درد ناشی از مشکلات کف پا شایع ترین علت مراجعه بیماران به کلینیک تخصصی ارتوپدی و دکتر متخصص ارتوپد کف پا می باشد. در کلینیک ها، پزشکان متخصص کف پا با روش های خاص، درد های مفصلی و عارضه های استخوانی بیماران را باروش های غیرتهاجمی درمان می نمایند. یعنی در مراحل اولیه بدون استفاده از جراحی با مراجعه منظم به متخصص کف پا یا دکتر کف پا درد ها و مشکلات مفصلی و استخوانی درمان می گردد.
یکی از دلایل مراجعه به متخصص زیر پا شناسایی علت درد کف پا و انگشتان و تشخیص درست این علل و اتخاذ رویکردهای درمانی مناسب است.
علاوه بر مشکلات مفصلی و استخوانی، ناتوانی های حرکتی و آسیب های ورزشی نیز توسط متخصص کف پا درمان می شود. درد زیر پا در اثر عوامل مختلفی ایجاد می شود. انحنای زیر پا کنترل توزیع فشار در ناحیه زیر پا هنگام انجام فعالیت را بر عهده دارد.
در صورت بروز مشکل در انحنای کف پا یا بافت های نرم اطراف آن، ممکن است درد در همه نقاط پا ایجاد شود. درد زیر پا هنگام ایستادن یا راه رفتن های طولانی ایجاد می شود. در برخی موارد ممکن است درد زیر پا در مدت کوتاهی بهبود پیدا کند.
اما در مواردی که آسیب جدی باشد باید به متخصص کف پا در کلینیک های تخصصی مراجعه شود تا پس از بررسی علت از روش های مختلفی برای درمان درد زیر پا تجویز نماید. در ادامه به مشکلات زیر پا و شیوه های درمانی آن ها می پردازیم.
قوس زیر پا سبب می شود که قسمت داخلی زیر پا، انحنایی به سمت داخل داشته باشد. قوس زیر پا سبب جذب فشارهای وارد شده به پا، ثبات بدن در هنگام ایستادن و راه رفتن می شود. علت درد کف پا و انگشتان می‌تواند در اثر عوامل مختلف از جمله وارد شدن ضربه، کشیدگی رباط، کشیدگی عضله و تاندون بروز کند.
دکتر متخصص ارتوپد کف پا در کلینیک های تخصصی ارتوپدی مورد بررسی قرار گرفته تا علت اصلی درد تشخیص داده شود و بر مبنای آن، درمان صحیح صورت گیرد. در ادامه به علت های شایع درد زیر پا می پردازیم.
♦ ورم زیر پا
در صورتی که فرد در قسمت کف به سمت پاشنه پا درد شدید احساس کند، ممکن است دچار یک مشکل شایع به نام ورم زیر پا شده باشد. رباط های زیر پا ممکن است دچار سایش و پارگی شوند. فشار زیاد بر روی پا ها نیز سبب صدمه یا پارگی این رباط ها می گردد. در نتیجه زیر پا ملتهب و درد و سفتی در پاشنه پا را به همراه خواهد داشت.
♦ فاسیای زیر پا
علت درد کف پا و انگشتان می‌تواند التهاب فاسیای زیر پا باشد. این بیماری سبب ایجاد درد در زیر پاشنه می گردد. فاسیای زیر پا یک رباط ضخیم است که پاشنه را به جلوی پا متصل می نماید. فاسیا سبب حفظ قوس پا شده و در راه رفتن به فرد کمک خواهد کرد. التهاب فاسیای زیر پا از رایج ترین مشکلات ارتوپدی از دید متخصص کف پا است. رباط فاسیای زیر پا با گذشت زمان دچار فرسودگی های بسیاری می‌شود.
در صورت وارد شدن فشار زیاد بر پا به رباط آسیب وارد شده و یا منجر به پارگی آن می شود. التهاب فاسیای پلانتار، سبب درد و سختی پاشنه پا ایجاد می شود و برای درمان و جلوگیری از صدمات دیگر، باید به پزشک متخصص کف پا مراجعه شود. درد فاسئیت زیر پا معمولا در صبح شدیدتر بوده و ممکن است با ایستادن های طولانی مدت یا راه رفتن بیش از حد تحریک شود.
