هرآنچه درباره قهوه و پوکی استخوان باید بدانید

پوکی استخوان یکی از بیماری‌های خاموشی است که به‌مرور زمان باعث کاهش تراکم استخوان‌ها و افزایش خطر شکستگی می‌شود. اما آیا می‌دانستید مصرف قهوه برای پوکی استخوان می‌تواند نقش داشته باشد؟ بسیاری از ما بدون آگاهی از تأثیرات احتمالی نوشیدنی‌های روزمره، مانند قهوه، بر سلامت استخوان‌هایمان، آن را مصرف می‌کنیم. آیا قهوه دوست داشتنی‌تان دشمن پنهان استخوان‌های شماست؟

اگر احساس می‌کنید ممکن است در معرض خطر پوکی استخوان باشید یا تغییرات سبک زندگی مانند نوشیدن قهوه نگران‌تان کرده است، سؤال مهم این است: برای پوکی استخوان به چه دکتری باید مراجعه کرد؟ نگران نباشید! در این مقاله، نه تنها رابطه قهوه و پوکی استخوان را بررسی می‌کنیم، بلکه به روش‌های پیشگیری و مدیریت این بیماری و انتخاب‌های هوشمندانه برای حفظ سلامت استخوان‌ها نیز می‌پردازیم. هم چنین به شماخواهیم گفت که چه نوع قهوه ای و با چه میزان مصرفی و چه تمهیداتی بیشترین منافع را برای حفظ سلامت استخوان می‌تواند داشته باشد.

آنچه در ادامه مقاله میخوانید:

مصرف بیش از اندازه قهوه برای پوکی استخوان

قهوه یکی از رایج‌ترین نوشیدنی‌های کافئین‌دار در جهان است که با گذشت سال‌ها، مصرف آن افزایش یافته و انواع گوناگونی دارد. این مسئله باعث شده افراد در نوشیدن قهوه افراط کنند. لازم است بدانید این محصول با وجود فوایدی که دارد، مصرف زیاد آن برای سلامتی خطرناک است. بنابراین این امر طبیعی است که بررسی‌های لازم برای دانستن فواید و عوارض این نوشیدنی پرطرفدار را انجام دهید و از ارتباط آن با سلامتی بدن و موارد بهداشتی آگاه شوید. اغلب این سوال همیشه ذهن شما و افرادی که دائما قهوه می‌نوشند درگیر می‌کند که آیا مصرف قهوه و پوکی استخوان ربطی به یکدیگر دارند یا خیر؟

در زمان‌های قدیم مردم همیشه تصور می‌کردند که نوشیدن قهوه در سلامت استخوان‌ها بسیار اثر دارد و همیشه سبب پوکی استخوان می‌شود. اما این نظریه غلط است و اگر نوشیدن قهوه در حد متعادل باشد، نه تنها ضرری برای مصرف کننده ندارد بلکه قهوه با رایحه عالی و طعم خوب مزایای بسیاری برای سلامتی شما به همراه خواهد داشت. اما باید بدانید اگر مصرف بی رویه قهوه مثلا روزانه 4 فنجان و حتی بیشتر باشد، سبب می‌شود که تراکم استخوان فرد پایین بیاید.

دلیل علمی مضر بودن قهوه بر استخوان این است که مصرف زیاد قهوه به یکباره مقدار کلسیم بدن را کم می‌کند و به این صورت که کلسیم از راه ادرار خارج می‌شود. کمبود این ویتامین موجب بروز مشکلات در سلامتی بدن مانند ابتلا به پوکی استخوان می‌گردد. مصرف قهوه در دوز بالا علاوه بر پوکی استخوان موجب بی‌خوابی، اضطراب، بی‌قراری و حتی موجب  درد در قفسه سینه می‌شود. اگر شما نیز جزو کسانی هستید که از قهوه زیاد استفاده می‌کنید، همچنان در ادامه مقاله با ما همراه شوید تا از صفر تا صد پوکی استخوان که یکی از علت‌های آن نوشیدن قهوه به مقدار زیاد است، به شما بگوییم.

