چگونگی درمان پوکی استخوان در افراد مسن

آنچه در این مقاله می خوانید

علت پوکی استخوان در افراد مسن

• ♦ سن: با گذشت زمان، روند بازسازی استخوان کندتر می‌شود و تراکم استخوان‌ها کاهش می‌یابد.
• ♦ عوامل جنسیتی: زنان بعد از میانسالی و دوران یائسگی به دلیل کاهش هورمون استروژن و مردان به دلیل کاهش تستوسترون بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان و کاهش تراکم استخوان قرار می‌گیرند.
• ♦ تاریخچه خانوادگی: اگر در خانواده‌تان فردی دچار پوکی یا شکستگی استخوان شده است احتمال ابتلا به این بیماری برای شما افزایش می‌یابد.
• ♦ نوع بدنی: افرادی که توده استخوانی کمتر و بدن ضعیف‌تری دارند در معرض خطر بیشتری برای پوکی استخوان قرار می‌گیرند. 
• ♦ عدم تغذیه مناسب: کمبود کلسیم و دیگر مواد مغذی مهم برای استخوان‌ها می‌تواند به پوکی استخوان منجر شود. برای حفظ استخوان‌های سالم، تنوع غذایی و مصرف مواد مغذی مورد نیاز توصیه می‌شود.
• ♦ فعالیت بدنی ناکافی: عدم انجام فعالیت بدنی می‌تواند تراکم استخوان را کاهش دهد. فعالیت بدنی منظم و وزنه‌برداری مناسب می‌تواند به حفظ استخوان‌های سالم کمک کند.

اقدامات درمانی برای پوکی استخوان در افراد مسن

• ♦ ارزیابی و مدیریت عوارض داروها: برخی داروها ممکن است عوارض جانبی در استخوان‌ها داشته باشند و به پوکی استخوان منجر شوند که باید مصرف آنها را مدیریت کرد.
• ♦ روش‌های پزشکی جایگزین: برخی روش‌های پزشکی جایگزین مانند هورمون‌درمانی، لیزردرمانی و درمان‌های طب سوزنی در درمان پوکی استخوان مؤثرند. 
• ♦ ترکیب درمان‌ها: در برخی موارد، پزشک ممکن است ترکیبی از روش‌های درمانی را توصیه کند؛ مثلاً مصرف مکمل‌های معدنی و داروهای تقویت استخوان همراه با تغذیه مناسب و ورزش منظم می‌تواند نتایج بهتری در بهبود پوکی استخوان به افراد مسن دهد.
• ♦ پیگیری منظم و بازبینی: گاهی پزشک برای بررسی وضعیت استخوان‌ها و پاسخ به درمان به پیگیری منظم نیاز دارد. این شامل برنامه‌های مراقبت مرتب و آزمون‌های تشخیصی دوره‌ای می‌شود تا بهبودی یا نیاز به تغییرات در درمان تعیین شود.
• ♦ آموزش و آگاهی: آموزش درباره پوکی استخوان، عوامل خطر، رژیم غذایی مناسب، ورزش و روش‌های پیشگیری می‌تواند به افراد مسن کمک کند تا بهتر درک کنند و اقدامات مناسب برای حفظ سلامت استخوان‌ها را به کار گیرند.
• ♦ حمایت اجتماعی: حمایت خانواده و افراد نزدیک، پیوند با گروه‌های پشتیبانی و شرکت در برنامه‌های تحرکی مانند گروه‌های ورزشی و تمرینات گروهی می‌تواند افراد مسن را در تعامل اجتماعی و انگیزه برای پیگیری درمان پوکی استخوان تقویت کنید.
• ♦ استفاده از وسایل کمکی: در صورت نیاز، استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا پشتیبا (walker) می‌تواند به حرکت و ایمنی شما کمک کند. این وسایل می‌توانند خطر سقوط و شکستگی را کاهش دهند.
• ♦ حفظ تعادل: تمرین‌هایی که به حفظ تعادل کمک می‌کنند، می‌توانند خطر سقوط را کاهش دهند. تمرینات تعادلی مانند تمرینات ساقه درخت (tree pose) در یوگا یا تمرینات تعادلی با استفاده از تجهیزات مناسب می‌توانند در استحکام عضلات و تعادل بدن کمک کنند.
• ♦ مراقبت از سلامت عمومی: حفظ سلامت عمومی بدن، شامل بهره‌مندی از خواب کافی، رژیم غذایی مناسب، مدیریت استرس و جلوگیری از عوامل مضر مانند سیگار و مصرف الکل است. این عوامل می‌توانند به بهبود سلامت استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان کمک کنند.
• ♦ استراحت: استراحت مناسب و به‌موقع برای استخوان‌ها بسیار مهم است. شامل استراحت کافی بین فعالیت‌ها خواب کافی در شب و استراحت مناسب پس از فعالیت‌های سنگین می‌شود.
• ♦ مدیریت عوارض جانبی داروها: در صورت مصرف داروهایی برای درمان پوکی استخوان که ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، مهم است که با پزشک خود در مورد مدیریت این عوارض صحبت کنید؛ اگر عوارض ناخواسته¬ای رخ داد باید به پزشک خود گزارش دهید.
• ♦ روش‌های تسکینی: در صورت داشتن درد یا مشکلات مربوط به استخوان‌ها، ممکن است پزشک شما برای شما روش‌های تسکینی مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) یا فیزیوتراپی تجویز کند. این روش‌ها می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
• ♦ مراقبت از پوست: در صورت داشتن پوکی استخوان، شکستگی‌ها و آسیب به استخوان‌ها احتمالاً راحت‌تر رخ می‌دهند؛ به همین دلیل مهم است که از پوست خود مراقبت کنید و از زخم‌ها، خراش‌ها و ترک‌های پوستی محافظت کنید. نگهداری از پوست سالم می‌تواند عفونت‌ها و مشکلات جانبی را کاهش دهد.
• ♦ مدیریت عوامل خطر: شناخت عوامل خطری که باعث پوکی استخوان می‌شوند، می‌تواند به شما کمک کند تا اقداماتی برای پیشگیری از پوکی استخوان بگیرید؛ مثلاً ترکیبی از عواملی مانند سن، جنسیت، تاریخچه خانوادگی، سطح فعالیت جسمانی، مصرف سیگار و مصرف الکل می‌تواند ریسک پوکی استخوان را تحت تأثیر قرار دهد. با کمک پزشک خود سعی کنید این عوامل را مدیریت کنید.

