شایع‌ترین علت خارش و درد پاشنه پا و درمان آن

همه چیز درباره علت خارش و درد پاشنه

توضیحاتی نه‌چندان مختصر درباره علت خارش و درد پاشنه

• ♦ تاندونیت آشیل: تاندون آشیل یک بافت فیبری محسوب می‌شود که وظیفه آن، اتصال عضله ساق پا به استخوان پاشنه است. در حقیقت می‌توان گفت بلندترین و قوی‌ترین تاندون بدن، آشیل است. این تاندون در بسکتبالیست‌ها و دوندگان به دلیل کشش و استفاده بیش از حد، ممکن است دچار التهاب شود. در کل اگر تاندون آشیل به هر دلیلی ملتهب شود، ممکن است درد ناخوشایندی به همراه تورم و سفتی در پشت پاشنه کف پا پدید آورد که گاه تحمل آن سخت است. برای جلوگیری از این مشکل، توصیه می‌شود از دویدن با کفش‌های نامناسب در زمین‌های ناهموار خودداری کنید.
• ♦ بورسیت | بلای جان پاشنه پا: بورسیت هنگامی رخ می‌دهد که کیسه‌های پر از مایع سینوویال به نام بورسا در ناحیه مفصلی متورم شوند. وظیفه این کیسه‌ها حرکت مایع درونی و در نتیجه عملکرد صحیح مفاصل است. زمانی که فشار طولانی‌مدت روی مفاصل ناحیه زانو باشد، فرد مستعد به بورسیت می‌شود؛ بنابراین با ایجاد التهاب، خون‌رسانی به ناحیه بیشتر می‌شود و در نتیجه درد و تورم شکل می‌گیرد. به دلیل وقوع بورسیت، دردی در پشت پاشنه پا حس می‌شود. برای پیشگیری از بورسیت و ایجاد درد در پاشنه لازم است از فشار آوردن به زانوی خود خودداری کنید.
• ♦ برآمدگی استخوان پاشنه کف پا | تغییر شکل هگلوند: التهاب و تحریک مزمن از طریق تغییر شکل هگلوند، می‌تواند از دلایل ایجاد برآمدگی استخوانی در پشت پاشنه کف پا شود. این وضعیت برای افراد مبتلا دردی در ناحیه پشت پاشنه را پدید می‌آورد. طی این بیماری برجستگی استخوانی در پشت استخوان پاشنه کف پا یعنی محل اتصال تاندون آشیل به پاشنه ایجاد می‌شود که از علت خارش و درد پاشنه به حساب می‌آید. حواس‌تان باشد که کفش‌های پاشنه بلند می‌توانند برآمدگی و درد پاشنه را بدتر کنند. با توجه به این دانسته برای پیشگیری و رفع تغییر شکل هگلوند باید بی‌خیال پوشیدن مداوم کفش‌های نامناسب و پاشنه‌بلند شوید.
• ♦ آپوفیزیت پاشنه: بیماری سور یا آپوفیزیت پاشنه‌ای یکی دیگر از انواع علل خارش و درد پاشنه پاست که بیشتر کودکان فعال بین ۸ تا ۱۴ سال را درگیر می‌کند. زمانی که بر اثر فعالیت زیاد، تاندون آشیل ملتهب شود، دردی در پشت پاشنه کف پا ایجاد می‌شود. این درد ممکن است فعالیت‌های ورزشی کودکان را تحت تأثیر قرار دهد.
• ♦ کوفتگی استخوان: ممکن است برای شما هم پیش‌آمده باشد که بر اثر حواس‌پرتی، پای‌تان را روی اشیای سخت بگذارید. با این اتفاق کف پای‌تان کبود می‌شود. ممکن است این کبودی با تغییر رنگ، قابل تشخیص نباشد؛ اما می‌تواند موقع راه رفتن دردی در پاشنه ایجاد کند.
• ♦ ملتهب شدن فاسیای کف پا | رباتی ملتهب: فاسیای کف پا به عنوان یک ربات کلفت و توری‌شکل برای اتصال پاشنه به جلوی پا شناخته می‌شود. در حقیقت یکی از مواردی که به راه رفتن شما کمک می‌کند، همین فاسیاست. وقتی بر اثر فعالیت‌های سنگین، فشاری به فاسیای کف پا وارد شود، دچار فرسودگی و التهاب می‌شود. این التهاب می‌تواند به همراه درد در زیر پاشنه حس شود. به عبارتی چاقی و اضافه وزن، دویدن‌های طولانی مدت با کفش و کتانی‌های نامناسب، سر پا ایستادن‌های زیاد و... همگی می‌توانند از عوامل تحریک‌کننده التهاب و پارگی فاسیای کف پا باشند. به طور کلی افرادی که زیاد می‌دوند و می‌پرند، بیشتر در معرض ابتلا به این وضعیت دردناک هستند.