تاثیر مضر نوشیدن قهوه بر پوکی استخوان

قهوه دارای مزایای بسیار زیادی است اما باید به معایب آن بر روی استخوان و سایر اعضای بدن چون معده، قلب، پوست، کلیه و...توجه نمود. در این مبحث برای علت مضر بودن نوشیدن قهوه روی اسکلت بدن توضیح می‌دهیم و باید بگوییم که استحکام استخوان‌ها به تراکم و اندازه آن‌ها بستگی دارد. تراکم استخوان نیز به میزان فسفر، کلسیم و سایر مواد معدنی در بدن مرتبط است. فرد در اثر نوشیدن قهوه، دچار کمبود کلسیم می‌شود و تمام نیاز‌های ضروری بدن را دریافت نمی‌کند، بنابراین  استحکام استخوان خود را از دست خواهد داد و در نهایت ظرفیت و سلامتی استخوان پایین می‌آید.

مراحل اولیه پوکی استخوان ممکن است علائمی داشته باشد که شامل‌؛ کاهش وزن و قد، ضعف عضلات، احساس درد در (مفاصل، ستون فقرات، پشت گردن)، نداشتن تعادل و ناتوانی در راه رفتن، سرفه و تنگی نفس، شکستگی آسان مهره‌ها و استخوان‌های کف دست یا پا است که هر کدام را به صورت مختصر شرح می‌دهیم. لازم به یاد آوری است که گاهی اوقات افراد دچار پوکی استخوان می‌شوند ولی هیچ یک از علائم این عارضه را ندارند و فقط با انجام آزمایش‌های مخصوص می‌توان آن را تشخیص داد.

در صورتی که جواب آزمایش میزان تراکم استخوان آماده شد و مشکلات دیگر از سوی پزشک تایید شد درمان آغاز می‌شود. در آزمایش سه نوع جواب وجود دارد. اگر جواب تست تراکم با انحراف معیار بالاتر از منفی 1 باشد، استخوان‌ها نرمال و سالم هستند. اگر بین منفی 1 الی منفی 2.5 باشند، یعنی استخوان در حال تحلیل و از دست رفتن است که با نام استئوپنی در دنیای پزشکی شناخته می‌شود. این مورد گاها نیاز به مصرف دارو ندارد و با رعایت بعضی موارد مثلا نخوردن قهوه و مواد مضر که سبب نابود شدن کلسیم بدن، تحلیل استخوان‌های بیمار کنترل شده و بهبود می‌یابند.

همچنین جواب تراکم استخوان منفی 2.5 و پایین‌تر بود، یعنی فرد قطعا دچار پوکی استخوان شده است و باید درمان‌های اصلی و تخصصی توسط ارتوپد شروع شود. یکی از داروهای معروفی که برای پوکی استخوان استفاده می‌شود، تزریق زیر پوستی آمپول دنوزوماب است که هر شش ماه یک‌بار باید تکرار شود. ضمنا هرگز این دارو را سرخود استفاده نکنید چون ممکن است بعد از قطع داروی دنوزوماب، ستون فقرات آسیب پذیرتر و شکننده‌تر شوند. برای خانم‌ها و آقایانی که دچار پوکی استخوان هستند یا مستعد ابتلا به این عارضه می‌باشند قرص‌هایی بر پایه بیس فسفونات‌ها؛ چون زولدرونیک اسید، اسید ریزدرونیت، آلندرونات و...تجویز می‌شوند.

