ممکن است به طور موقت درد و التهاب را کاهش دهند.
♦ از کرم‌ها و پمادهای موضعی بدون نسخه حاوی کپسایسین که برای تسکین درد و التهاب ناشی از داغی انگشتان پا مفید هستند، استفاده کنید. کرم‌ها، لوسیون‌ها، اسپری‌ها یا پودرهای ضدقارچ موضعی می‌تواند برای درمان پای ورزشکار استفاده شوند.
2) داروهای تجویزی برای درمان سوزش انگشتان پا شامل:
♦ انسولین یا داروهای خوراکی کاهنده قند خون می‌توانند سطح گلوکز خون را در افراد مبتلا به دیابت کنترل کنند.
♦ مکمل‌های غذایی: بسته به علت داغ شدن پای شما، مکمل ها ممکن است بتوانند به درمان بیماری زمینه‌ای یا کاهش علائم آسیب عصبی کمک کنند.
♦ داروهای ضد درد: داروهایی مانند داروهای مخدر یا غیر مخدر خوراکی یا موضعی ممکن است برای تسکین درد تجویز شوند. کرم‌های موضعی، لوسیون‌ها، اسپری‌ها یا تکه‌های حاوی لیدوکائین ممکن است ناراحتی ناشی از داغی انگشتان پا را کاهش دهند.
♦ داروهای ضدافسردگی: داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای و سایرین ممکن است به درد مزمن مرتبط با نوروپاتی کمک کنند.
♦ داروهای ضدتشنج: گاباپنتین، کاربامازپین، پره گابالین و دیگران ممکن است برای درمان درد مزمن استفاده شوند.
♦ داروهای ضدقارچ: داروهای خوراکی ممکن است برای عفونت‌های مقاوم به محصولات موضعی استفاده شوند.
3) تغییر سبک زندگی
تعدادی از شرایطی که باعث داغی انگشتان پا می‌شوند ممکن است با عادات روزانه مرتبط باشند. با حذف عادات اشتباه و تغییر در برنامه روزانه می‌توانید به بهبود تدریجی علائم داغ شدن پا کمک کنید. برخی از تغییرات سبک زندگی که ممکن است به شما کمک کند عبارت‌اند از:
♦ خوردن یک رژیم غذایی متعادل
♦ پیاده‌روی منظم
♦ ترک سیگار
♦ اجتناب از مصرف الکل
4) درمان‌های تحریک عصبی می‌توانند علائم ناشی از آسیب عصبی مانند سوزن‌سوزن شدن، درد، سوزش و داغی انگشتان پا را برطرف کنند.
یک تکنیک رایج برای تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست این است که با استفاده از الکترودها، جریان الکتریکی خفیفی به ناحیه آسیب‌دیده می‌رسانند.
سایر درمان‌های تحریک عصبی عبارت‌اند از:
♦ درمان میدان مغناطیسی
♦ لیزردرمانی
♦ نوردرمانی
5) عمل جراحي: در مواردی که به داروها یا اشکال محافظه‌کارانه‌تر درمان پاسخ نمی‌دهند، ممکن است جراحی ارتوپدی برای درمان سوزش انگشتان پا ضروری باشد.
تعدادی از روش‌ها ازجمله موارد زیر به‌عنوان روش‌های درمان سوزش انگشتان پا در طب سنتی مطرح هستند درحالی‌که این روش‌ها تنها به تسکین سوزش و داغی انگشتان پا کمک می‌کنند و برای درمان این مشکل حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
زنجبیل: روغن زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی است و ممکن است یک درمان مؤثر برای داغی انگشتان پا باشد. بسیاری از روغن‌های زنجبیل به‌صورت OTC در دسترس هستند. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که عصاره زنجبیل ممکن است یک درمان مؤثر در برابر نوروپاتی دیابتی باشد.
روغن ماهی: روغن ماهی با دارابودن خواص ضدالتهابی، برای کاهش درد و ناراحتی مفید است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که روغن ماهی می‌تواند پیشرفت را کاهش دهد و حتی نوروپاتی دیابتی را معکوس کند. مکمل‌های روغن ماهی بدون نسخه (OTC) در دسترس هستند. میزان مصرف مجاز آن، روزانه بین ۲۴۰۰ تا ۵۴۰۰ میلی‌گرم است.
سرکه سیب: سرکه سیب می‌تواند با باکتری‌ها، قارچ‌ها و سایر میکروب‌های مضر مبارزه کند. خیساندن پاها در حمام پا حاوی آب گرم و سرکه سیب ممکن است یک راه مؤثر برای درمان پای ورزشکاران باشد. با این‌حال، هیچ مدرک علمی منبع معتبری وجود ندارد که ثابت کند این درمان چقدر ممکن است موثر باشد.
نمک اپسوم: نمک اپسوم یک ترکیب طبیعی است که حاوی سولفات منیزیم است. کاربردهای مختلفی دارد از جمله:
♦ کاهش التهاب
♦ کاهش علائم بیماری پای ورزشکار
♦ رفع یبوست
♦ لایه‌برداری پوست
پاهای خود را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در مخلوط نمک اپسوم و آب گرم خیس کنید. البته یک فرد مبتلا به دیابت باید قبل از استفاده از حمام نمک اپسوم با پزشک خود مشورت کند زیرا نمک اپسوم ممکن است خطر آسیب پا را در افراد مبتلا به دیابت افزایش دهد.
ماساژ پا: ماساژ می‌تواند جریان خون را در ناحیه‌ای از بدن افزایش دهد؛ بنابراین، اگر فردی از داغی انگشتان پا رنج می‌برد، می‌تواند پاهای خود را با مخلوط روغن بابونه و روغن زیتون یا روغن زنجبیل که خاصیت ضدالتهابی دارند، ماساژ دهد تا گردش خون و جریان خون را در مناطقی که به آن نیاز دارند، بهبود بخشد. این می‌تواند به درمان برخی از علائم سوزش انگشتان پا کمک کند.
داغ شدن پاها می‌تواند چیزی بیش از یک ناراحتی صرف باشد، به‌خصوص اگر شما را در شب بیدار کنند. شرایط زیادی وجود دارد که می‌تواند باعث این نوع آسیب شود، از جمله نوروپاتی دیابتی، ضربه یا جراحات فیزیکی، سندرم تونل تارسال، بیماری‌های خودایمنی و برخی عفونت‌ها که تأخیر در درمان هریک می‌تواند باعث آسیب بیشتر یا عوارض ناگوار شود.
اگر احساس داغی انگشتان پا دارید، پیشنهاد می‌شود دراسرع‌وقت به پزشک مراجعه کنید. متخصصان حاذق و باتجربه مجموعه ما می‌توانند با تشخیص صحیح علت درد به یافتن درمان مناسب برای شما کمک کنند.