• ♦ خار پاشنه: زمانی که کلسیم در قسمت پاشنه پا رسوب کند، قسمت زیرین استخوان پاشنه دچار برجستگی و بیرون‌زدگی می‌شود؛ همین مسئله یعنی التهاب پاشنه می‌تواند درد و خارشی برای فرد ایجاد کند؛ اگرچه ممکن است برخی افراد دردی در این ناحیه احساس نکنند؛ اما در کل خار پاشنه با درد خفیفی همراه است. زیاد دویدن، زیاد پریدن، پوشیدن ‌کفش‌هایی که سازگار با قوس کف پا نیستند، اضافه‌وزن و چاقی و... می‌توانند از عوامل ایجادکننده خار پاشنه به حساب بیایند.
• ♦ خشکی پوست: یکی از بدیهی‌ترین عللی که می‌توان آن را خارش پاشنه محسوب کرد خشکی پوست این ناحیه است. خشکی پوست ممکن است بر اثر عوامل متفاوتی ایجاد شود که از آنها می‌توان از سن، شرایط اقلیمی محل زندگی، حمام و شنا کردن در آب داغ، استفاده زیاد از مواد شوینده و... نام برد. این موارد سبب خشکی پوست و در نتیجه خارش در ناحیه پاشنه می‌شوند. برای حفظ رطوبت بدن خود می‌توانید از انواع آب‌رسان‌ها، کرم‌های مرطوب‌کننده و... کمک بگیرید.
• ♦ دیابت | همه چیز به گلوکز وابسته است: علت دیگر خارش و درد پاشنه پا می‌تواند دیابت باشد. بر اثر دیابت آسیب‌های گوناگونی ممکن است به اعصاب وارد شوند که با عنوان نوروپاتی دیابتی شناخته می‌شوند. طی آسیب دیدن اعصاب و عروق، گردش خون نیز تضعیف و خارش در کف پا به ویژه در پاشنه احساس می‌شود. به بیانی بر اثر آسیب به فیبرهای عصبی، لایه‌های بیرونی پوست طی نوروپاتی دیابتی، فرد کم‌کم در پوست خود احساس خارش می‌کند. علاوه بر خارش در بیماران دیابتی با این علائم، احساس درد؛ مانند سوزن‌سوزن شدن نیز شایع است.
• ♦ مشکلات کبدی: در جواب علت خارش پاشنه پا چیست؟ می‌توان به بیماری‌های سیستمیک اشاره کرد. یکی از این بیماری‌ها عارضه‌های کبدی هستند. در حقیقت خارش کف پا می‌تواند یک زنگ خطر برای آگاهی از مشکلات کبدی باشد. در این هنگام پاشنه‌ها ترک‌خورده و عمدتاً پوسته‌پوسته می‌شوند. شما می‌توانید این خارش را به فال نیک بگیرید و از طریق آن با انجام آزمایشات و مراجعه به پزشک کبد چرب خود را تشخیص دهید و نسبت به درمان آن اقدام کنید.
• ♦ اگزما | برای نجات خود، از مرطوب‌کننده استفاده کنید: یکی دیگر از دلایل خارش پاشنه پا، اگزماست. اگزما معمولاً موجب قرمزی پوست می‌شود و برای فرد، احساس خارش پدید می‌آورد. بثورات پوستی در ابتدای بیماری با درد خفیف‌تری همراه هستند که ممکن است فوراً از بین بروند؛ اما زخم‌های وخیم‌تر به مدت طولانی‌تری روی پوست باقی می‌مانند. به طور گسترده‌ای افراد مبتلا به اگزما از خارش شدید پاشنه شکایت دارند. اگزما معمولاً همراه با درد نیست؛ اما گاهی افراد ممکن است بر اثر خاراندن خشکی‌ها احساس درد کنند. برای بهبود خارش پاشنه و کف پا، پزشک توصیه می‌کند که شخص از مرطوب‌کننده‌ها مانند وازلین استفاده کند؛ همچنین داروهایی همچون کورتیکو استروئیدها یا آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند خارش شما را بهتر کنند.