فاسئیت زیر پا یکی از علل ایجاد درد های زیر پا می باشد. معمولا این وضعیت پس از انجام فعالیت ها یا استراحت طولانی رخ داده و سبب ایجاد درد زیر پا خواهد شد. عارضه فیبروماتوز زیر پا یک مشکل در ارتباط با فاسیای زیر پا می باشد که می تواند سبب ایجاد درد شود.
این عارضه زمانی رخ می دهد که یک برآمدگی در ناحیه فاسیای زیر پا ایجاد شده باشد که به دلیل وارد شدن فشار به زیر پا سبب ایجاد درد در هنگام راه رفتن می گردد.
♦ خار پاشنه
دیگر علت درد کف پا و انگشتان خارپاشنه است. زائده های استخوانی غیرطبیعی کف پاشنه پا خار پاشنه نام دارد. خار پاشنه از دید متخصص کف پا در اثر پوشیدن کفش نامناسب، حالت اندامی یا راه رفتن غیرطبیعی ایجاد می شود. افراد دارای زیر پای صاف یا قوس زیاد زیر پا بیش از سایر افراد مستعد ابتلا به خار پاشنه دردناک می باشند.
♦ شکستگی پاشنه
این مشکل معمولا در اثر آسیب دیدگی ناشی از تحمل ضربه شدید مانند تصادف یا سقوط از بلندی و زمین خوردن رخ می دهد. استخوان پاشنه علاوه بر شکستن، خرد نیز می گردد. درد پاشنه، کبودی، ورم یا مشکل در راه رفتن از علائم اصلی شکستگی پاشنه از دید متخصص کف پا می باشند.
در این حالت ممکن است شکستگی استخوان بسیار کوچک بوده اما با درد زیادی همراه باشد. شکستگی ناشی از فشار استخوان های زیر پا سبب ایجاد درد خفیف تا شدید در زیر پا می گردند.
♦ پارگی فاشیا پلانتار
پارگی فاشیا در زیر پا سبب ایجاد درد زیر پا شده که در طی فعالیت بدنی تشدید می گردد. معمولا افرادی که در ناحیه فاشیای زیر پای دچار پارگی می شوند، در ناحیه پاشنه پا دچار درد می شوند. در صورتی که پزشک تشخیص دهد فاشیای زیر پا پاره یا کشیده شده است، ممکن است نیاز به جراحی توسط متخصص کف پا باشد یا از گچ برای بی‌حرکت ماندن پا استفاده نماید.
♦ زیر پای صاف
بسیاری از افراد از بدو تولد با كف پای صاف (قوس های افتاده) روبه‌رو هستند. این مشکل با قوس بسیار کم در پا مشخص شده و منجر به برخورد بیشتر زیر پا به زمین می گردد. در برخی موارد پس از تولد و به مرور زمان در صورت آسیب دیدگی یا کشیدگی تاندون های قوس پا ممکن است فرد به این عارضه مبتلا شود.
افراد مبتلا به زیر پای صاف در هنگام دویدن، راه رفتن و پریدن، در ناحیه پاشنه و قوس زیر پا دچار درد شدیدی می شوند. در اثر این مشکل، زیر پا در حالت ایستادن، پیاده روی و سایر فعالیت ها در تماس با کف یا سطح زمین می باشد.
در صورتی که فقط یک پا تحت تاثیر قرار باشد این مشکل به عنوان صافی کف پای یک طرفه و هنگامی که هر دو پا درگیر باشند، وضعیت دو طرفه نام دارد. در افراد دارای زیر پای صاف، استفاده از کفی طبی بسیار کمک کننده خواهد بود.
صافی زیر پا سبب ایجاد درد و مشکلات دیگری شده که با استفاده از کفی کفش طبی، پوشیدن کفش مخصوص، استراحت، کمپرس یخ، استفاده از عصا یا بریس قابل درمان است. اما در برخی موارد متخصص جراحی کف پا یا متخصص کف پا اقدام به جراحی می نماید.