درمان پوکی استخوان در سالمندان با داروها

• ♦ بیسفوسفونات‌ها: بیسفوسفونات‌ها گروهی از داروها هستند که به منظور کاهش فعالیت سلول‌های بافت استخوانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها به عنوان مهارکننده‌های ریسورپشن عمل می‌کنند و باعث کاهش جذب استخوان و بهبود دانسیته استخوان می‌شوند. 
• ♦ مهارکننده‌های استروژن: این دسته از داروها به عنوان جایگزین هورمونی برای زنان سالمند در دوران پس از یائسگی استفاده می‌شوند. استفاده از مهارکننده‌های استروژن می‌تواند در کاهش ریسک شکستگی استخوان‌ها مؤثر باشد.
• ♦ مهارکننده‌های ریسورپشن: این دسته از داروها عملکرد سلول‌های بافت استخوانی را مهار می‌کنند و جذب استخوان را کاهش می‌دهند. دو دسته ریسورپشن معروف شامل دنوسومب و روموسومب هستند. این داروها باعث کاهش فعالیت سلول‌های تخریب‌کننده استخوان می‌شوند و در نتیجه قدرت استخوان را بهبود می‌بخشند.
• ♦ هورمون پاراتیروئید (PTH): هورمون پاراتیروئید (PTH) می‌تواند فعالیت سلول‌های سازنده استخوان و دانسیته استخوان را افزایش دهد. در صورتی که سایر گزینه‌ها نتیجه مطلوب را به دست نیاورده باشند، تجویز هورمون پاراتیروئید مصنوعی (PTH) می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
• ♦ تجویز ویتامین D و کلسیم: ویتامین D و کلسیم دو عامل مهم در سلامت استخوان هستند. در صورتی که سطوح این مواد مغذی در بدن کم باشد، پزشک ممکن است مکمل‌های ویتامین D و کلسیم را تجویز کند. این مکمل‌ها معمولاً به صورت قرص یا کپسول مصرف می‌شوند و می‌توانند به تقویت استخوان‌ها کمک کنند.
• ♦ داروهای ضد‌آستئوپروز: علاوه بر بیسفوسفونات‌ها و مهارکننده‌های ریسورپشن، دسته دیگری از داروها نیز برای درمان پوکی استخوان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها شامل سلکتیو اِستروژِن رِسِپتور مُدولاتورها (SERMs) هستند. این دسته داروها به طور مختصر به استروژن‌ها مشابه هستند و در برخی موارد می‌توانند بهبود دانسیته استخوان و کاهش خطر شکستگی را فراهم کنند.
• ♦ تزریق داروها: در برخی موارد، می‌توان داروها را به صورت تزریق مستقیم به استخوان تجویز کرد. مثال‌هایی از این دسته داروها شامل تریپتورلین و پمیدرونات است. این روش درمانی ممکن است در مواردی که سایر روش‌ها نتیجه مطلوبی به دست نمی‌دهند، استفاده شود.