• ♦ پسوریازیس: علاوه بر موارد گفته‌شده بیماری‌های خودایمنی همچون پسوریازیس نیز می‌توانند دلیل خارش و درد پاشنه پا به حساب بیایند. در بیماری پسوریازیس تکثیر سلول‌ها با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد؛ به طوری که در نتیجه این افزایش سرعت، سلول‌ها روی هم تجمع می‌یابند و لکه‌های قرمز برآمده به همراه پوسته‌های سفید ایجاد می‌شود. وجود این لکه‌ها افزون بر تحت تأثیر قرار دادن زیبایی و اعتماد به نفس بیماران، معمولاً خارش زیادی دارند و گاهی نیز همراه با درد آزاردهنده‌ای هستند. این بیماری درمان خاصی ندارد؛ اما می‌توان با استفاده از آسیترتین، کورتیکو استروئیدهای تجویزشده و سایر سرکوب‌کننده‌های سیستم ایمنی، علائم آن را تا حدی کاهش داد.
• ♦ درماتیت تماسی: درماتیت تماسی نیز می‌تواند از علت خاریدن و درد پاشنه پا باشد. زمانی که پوست شما در ناحیه پاشنه کف پا در معرض مواد تحریک‌کننده مانند صابون، خوشبوکننده‌های قوی، مواد آرایشی بی‌کیفیت و... قرار بگیرد، اقدام به ایجاد بصورات پوستی می‌کند. درماتیت پوستی معمولاً راش‌های پوستی و خارش ایجاد می‌کند؛ به گونه‌ای که افراد مبتلا عمدتاً از خارش شدید و گاهی درد در پاشنه پا می‌نالند. برای بهبود این اوضاع باید مواد محرک و آلرژی‌زا را از پوست خود دور کرد تا به تدریج با برطرف شدن بثورات موضعی با کاهش خارش‌ها و درد مواجه شوید.
• ♦ قرارگیری در معرض آفتاب | در سایه پناه بگیرید: شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید آفتاب‌سوختگی هم می‌تواند علت خارش و درد پاشنه باشد. معمولاً مردم برای رفتن به استخرهای روباز یا سواحل از ضد آفتاب استفاده می‌کنند؛ اما کمتر کسی پیدا می‌شود که به فکر عدم سوختگی کف و پاشنه کف پای خود باشد! بنابراین به دلیل عدم استفاده از ضد آفتاب برای پاشنه کف پا، این ناحیه از بدن دچار آفتاب‌سوختگی و در آن درد خفیفی آغاز می‌شود. علاوه بر درد در ناحیه گفته‌شده ممکن است خارش نیز مشاهده شود. برای برطرف کردن این مشکل، می‌توانید از آنتی‌هیستامین یا روغن‌های مفید استفاده کنید.
• ♦ عفونت‌ها: عفونت‌های باکتریایی یا حتی قارچی نیز می‌توانند خارش و درد در ناحیه کف پا به ویژه پاشنه ایجاد کنند. زمانی که بهداشت را رعایت نکنید و از کفش‌های نامناسب استفاده کنید، در حضور رطوبت و گرما شرایط ایده‌آل برای رشد موجوداتی مانند باکتری‌ها فراهم می‌شود که نتیجه رشد آنها چیزی جز عفونت نیست. این عفونت می‌تواند بوی نامطبوع ایجاد کند و از دلیل درد و خاریدن کف پا باشد. برای رفع این عفونت باید به پزشک مراجعه کرد و نسخه او را موبه‌مو انجام داد تا زمانی که عفونت از بین نرود مجبور به زندگی مسالمت‌آمیز با خاریدن و درد پاشنه هستید!
• ♦ نیش حشرات | حمله هیستامین‌ها به پاتوژن‌ها: زمانی که یک حشره کف پای شما یا ناحیه پاشنه را نیش بزند، بدن با ترشح هیستامین از خود واکنش نشان می‌دهد. هیستامین ماده‌ای برای پاسخ بدن به پاتوژن‌های خارجی به حساب می‌آید. هیستامین با افزایش نفوذپذیری مویرگ‌ها و افزایش فشار خون، سبب فراخواندن سلول‌های ایمنی به موضع آسیب‌دیده می‌شود. نتیجه ترشح هیستامین، خارش و التهاب در ناحیه کف پاست. پیشنهاد می‌شود در چنین موقعیتی از آنتی‌هیستامین‌های موضعی استفاده کنید تا علائم افزایش ترشح آن همچون خارش پاشنه کاهش یابد.