♦ قوس زياد كف پا
مشکل قوس زیاد زیر پا یا پای سوپینت از ناهنجاری های شایع در پا بوده که می تواند منجر به درد زیر پا گردد. این مشکل به دلیل عدم توانایی صاف شدن زیر پا در هنگام تحمل وزن مشخص شده و سبب ایجاد درد در قوس پا و همچنین مچ پا و ساق پا خواهد شد.
در برخی موارد، ابتلا به قوس زیاد زیر پا از بدو تولد وجود داشته و یا می تواند ناشی از مواردی مانند سکته مغزی، آرتریت روماتوئید، دیابت و فلج مغزی نیز ایجاد شود. قوس زیاد زیر پا علاوه بر درد، سبب ایجاد پینه، درد و التهاب تاندون پاشنه آشیل و متاتارسالژی می گردد.
♦ سندرم تونل تارسال
سندرم تونل تارسال نوعی بیماری در پا بوده که سبب فشرده سازی عصب درشت نی می گردد. این عصب از میان تونل تارس در مچ‌پا عبور خواهد کرد. از آن جایی که سندرم تونل تارسال سبب درد و سوزن سوزن شدن در زیر پا، پاشنه پا و می شود، اما در برخی موارد نیز سبب ایجاد احساس سوزش در قوس زیر پا شده و تا زانو گسترش می یابد.
♦ آسیب در پا
در برخی موارد آسیب دیدگی پا مانند پیچ خوردگی، شکستگی استخوان و کوفتگی سبب ایجاد درد زیر پا می شود. چنان چه دچار آسیب دیدگی پا و درد قوس زیر پا شوید، برای تشخیص مشکل پیچ خوردگی، کوفتگی یا شکستگی استخوان پا باید به دکتر متخصص ارتوپد کف پا مراجعه نمایید.
♦ نوروم مورتون
نوروم مورتون سبب ضخیم شدن بافت اطراف عصب های بین پایه های انگشتان پا می گردد. در این موارد بیمار از درد، حس عجیب یا بی‌حسی زیر پنجه پا رنج خواهد برد. این بیماری معمولا در اثر به پا کردن کفش پاشه بلند یا تنگ دچار ایجاد می شود.
♦ نوروما
از دید دکتر متخصص ارتوپد کف پا، نوروما به دلیل التهاب یا بزرگ شدن اعصاب دیجیتال یا انگشتی ایجاد می شود. نوروما شامل تورم عصب بوده و به طور معمول در اثر آسیب، فعاليت بیش از حد پا یا ضربه رخ می دهد. همه ی عواملی که سبب ایجاد متاتارسالژی می شوند، می توانند باعث ایجاد نوروم گردند.
این شامل فعالیت هایی مانند دویدن، پوشیدن کفش بدون پشتیبانی مناسب یا پوشیدن کفش خیلی پاشنه بلند می شود. افراد مبتلا به نوروم معمولا دچار بی‌حسی، گزگز و سوزش دو انگشت مجاور دچار می شوند. بیشترین قسمتی که دچار این مشکل می شود، ناحیه جلوی زیر پا می باشد. درمان نوروما توسط متخصص کف پا شامل تزریق کورتیزشون، ارتز و جراحی توسط متخصص جراحی کف پا خواهد بود.
♦ آرتروز
بیماری آرتروز سبب ایجاد درد، تورم و التهاب مفاصل می گردد. زمانی که آرتروز روی پا های فرد تاثیر بگذارد، معمولا برای جلوگیری از درد، فرد تلاش می‌کند سبک راه رفتن را اصلاح کرده و فشاری روی پای آسیب دیده وارد نشود. این کار سبب می شود فشار بی موردی روی قسمت های مختلف پا وارد و منجر به درد زیر پا گردد.