درمان پوکی استخوان در سنین بالا با پیشگیری به‌موقع

• ♦ کاهش وزن: اگر وزن شما در محدوده سالم نیست، به کاهش وزن تلاش کنید. افزایش وزن می‌تواند بار زیادی روی استخوان‌ها قرار دهد و خطر پوکی استخوان را افزایش دهد.
• ♦ مدیریت استرس: استرس مزمن می‌تواند تأثیر منفی بر سلامت استخوان‌ها داشته باشد. سعی کنید استرس را کنترل کنید و از روش‌های مدیریت استرس مانند تمرینات آرامش، تمرینات تنفسی، ماساژ و یوگا استفاده کنید.
• ♦ تست دنسیته استخوان: در صورت داشتن عوارض مشکوک یا عوامل خطر برای پوکی استخوان، پزشک ممکن است شما را به تست دنسیته استخوان ارجاع دهد. این تست به شما کمک می‌کند تا سطح دنسیته استخوان‌های خود را بسنجید و در صورت نیاز، تدابیر لازم را اتخاذ کنید.

درمان پوکی استخوان سالمندان با مکمل‌های غذایی

• ♦ کلسیم، یکی از عناصر ضروری برای حفظ سلامت استخوان‌ها در سنین پیش‌رونده نیاز بیشتری دارد. احتمالاً مکمل‌های کلسیم می‌توانند در تقویت استخوان‌ها و کاهش خطر شکستگی مؤثر باشند.
• ♦ منیزیم، نقش برجسته‌ای در حفظ سلامت استخوان‌ها دارد و نیاز به تقویت استخوان‌ها را افزایش می‌دهد. احتمالاً مصرف مکمل‌های منیزیم می‌تواند به کاهش خطر شکستگی و تقویت استخوان‌ها کمک کند.
• ♦ ویتامین K، در تولید پروتئین‌های مهم برای استخوان‌ها نقش دارد و می‌تواند به تقویت این اجزای اساسی کمک کند. ممکن است مصرف مکمل‌های ویتامین K به بهبود سلامت استخوان‌ها منجر شود.