اگر فرد مسن روزانه به مقدار بیش از حد قهوه بنوشد و دچار پوکی استخوان شود، خصوصا اگر یک خانم یائسه باشد، باید درمان‌های هورمونی را برای پوکی استخوان خود زیر نظر متخصص ارتوپد یا سایر متخصصین مربوطه شروع کند. در پایان برای درمان پوکی استخوان جوانان و بزرگسالان داروهای رایجی چون تری پاراتاید برای دو سال و هر روز تزریق شود. داروی دیگر روموزوزوماب است که حتما باید زیر نظر متخصص و در مطب تزریق شوند. وقتی دوره درمانی شما برای پوکی استخوان با تزریق دارویی به پایان رسید، برای حفاظت از استخوان‌های جدید یا ترمیم شده داروهای مکمل را باید استفاده نمایید.

اگر شما جزو ورزشکاران یا جوانانی هستید که استخوان‌هایتان هنوز در حال رشد است، از مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های انرژی زا پرهیز کنید و همچنین رابطه قهوه و پوکی استخوان به شدت اثرگذاری منفی داشته، توصیه می‌کنیم روزانه فقط یک فنجان کوچک از آن‌را بنوشید. ضمنا مجموعه‌ای از اقدامات می‌توانند به پیشگیری و درمان پوکی استخوان برای همه گروه سنی از خانم‌ها و اقان کمک کنند. که چند نمونه از آن به شرح زیر است:

• استفاده از سیگار و دخانیات موجب تحلیل استخوان می‌شود و در نتیجه فرد مصرف کننده دچار پوکی استخوان و به مرور زمان دچار شکستگی سریع استخوان می‌شود.
• مصرف بی‌رویه الکل  برای تراکم استخوان به شدت خطرناک است و آن را کاهش می‌دهد. حتی ممکن است فرد دچار سرگیجه و افتادن به زمین را نیز تجربه کند.
• ورزش‌هایی مانند پیاده روی، طناب بازی، دو آهسته و... موجب کند شدن تحلیل استخوان‌ها می‌شوند. زیرا این ورزش‌ها سبب افزایش تحمل وزن استخوان‌ها و تقویت عضلات می‌شوند.
• مصرف سبزیجات تازه به صورت روزانه و میوه‌های فصلی موجب تقویت و پیشگیری از پیری سلول‌ها می‌شوند. ضمنا غذاهایی مانند کلم‌ ترش، ماست و سایر غذاهای تخمیر شده روی استخوان‌ها اثر مثبتی دارند.
• در صورتی که از راه خوردن غذا و میوه سطح ویتامین دی و کلسیم شما بالا نمی‌رود، توصیه می‌کنیم که از قرص‌های مولتی ویتامین مصرف نمایید البته با مشورت پزشک قرص را تهیه کنید.

اثرات قهوه بر سیستم استخوانی، غضروفی، عضلانی

قهوه به دلیل داشتن کافئین و ترکیبات فعال دیگر می‌تواند تأثیرات متفاوتی بر سیستم‌های استخوانی، غضروفی و عضلانی داشته باشد. مصرف بیش از حد قهوه ممکن است به کاهش تراکم استخوان‌ها منجر شود. این تأثیر به دلیل افزایش دفع کلسیم از بدن رخ می‌دهد. به همین دلیل، افرادی که به صورت مداوم مقدار زیادی قهوه مصرف می‌کنند، به ویژه زنان یائسه، بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارند. با این حال، مصرف متعادل قهوه، به ویژه اگر همراه با مواد غذایی غنی از کلسیم مانند شیر باشد، می‌تواند این اثرات را کاهش دهد.

در مورد غضروف‌ها، مصرف بیش از حد قهوه ممکن است سطح التهابات بدن را افزایش دهد. این وضعیت می‌تواند به تخریب تدریجی غضروف‌ها و افزایش مشکلاتی مانند آرتروز کمک کند. البته از سوی دیگر، قهوه به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل پلی‌فنول‌ها می‌تواند در کاهش استرس اکسیداتیو نقش داشته باشد و از تخریب بافت‌ها جلوگیری کند. بنابراین، میزان و نوع مصرف بسیار اهمیت دارد.