♦ فعاليت بیش از حد
در برخی موارد درد زیر پا فقط به دلیل فعاليت بیش از حد پا مانند پیاده روی، انجام حرکات تکراری پا برای مدت زمان زياد و ورزش کردن بیش از توانایی فردی رخ می دهد. ممکن است فعاليت بیش از حد سبب خستگی عضلات و تاندون ها و آسیب هایی مانند پارگی فاشیا شده كه در نهایت به درد قوس زیر پا منجر خواهند شد.
♦ کالوس، بونیونت یا همرتو
برخی از بیماری های نادر پا مانند کالوس، بونیونت، یا همرتو ممکن است سبب ایجاد درد در زیر پا گردند. هر یک از این عارضه ها می توانند در راه رفتن طبیعی فرد اختلال ایجاد کرده و همچنین فشاری ایجاد نمایند که سبب تحریک قوس زیر پا و سایر نواحی پا گردند.
برای تسکین درد ممکن است به ارتز نیاز باشد. در صورت استفاده از کفش های مناسب، در هر سه بیماری می توان میزان درد را کنترل کرد.
♦ کبود شدگی سنگی
کبودی عمیق در لایه چربی پاشنه یا زیر پا کبود شدگی سنگی نام دارد و درد حاصل از آن به طور خودبه‌خود از بین می رود. درد حاصل از آن طوری است که گویی بیمار روی سنگریزه راه می‌رود.
♦ متاتارسالژی (درد زیر پنجه)
استفاده از کفش نامناسب و انجام فعالیت های سنگین مانند دویدن یا پریدن سبب ایجاد درد زیر پا و بروز عارضه متاتارسالژی می شوند. به متاتارسالژی گاهی کبود شدگی سنگی نیز گفته می‌شود.
♦ سزاموئیدیت
دو استخوان در نزدیکی استخوان شست که تنها به وسیله تاندون به هم متصل می شوند را سزاموئید می گویند. التهاب و آسیب‌دیدگی در تاندون های اطراف این استخوان ها سبب ایجاد سزاموئیدیت شده که در میان دوندگان و رقاصان باله رواج زیادی دارد.
♦ التهاب آرنگ زیر پا
از دید متخصص کف پا التهاب آرنگ زیر پا متداول‌ترین علت درد زیر پا و پاشنه است و شیوه درمان این عارضه صرف نظر از محل درد یکسان می باشد. در صورت مزمن بودن این عارضه، مخلوطی از استروئید و داروی بی حسی موضعی جهت تسکین درد و کاهش التهاب تزریق خواهد شد.
♦ نقرس
نقرس نوعی از بیماری های التهابی مفاصل است که با درد انگشتان پا و معمولا انگشت شست همراه است.
♦ قوز شست پا (بونیون)
برجستگی استخوان در امتداد کناره زیر پا و نزدیک به انگشت شست پا را قوز شست پا یا بونیون می نامند که سبب بد شکلی مفصل انگشت خواهد شد. استفاده از کفش نا مناسب یا تنگ سبب بروز این مشکل می شود. احتمال بروز این مشکل با افزایش رفتن سن افزایش پیدا می کند. بیماران دارای قوز شست پا معمولا دچار مشکل انگشت چکشی نیز می باشند.
برای این که درد زیر پا به چه روشی درمان شود به علت ایجاد این درد بستگی خواهد داشت. در ادامه روش های درمان مشکلات و درد های زیر پا توسط متخصص کف پا را شرح می دهیم.
استفاده از کفش مناسب
در صورتی که درد زیر پا در حد خفیف تا ملایم باشد، با چند مورد اصلاحات ساده در کفش می توان درد را کاهش داد.
♦ کفی های طبی
درمان صافی زیر پا که سبب درد و خستگی فرد می شود، با استفاده از ارتز یا کفی طبی در کودکان و بزرگسالان بسیار موثر می باشد. این ارتزها فشارهای وارد بر زیر پا، ساق پا و زانورفع کرده و به تنظیم مجدد تراز پاها کمک می نمایند.