ورزش و درمان پوکی استخوان سالمندان

• ♦ ورزش‌های مقاومتی: این ورزش‌ها شامل انجام تمرینات و وزنه‌برداری می‌شود که به استحکام استخوان‌ها کمک می‌کند. مثال‌هایی از این ورزش‌ها عبارت‌اند از بدنسازی، انجام تمرینات با وزنه‌های سبک یا استفاده از وزن بدن (مانند وزنه‌برداری با استفاده از وزن خود بدن) و تمرینات مقاومتی با استفاده از تجهیزات مانند دمبل یا دستگاه‌های وزنه‌برداری. ورزش‌هایی که نیاز به حمل و جابه‌جایی وزن بدن دارند، می‌توانند به تقویت استخوان‌ها کمک کنند. مثال‌هایی از این ورزش‌ها شامل پیاده‌روی، دویدن، پله رفتن، بالا رفتن از پله‌ها و رقص هستند.
• ♦ ورزش‌های تعادل و انعطاف‌پذیری: این ورزش‌ها شامل تمرینات تعادل، انعطاف‌پذیری و کوشش‌هایی برای بهبود قدرت عضلات اطراف استخوان‌ها می‌شوند. مثال‌هایی از این ورزش‌ها عبارت‌اند از تمرینات یوگا، پیلاتس، تمرینات تعادل بر روی یک پا و تمرینات استرچینگ.
• ♦ ورزش‌های با وزن بدن: ورزش‌هایی که نیاز به باربری وزن بدن دارند می‌توانند مفید باشند. مثال‌هایی از این ورزش‌ها شامل شنا، تنیس، بسکتبال، فوتبال و والیبال می‌باشند.
• ♦ ورزش‌های ضربه‌ای: برخی ورزش‌هایی مانند پینت بال، تکواندو و بوکس که نیاز به ضربات و حرکات سریع و قوی دارند، می‌توانند به تقویت استخوان‌ها کمک کنند. بااین‌حال، در این نوع ورزش‌ها نیاز به هماهنگی خاصی وجود دارد و بهتر است با توجه به وضعیت سلامتی شخص، بااحتیاط و زیر نظر متخصص انجام شوند.
• ♦ تمرینات تقویت عضلات مرتبط: تمریناتی که بر روی عضلاتی تأثیر داشته باشند که مستقیماً با استخوان‌ها در ارتباط هستند، می‌تواند به بهبود استحکام استخوان‌ها کمک کند؛ مثلاً تقویت عضلات پشت و شکم با استفاده از تمریناتی مانند پلانک و کرانچ می‌تواند به حفظ استقامت استخوان‌های ستون فقرات کمک کند.

آزمون‌های تشخیصی و ارتباط آن با درمان پوکی استخوان سالمندان

• ♦ اندازه‌گیری چگالی استخوان (Bone Density Measurement): یکی از روش‌های متداول برای تشخیص پوکی استخوان اندازه‌گیری چگالی استخوان است. این آزمون با استفاده از دستگاهی به نام DEXA (Dual-Energy X-ray Absorptiometry) انجام می‌شود. این آزمون قادر است به طور دقیق چگالی استخوان را در نقاط مختلف بدن اندازه‌گیری کند و در صورت وجود پوکی استخوان تشخیص دهد.
• ♦ آزمون‌های خونی: برخی آزمون‌های خونی می‌توانند نشان‌دهنده وضعیت استخوان‌ها باشند؛ مثلاً اندازه‌گیری سطح کلسیم، ویتامینD، فسفات، آلکالین فسفاتاز (ALP) و برخی مارکرهای دیگر استخوان می‌تواند در تشخیص و پیگیری پوکی استخوان مفید باشد.
• ♦ آزمون‌های تصویربرداری: آزمون‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی، سی‌تی‌اسکن (CT Scan) و مغناطیس تصویری (MRI) می‌توانند اطلاعاتی درباره استخوان‌ها و ساختار آنها ارائه دهند و به تشخیص و مشخص کردن پوکی استخوان کمک کنند.