در زمینه عضلات، کافئین موجود در قهوه می‌تواند موجب افزایش قدرت و استقامت عضلات شود. این خاصیت به ویژه در فعالیت‌های ورزشی مشهود است و می‌تواند عملکرد جسمی را بهبود بخشد. با این حال، اگر مصرف قهوه بیش از حد باشد، ممکن است کیفیت خواب و بازسازی عضلات مختل شود و در نهایت منجر به خستگی عضلانی گردد.

به طور کلی، اثرات قهوه بر بدن وابسته به مقدار مصرف، وضعیت سلامتی فرد، و سبک زندگی او است. مصرف متعادل قهوه معمولاً بی‌ضرر است و حتی ممکن است به بهبود برخی عملکردهای بدن کمک کند، اما زیاده‌روی در مصرف آن می‌تواند اثرات منفی به همراه داشته باشد. برای پیشگیری از مشکلات احتمالی، بهتر است قهوه به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متنوع و متعادل مصرف شود.

نشانه‌ها و علائم اولیه پوکی استخوان

قبل از آن که  مبحث خود را پیرامون قهوه و پوکی استخوان ادامه دهیم، اجازه دهید شما را با علائم و نشانه‌های بروز این بیماری آشنا کنیم:

1. احساس درد در استخوان‌ها و مفاصل

احساس درد در استخوان‌های بدن خصوصا در گردن، ستون فقرات و پشت یکی از علائم اصلی پوکی استخوان می‌باشد. این درد ممکن است که به یکباره شدید و ناگهانی رخ دهد یا در طی زمان کم کم به شدت درد آن اضافه شود. گاهی اوقات ممکن است درد استخوان با استراحت کمتر شود و در اثر فعالیت زیاد درد نیز افزایش یابد. حتی احتمال اینکه درد بر اثر شکستگی استخوان نیز به وقوع بپیوندد که معمولا به خاطر پوکی و ضعف استخوان‌ است.

2. کاهش قد همراه با تغییر شکلی ستون فقرات

از دست دادن اندازه قد و تغییر شکل در ستون فقرات در اثر افزایش سن طبیعی است؛ زیرا فرد مستعد پوکی استخوان است و اگر نوشیدنی‌های کافئین‌دار مصرف کند این عارضه سریع‌تر اتفاق می‌افتد. همچنین در اثر پوکی استخوان دیسک‌های بین مهره‌های ستون فقرات صاف می‌شوند که باعث می‌شود عضلات شروع به تحلیل خود کنند. در نتیجه فضاهای بین مفاصل باریک‌تر می‌شود و سبب تغییر شکل ستون فقرات و در ادامه کوتاه‌ شدن قد خواهد شد. پوکی استخوان در افراد مسن شایع‌تر است و به همین دلیل است که آن‌ها اکثرا دچار افتادگی شانه و خمیدگی ستون فقرات می‌شوند.

3. ضعف عضلات بر اثر پوکی استخوان

افرادی که دائما قهوه می‌نوشند یا موادی را مصرف می‌کنند که سبب ایجاد پوکی استخوان می‌شوند، حتما در مقطعی از زندگی خود احساس ضعف عضلانی  کرده‌‌اند. زیرا قهوه بر پوکی استخوان موجب ضعف عضلانی و درد، احساس سوزن سوزن شدن، از دست دادن هماهنگی عضلات و همچنین سبب بروز خستگی زودرس و کاهش مقاومت در عضلات می‌شود. همانطور که می‌دانید عضلات به شکل استخوان کمک می‌کنند بنابراین هر چقدر این عضله‌ها ضعیف‌تر شوند قوای بدن کم شده و در پی آن موجب خم شدن شانه و ستون فقرات می‌شوند.