کفی طبی حرکات غیر طبیعی یا بیش از حدی که سبب قرار گیری پا و ساق پا در وضعیت نامناسب می شوند را محدود خواهد کرد. در صورتی که وضعیت تراز پاها صاف شود، ماهیچه ها در موقعیت بهتری قرار گرفته و این امکان فراهم می شود که عملکرد طبیعی داشته باشند و مانع درد و خستگی می گردد.
کفی های طبی ساختار پا را تغییر نداده و پشتیبانی قابل توجهی برای زیر پاها فراهم خواهند کرد. کفی های طبی در انواع مختلفی وجود دارند که برخی کفی ها بدون قالب‌گیری تهیه می‌شوند و ممکن است تاثیر محدودی داشته باشند اما یک کفی طبی مناسب، با قالب‌گیری متخصص کف پا با گچ ساخته شده و پا را در موقعیت مطلوب نگه خواهد داشت.
نوع کفی‌های طبی انتخاب شده با توجه به عوامل زیادی از جمله نحوه راه رفتن، انعطاف پذیری قوس زیر پا و نوع فعالیت برای فرد تنظیم می گردند.
♦ تزریق استروئیدها
در صورتی که شدت درد زیر پا زیاد باشد، تزریق داروهای استروئیدی در کاهش درد و ورم زیر پا و نیز در صورت وجود عوارض می تواند کمک کننده باشد.
♦ شوک ویو تراپی
شوک ویو تراپی بر اساس امواج سونار با فرکانس بالا انجام می شود. این امواج صوتی دارای انرژی بالایی هستند که بافت تاندون آسیب دیده را تحریک خواهند کرد. این روش سبب تحریک فرآیند بهبودی و جلوگیری از التهاب مزمن می شود. به طور معمول بین 4 تا 8 جلسه ی درمان توسط متخصص کف پا برای علائم بهبودی نیاز می باشد.
♦ فیزیوتراپی
در روش فیزیوتراپی، فیزیوتراپیست علائم فرد بررسی می کند تا اطمینان یابد که علت درد به عضو دیگری مرتبط نیست. در برخی موارد صافی زیر پا به علت مشکلات دیگری ایجاد می شود.
در بیشتر موارد ضعف هسته مرکزی بدن و ساختار عضلانی مفصل ران سبب افزایش فشار و نیروهای وارد شده به مچ پا یا پا شده و این سبب می شود که این اندام بیشتر رو به زمین قرار گیرد. این عارضه با یک برنامه تمرینی و تقویت هسته مرکزی بدن و اندام تحتانی برطرف می گردد. فیزیوتراپی به اصلاح ناهنجاری های راه رفتن کمک می کند.
♦ استفاده از داروهای مسکن جهت کاهش دردهای پا
داروی بدون نسخه ای وجود دارند که می توانند برای درد و التهاب پا ها موثر باشند. داروهایی مانند استامینوفن سبب کاهش درد و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم، به کاهش درد و التهاب کمک می کنند.
برای رفع کامل درد و التهاب پا لازم است مدتی از این داروها استفاده شود. اما بهتر است برای کاهش درد و التهاب زیر پا به پزشک متخصص کف پا در کلینیک های تخصصی مراجعه شود تا از عوارض جانبی این داروها نیز پیشگیری شود.
♦ مصرف داروهای موضعی برای تسکین دردهای پا
متخصص کف پا با استفاده از داروهای موضعی در تسکین دردهای پا کمک خواهد کرد. برخی از این داروها که خنک کننده و تسکین دهنده درد هستند بدون نسخه در دسترس می باشند. برخی از این داروها دارای سالیسیلات یا ماده P هستند و شامل منتول، اکالیپتوس و سقز می باشند.
در بیمارانی که دچار مشکلات جدی تر می باشند، متخصص کف پا دارو های اپیوئید مانند اکسی کدون یا هیدروکدون را تجویز می نماید. برای پیشگیری از اعتیاد به این داروها، باید طبق دستور متخصص کف پا مصرف شوند.