درمان پوکی استخوان با فیزیوتراپی

• ♦ تمرینات تقویتی: تمرینات تقویتی مستقیماً بر روی استخوان‌ها و عضلات اثر می‌گذارند. این تمرینات شامل تمرینات وزنه‌برداری، استفاده از مقاومت بدن، تمرینات تقویت عضلات مرتبط می‌شود. تمرینات تقویتی منظم می‌تواند بهبود قوام استخوان‌ها را ایجاد کرده و خطر شکستگی را کاهش دهد.
• ♦ تمرینات تعادل و کوشش‌های انعطاف‌پذیری: تمریناتی که بر تعادل و کشش‌پذیری تمرکز دارند، می‌توانند در پیشگیری از سقوط و شکستگی‌های مرتبط با پوکی استخوان مؤثر باشند. این تمرینات شامل تمرینات تعادل و کوشش‌های انعطاف‌پذیری مانند یوگا و پیلاتس است.
• ♦ تکنیک‌های تنفسی و آرام‌سازی: تکنیک‌های تنفسی و آرام‌سازی می‌توانند به کاهش استرس و تسکین عوارض ناشی از پوکی استخوان کمک کنند. این تکنیک‌ها شامل تنفس عمیق، مدیتیشن و روش‌های آرام‌سازی مانند موسیقی ملایم و ماساژ می‌شوند.
• ♦ آموزش راه‌های پیشگیری: فیزیوتراپی می‌تواند شامل آموزش راه‌های پیشگیری از سقوط و شکستگی‌های استخوانی باشد. این شامل آموزش استفاده صحیح از کمک‌های حرکتی مانند عصا یا وانت، اصول صحیح نشستن و ایستادن، و روش‌های ایمنی در خانه و محیط اطراف می‌شود.
• ♦ تمرینات انعقادی: تمرینات انعقادی شامل استفاده از دستگاه‌های انعقادی مانند بندها و توپ‌های انعقادی است. 
• ♦ تمرینات منعطفی: تمرینات منعطفی از جمله تمرینات استرچینگ و انعطاف‌پذیری عضلات و مفاصل را شامل می‌شود. این تمرینات باعث افزایش محدودیت حرکتی، کاهش خشکی مفاصل و بهبود انعطاف‌پذیری استخوان‌ها می‌شوند.
• ♦ تمرینات تعادل: تمرینات تعادل مانند استفاده از تخته تعادل و تمرینات بر روی یک پای، بهبود تعادل و استحکام عضلات کمک می‌کنند. این تمرینات می‌توانند خطر سقوط و شکستگی را در فردهای سالمند کاهش دهند.
• ♦ آموزش نحوه استفاده از وسایل کمکی: در برخی موارد، استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا وانت می‌تواند در حفظ تعادل و کاهش خطر سقوط مفید باشد. فیزیوتراپیست می‌تواند به فرد مسن آموزش دهد که چگونه به درستی از این وسایل استفاده کند.

درمان پوکی استخوان در افراد مسن با بادکش

• ♦ افزایش تراکم استخوان: بادکش با تحریک سلول‌های استخوانی و افزایش جذب کلسیم، منجر به افزایش تراکم استخوان‌ها می‌شود.
• ♦ تقویت استحکام استخوان: بادکش با تحریک مستقیم استخوان‌ها، میزان استحکام و مقاومت استخوان‌ها را افزایش و خطر شکستگی را کاهش می‌دهد.
• ♦ بهبود تعادل و استقامت عضلات: بادکش با ایجاد ارتعاشات لرزشی در بدن، تمرین و تقویت عضلات را تحریک می‌کند. این باعث بهبود تعادل و استقامت عضلات شده و خطر سقوط را در افراد مسن کاهش می‌دهد.

سخن پایانی

در هر صورت، مهم است که در صورت وجود عوارض پوکی استخوان یا عوامل خطر مذکور با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص صحیح را بگیرید و برنامه درمانی مناسب را دنبال کنید. همچنین، مداومت در مصرف داروها، تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم و پیروی از راهنمایی‌های پزشکی می‌تواند به حفظ استخوان‌های سالم و کاهش خطر پوکی استخوان کمک کند. مهم‌ترین نکته در اینجا این است که برای درمان پوکی استخوان در افراد مسن، تشخیص و تجویز درمان توسط یک پزشک متخصص در این زمینه الزامی است. پزشک بر اساس وضعیت شما، سن، سابقه پزشکی و عوامل دیگر، بهترین روش درمانی را تعیین خواهد کرد. مهم است که بدانید هر دارویی نیازمند تجویز و نظارت پزشک است. در کنار مصرف داروها اهمیت تغذیه مناسب و فعالیت بدنی منظم نیز برای سلامت استخوان‌ها در سالمندان بسیار مهم است. همچنین، رعایت نکات ایمنی و جلوگیری از سقوط می‌تواند در کاهش خطر شکستگی استخوان‌ها در سالمندان کمک کند.