راهکارهای پیشگیری از علت خارش و درد پاشنه پا

• ♦ پوشیدن جوراب‌های نخی و پشمی: زمانی که از جوراب‌های نخی و پشمی استفاده کنید، کف پای‌تان کمتر عرق می‌کند و به این ترتیب زمینه برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم نمی‌شود. رعایت این نکته در فصل تابستان ضروری است.
• ♦ پوشیدن کفش‌های مناسب: اگر مدام در حال دویدن و انجام فعالیت‌های ورزشی هستید باید بدانید که عدم استفاده از کفش مناسب، ظلم به سلامتی‌تان است؛ بنابراین سعی کنید برای پیشگیری از درد پاشنه و مشکلاتی نظیر تاندونیت آشیل یا التهاب فاسیای کف پا از کفش استاندارد استفاده کنید.
• ♦ عدم شست‌وشوی پاها با استفاده از مواد شوینده قوی: استفاده از صابون‌های قوی برای شست‌وشوی کف پا، سبب خشکی پاشنه و در نتیجه خارش آن می‌شود. برای جلوگیری از این دلیل خارش و درد در پاشنه پا، بهتر است از صابون‌های ملایم کمک بگیرید.

درمان‌های تأثیرگذار علت درد و خاریدن پاشنه پا

سخن پایانی

علت درد و خارش پا با آنکه ممکن است جدی نباشد؛ اما می‌تواند در توانایی شما برای دویدن، انجام کارهای روزانه و... اختلال ایجاد کند. اینکه مدام درگیر خاراندن پاشنه پای خود باشید، جلوه خوبی ندارد؛ همچنین دردناک بودن پاشنه می‌تواند سبب کم‌تحرکی و حتی افسردگی شود. با توجه به توضیحات داده شده، لازم است به فکر درمان این عارضه باشید. درد و خارش پاشنه پا اغلب به مرور زمان و با درمان‌های غیر جراحی رفع می‌شود؛ اما آنچه در این رابطه مهم تلقی می‌شود، کشف علت خارش و درد پاشنه پا است. به بیانی تا قبل از پیدا کردن علت این اختلال، نمی‌توانید راهکار مناسبی برای رفع آن پیش بگیرید؛ حتی بسیاری از افراد سعی می‌کنند با نادیده گرفتن خارش و درد به فعالیت‌های خود ادامه دهند؛ اما این اقدام نادرست است و باید با تشخیص سریع علت و اقدام به رفع مشکل، پروسه بهبودی را تسریع ببخشند. پزشکان ما با تجربه و مهارت لازم، آماده ارائه راهنمایی‌های لازم به شما هستند و می‌توانید اطمینان حاصل کنید که در دست بهترین‌ها قرار دارید.