4. ناتوانی در راه رفتن و عدم تعادل

احتمال این‌‌که فرد در اثر پوکی استخوان تعادل خود را از دست دهد و در کنترل توانایی راه رفتن احساس ضعف کند، بسیار زیاد است زیرا ضعف عضلات و تراکم پایین استخوان موجب بروز چنین مشکلاتی می‌شوند.

5. شکستگی راحت و سریع استخوان‌ها در اثر پوکی استخوان

همانطور که می‌دانید پوکی استخوان عامل اصلی کاهش مقاومت استخوان‌های بدن است که در نتیجه افرادی که این عارضه را دارند، خیلی سریع در اثر موقعیت‌های گوناگون مانند ضربه‌های کوچک در ورزش‌های رزمی، سقوط، برخورد با مکان‌ها و سطوح سفت و... دچار شکستگی می‌شوند. این شکستگی‌ها اصولا در نواحی پا، مچ پا و کمر رخ می‌دهند.

6. سرفه و تنگی نفس در اثر کاهش تراکم استخوان

پوکی استخوان حجم ریه‌ها را کم می‌کند که همین مورد موجب تنگی نفس بیمار می‌شود. ضعف عضلانی نیز سبب کاهش توانایی در تنفس نرمال می‌شود و با توجه به این مورد که استخوان‌های تشکیل شده در قفسه سینه از ریه‌ها پشتیبانی و محافظت می‌کنند، زمانی‌که پوکی استخوان در قفسه سینه رخ دهد بالطبع روی ریه و عملکرد آن اثر می‌گذارد.

مشاوره با پزشک برای کشف اثر مضر قهوه روی پوکی استخوان

در صورتی‌که احساس می‌کنید هر یک از علائم پوکی استخوان را دارید که به مرور زمان برطرف نمی‌شود، باید نزد پزشک بروید تا در مورد این مشکلات با آن‌ها صحبت نمایید. پزشکانی که در خصوص پوکی استخوان تخصص دارند عبارتند از:

• پزشک غدد که مسائل مربوط به هورمون‌ها و غدد را بررسی می‌کنند و بعد از آن درمان اصلی را شروع می‌کنند تا پوکی استخوان نیز به مرور بهتر شود.
• پزشک‌های عمومی مانند متخصصین داخلی یا پزشک‌های خانواده
• روماتولوژیست که برای معالجه آرتریت و عارضه‌های مفاصل، ماهیچه و استخوان تخصص دارند.
• فیزیوتراپیست‌ها که به بهبود استخوان و مفاصل کمک می‌کنند.
• متخصص ارتوپد و جراح استخوان که برای معالجه همه بیماری‌های مخصوصا آسیب‌های استخوان، عضله و...عملکرد عالی دارند.

زمانی‌که به هر یک از متخصصان نام‌برده شده مراجعه کردید، برای تشخیص علت پوکی استخوان در وهله اول شما را به صورت فیزیکی معاینه کامل می‌کنند. سپس از سبک زندگی و نوشیدنی یا موادی که در طول روز چون قهوه، نوشابه و... که برای تحلیل استخوان‌ها اثر دارد، سوال می‌نمایند. ممکن است پزشک برای تشخیص بهتر، آزمایش مربوط به تراکم استخوان را تجویز کند. البته غربالگری برای پوکی استخوان به خانم‌های 65 سال و آقایان 70 سال به بالا اکیدا توصیه می‌شود. بعد از انجام آزمایش تراکم، اگر نتیجه تست پایین ثبت شده باشد و یا مشکلات دیگری نیز دیده شود، احتمال اینکه پزشک ارتوپد شما را به متخصصین غدد، دکتر بیماری‌های مرتبط با مفاصل یا استخوان‌ها یعنی روماتولوژیست ارجاع دهد، زیاد است.