♦ اوزون درمانی
بهبود آسیب دیدگی در بافت های بدن به جریان خون در این بافت ها بستگی خواهد داشت. بافت های بدن برای بازسازی به ویتامین، مواد معدنی و اکسیژن نیاز دارند که توسط خون به این بافت ها منتقل می گردد. وجود تورم و التهاب در ناحیه آسیب دیده سبب کاهش جریان خون، اکسیژن و مواد مغذی در آن ناحیه می گردد.
کاهش اکسیژن سبب تجمع اسید لاکتیک و ایجاد درد خواهد شد. در روش اوزون درمانی، اوزون، دارو های ضد التهابی و ویتامین ها به ناحیه آسیب دیده به ترتیب زیر تزریق می گردند.
ابتدا با استفاده از بی حسی موضعی عصب ها بی حس شده و مواد ضد التهابی سبب کاهش درد، تورم و التهاب و در نهایت افزایش جریان خون می گردند. با کمک ویتامین ها و مواد معدنی بافت ها تغذیه شده و بازسازی می شوند.
اوزون یک اکسیژن غیر فعال است که پس از تزریق به بافت فعال شده و سبب اکسیژن رسانی به ناحیه آسیب دیده خواهد شد. تاثیر اوزون درمانی یک تا سه روز پس از انجام تزریق مشخص شده و تا زمان رسیدن به بهبودی کامل هر یک تا دو هفته تکرار می گردد.
از دید متخصص کف پا میزان بهبودی در بیماران به شدت آسیب بستگی دارد، اما اکثر بیماران تنها با سه تا پنج جلسه درمان بهبود می یابند. باید توجه داشت که تزریق اوزون هیچ عوارض جانبی را برای بیماران نداشته و نتایج آن دائمی خواهد بود.
بی شک مراجعه به متخصص کف پا به دلیل شناخت کافی این پزشکان نسبت به سیستم اسکلتی-عضلانی بیماران شامل استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و رباط و تاندون و عصب و عروقی خونی می‌تواند فرایند تشخیص و درمان مشکلات زیر پا را به میزان بسیار زیادی تسریع کرده و با ارائه بهترین رویکردهای درمانی با توجه به شرایط بیماران در درمان فوری و قطعی بیماران نقش بسزایی ایفا می‌کند.
متخصص کف پا با توجه به تخصص خود بدون پرداخت به حواشی و توجه به موضوع اصلی درد اقدام به درمان بیماران خواهند کرد.
عدم مراجعه به متخصص جراحی کف پا با طولانی کردن روند درمان به دلیل عدم تخصص کافی متخصص کف پا در تشخیص درست و به موقع علل بروز درد می‌تواند به دلیل اتخاذ رویکردهای درمانی نامناسب حتی منجر به تشدید علائم در بیمار شده و هزینه‌های گزافی را به آنها تحمیل نماید.
از همین رو توصیه می‌شود حتما برای پیگیری در خصوص درمان مشکلات خود در اسرع وقت به یک متخصص کف پا در کلینیک ارتوپدی مراجعه نمایید.
عوامل بسیار متعددی ممکن است باعث درد زیر پا شوند که همه آن‌ه ا با شاخه ارتوپدی مرتبط بوده و به همین دلیل بهترین گزینه برای درمان دردهای زیر پا، متخصص کف پا با تجربه و ماهر است.
باید توجه داشت عدم تشخیص علت درد های زیر پا و عدم مراجعه زودهنگام به متخصص کف پا - ممکن است در طولانی مدت عوارضی مانند دردهای مزمن، کاهش عملکرد پا و سیاه شدن پا بخصوص در افرادی دیابتی را به همراه داشته باشد.
آسیب دیدگی های زیر پا معمولا به دلیل ضربه تکی، پیچ خوردگی و ضربه های مکرر پا رخ داده که در نهایت موجب شکستگی می گردند. در مواردی که زیر پا در اثر حرکات مکرر فشار های زیادی را متحمل می شود، ممکن است سبب بیماری آرتروز گردد.
در صورت داشتن درد های زیر پا به متخصص جراحی کف پا مراجعه کرده تا از بروز مشکلات بعدی در راه رفتن و سایر موارد جلوگیری شود.