 توصیه می‌کنیم قبل از مراجعه به دکتر علائم ناخوشایندی که دارید را بنویسید. اطلاعات خود از جمله نحوه زندگی، میزان استرس و اضطراب را یادداشت کنید. فهرست کاملی از داروهایی که در طول روز مصرف می‌کنید را نیز به طور صحیح ثبت نمایید. به طور مثال اگر همیشه کلسیم و ویتامین دی مصرف می‌کنید مقدار دوز آن‌ها را به متخصص اطلاع دهید. زیرا موارد نام‌برده شده برای تشخیص صحیح بسیار مهم و حیاتی هستند. اگر دقیقا نمی‌دانید که چه چیز‌هایی را باید به پزشک شرح دهید جعبه داروهای خانگی که مصرف می‌کنید را همراه خود به مطب ببرید.

چه گروه‌هایی بیشتر در معرض پوکی استخوان در اثر مصرف قهوه هستند؟

افراد بسیار زیادی در صورت رعایت نکردن موارد گوناگون در خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. به طور مثال مادران به خاطر بارداری باید رژیم غذایی خاصی داشته باشند. مثلا تاثیر قهوه روی پوکی استخوان در زنان باردار یا مادران شیرده به شدت مضر است زیرا همانطور که گفتیم کلسیم بدن را دفع می‌کند و ممکن است سلامت استخوان‌های جنین نیز به خطر بیفتد. اما این نکته را نیز باید یادآور شویم که پوکی استخوان فقط مختص خانم‌ها نیست و آقایان را نیز ممکن است درگیر کند. طبق تحقیقات از هر 3 خانم یک نفر و از هر 12 آقا یک نفر، مبتلا به پوکی استخوان می‌شوند.

همچنین افراد کم تحرک، کسانی‌که سابقه ژنتیکی در خصوص پوکی استخوان دارند، افراد مسن، کسانی‌که رژیم غذایی متعادل و سالمی ندارند، کسانی که از کمبود وزن رنج می‌برند، کسانی‌که بیماری زمینه‌ای تیروئید دارند، بیمارانی که کورتون مصرف نموده و سیستم ایمنی پایینی دارند و افراد الکلی و سیگاری، تمام این گروه‌های نام‌برده شده مستعد پوکی استخوان و این قبیل مشکلات هستند. ضمنا اگر گروه‌های نام‌برده شده غذاهای حاوی کلسیم نیز در برنامه روزانه خود نداشته باشند، قطعا شانس ابتلا به عارضه مذکور دو برابر خواهد شد.

سخن پایانی

قهوه برای پوکی استخوان، موضوعی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. این نوشیدنی پرطرفدار، هرچند انرژی‌بخش و دلپذیر، ممکن است تأثیراتی بر سلامت استخوان‌ها داشته باشد که کمتر کسی به آن توجه می‌کند. اگرچه تحقیقات علمی در این زمینه نتایج متفاوتی ارائه داده‌اند، ارتباط بالقوه میان مصرف بیش از حد قهوه و کاهش تراکم استخوانی می‌تواند زنگ خطری برای همه باشد.

شاید اکنون از خود بپرسید که آیا سبک زندگی یا عادات روزمره شما، مانند نوشیدن قهوه، ممکن است شما را به پوکی استخوان نزدیک کند؟ این نگرانی‌ها جدی هستند و باید به آن‌ها توجه کنید. غفلت از سلامت استخوان‌ها می‌تواند در آینده به شکستگی‌های دردناک و مشکلات حرکتی منجر شود.

اما جای نگرانی نیست! کلینیک ما با بهره‌گیری از متخصصان باتجربه و روش‌های تشخیصی دقیق، آماده است تا نگرانی‌های شما را برطرف کند. با مراجعه به ما، می‌توانید پاسخ این سؤال مهم را بیابید: آیا قهوه بر سلامت استخوان‌های من تأثیر دارد؟ ما به شما کمک می‌کنیم تا با مشاوره تخصصی، اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان را انجام دهید. نگذارید این بیماری خاموش، زندگی شما را محدود کند! همین امروز با متخصصان ما تماس بگیرید و قدمی مهم برای سلامت خود بردارید.